Thủ tục giải quyết tranh chấp thừa kế đối với tài sản chung của vợ chồng là gì? Tìm hiểu chi tiết trong bài viết.
1. Thủ tục giải quyết tranh chấp thừa kế đối với tài sản chung của vợ chồng là gì?
Tài sản chung của vợ chồng là gì?
Theo Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, tài sản chung của vợ chồng bao gồm:
- Tài sản do vợ chồng tạo lập trong thời kỳ hôn nhân.
- Tài sản được tặng cho chung hoặc thừa kế chung.
- Thu nhập từ lao động, sản xuất, kinh doanh và các nguồn lợi khác trong thời kỳ hôn nhân.
Tranh chấp thừa kế đối với tài sản chung của vợ chồng
Tranh chấp thừa kế tài sản chung của vợ chồng xảy ra khi:
- Một bên vợ hoặc chồng qua đời, di sản thừa kế bao gồm tài sản chung.
- Các bên không thống nhất được cách phân chia tài sản.
Quy trình giải quyết tranh chấp thừa kế đối với tài sản chung của vợ chồng
1. Xác định phần tài sản thuộc về người để lại di sản
- Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi, mỗi người sở hữu 50% tài sản, trừ khi có thỏa thuận khác.
- Phần tài sản thuộc về người qua đời sẽ được xác định là di sản thừa kế.
2. Xác định quyền thừa kế
- Quyền thừa kế được xác định theo Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, ưu tiên hàng thừa kế thứ nhất bao gồm: vợ/chồng còn sống, con đẻ, con nuôi, cha mẹ của người để lại di sản.
3. Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện
Người thừa kế cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ sau:
- Đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp thừa kế.
- Giấy chứng tử của người để lại di sản.
- Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản (sổ đỏ, giấy đăng ký xe, sổ tiết kiệm, v.v.).
- Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế (giấy khai sinh, giấy kết hôn, v.v.).
4. Nộp đơn tại tòa án có thẩm quyền
Đơn khởi kiện được nộp tại tòa án nhân dân cấp huyện nơi có tài sản tranh chấp. Nếu vụ việc phức tạp hoặc có yếu tố nước ngoài, hồ sơ sẽ được giải quyết tại tòa án nhân dân cấp tỉnh.
5. Hòa giải và xét xử
- Tòa án tổ chức hòa giải để các bên đạt được thỏa thuận.
- Nếu hòa giải không thành, vụ án sẽ được đưa ra xét xử.
6. Thi hành án
Sau khi có phán quyết của tòa án, tài sản sẽ được phân chia theo quyết định và thực hiện bởi cơ quan thi hành án dân sự.
2. Ví dụ minh họa
Tình huống thực tế
Ông A và bà B là vợ chồng, có một ngôi nhà là tài sản chung. Ông A qua đời mà không để lại di chúc. Bà B và hai người con (C và D) không thống nhất được cách phân chia tài sản.
Quá trình giải quyết
- Tòa án xác định ngôi nhà thuộc tài sản chung, chia đôi. Bà B sở hữu 50% ngôi nhà, phần còn lại thuộc về di sản thừa kế của ông A.
- Di sản được chia đều cho bà B, C, và D (hàng thừa kế thứ nhất), mỗi người nhận 1/3 phần di sản của ông A.
- Phán quyết của tòa án quy định bà B tiếp tục sở hữu ngôi nhà và phải trả tiền tương đương phần di sản của ông A cho C và D.
3. Những vướng mắc thực tế
. Khó khăn trong xác định tài sản chung và riêng
Nhiều trường hợp tài sản không có giấy tờ chứng minh quyền sở hữu, hoặc tài sản được tạo lập trước hôn nhân nhưng không có thỏa thuận phân định rõ ràng.
. Mâu thuẫn giữa các bên thừa kế
Các bên thường không đồng ý về giá trị tài sản hoặc cách thức phân chia, dẫn đến tranh chấp kéo dài.
. Thời gian giải quyết lâu
Các vụ việc liên quan đến bất động sản hoặc tài sản có giá trị lớn thường kéo dài do phải thẩm định tài sản hoặc xác minh hồ sơ.
. Chi phí giải quyết tranh chấp cao
Người thừa kế phải chịu các chi phí pháp lý như án phí, phí thẩm định tài sản, phí luật sư, gây áp lực tài chính lớn.
4. Những lưu ý cần thiết
. Chuẩn bị hồ sơ đầy đủ
Người khởi kiện cần chuẩn bị đầy đủ giấy tờ liên quan đến tài sản và quyền thừa kế để đảm bảo vụ việc được giải quyết nhanh chóng.
. Xác định rõ tài sản chung và riêng
Trước khi yêu cầu phân chia, các bên cần xác định rõ tài sản nào thuộc tài sản chung, tài sản nào thuộc sở hữu riêng để tránh tranh cãi không cần thiết.
. Tham khảo ý kiến chuyên gia pháp lý
Trong các vụ việc phức tạp, người thừa kế nên tìm đến luật sư hoặc chuyên gia pháp lý để được tư vấn chi tiết.
. Tôn trọng thời hiệu khởi kiện
Thời hiệu khởi kiện tranh chấp thừa kế đối với tài sản chung của vợ chồng là 30 năm đối với bất động sản và 10 năm đối với động sản.
. Tham gia hòa giải tích cực
Hòa giải là bước quan trọng giúp các bên đạt được thỏa thuận mà không cần đến phán quyết của tòa án.
5. Căn cứ pháp lý
- Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về thừa kế và quyền sở hữu tài sản.
- Luật Hôn nhân và Gia đình 2014: Quy định về tài sản chung và tài sản riêng của vợ chồng.
- Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015: Thủ tục giải quyết tranh chấp dân sự tại tòa án.
- Nghị định số 126/2021/NĐ-CP: Quy định chi tiết về thi hành Luật Hôn nhân và Gia đình.
Kết luận
Thủ tục giải quyết tranh chấp thừa kế đối với tài sản chung của vợ chồng đòi hỏi sự phối hợp giữa các bên và tuân thủ nghiêm ngặt quy định pháp luật. Việc chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và tham khảo ý kiến chuyên gia pháp lý sẽ giúp bảo vệ quyền lợi của người thừa kế một cách hiệu quả.
Nếu bạn cần hỗ trợ pháp lý trong việc giải quyết tranh chấp thừa kế, hãy liên hệ Luật PVL Group để được tư vấn chi tiết. Bạn cũng có thể tham khảo thêm tại Báo Pháp Luật.
