Thu nhập bao nhiêu thì được coi là hộ nghèo?

Thu nhập bao nhiêu thì được coi là hộ nghèo? Tìm hiểu tiêu chí thu nhập để xác định hộ nghèo và các điều kiện đi kèm.

1. Thu nhập bao nhiêu thì được coi là hộ nghèo?

Thu nhập bao nhiêu thì được coi là hộ nghèo? Đây là một trong những câu hỏi quan trọng để xác định quyền lợi và sự hỗ trợ của Nhà nước đối với các hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Theo quy định hiện hành, ngưỡng thu nhập để xác định hộ nghèo dựa vào nhiều yếu tố, bao gồm thu nhập bình quân đầu người, điều kiện kinh tế địa phương, và các tiêu chí tiếp cận đa chiều liên quan đến giáo dục, y tế, điều kiện sống.

Theo Quyết định 59/2015/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, chuẩn nghèo tại Việt Nam được quy định theo mức thu nhập bình quân đầu người/tháng, khác biệt giữa khu vực nông thôn và thành thị. Cụ thể:

• Khu vực nông thôn: Hộ gia đình có thu nhập bình quân đầu người dưới 700.000 đồng/tháng được coi là hộ nghèo.
• Khu vực thành thị: Hộ gia đình có thu nhập bình quân đầu người dưới 900.000 đồng/tháng được xác định là hộ nghèo.

Ngoài tiêu chí thu nhập, chuẩn nghèo còn dựa trên phương pháp tiếp cận đa chiều, bao gồm các yếu tố liên quan đến khả năng tiếp cận các dịch vụ cơ bản như giáo dục, y tế, nhà ở, nước sạch và vệ sinh. Các yếu tố này nhằm đảm bảo không chỉ đánh giá nghèo theo thu nhập mà còn xem xét điều kiện sống tổng thể của hộ gia đình. Các gia đình không đạt chuẩn nghèo về thu nhập nhưng thiếu hụt các yếu tố dịch vụ cơ bản có thể được coi là thuộc diện hộ nghèo đa chiều và vẫn được hỗ trợ từ Nhà nước.

Việc áp dụng chuẩn nghèo và các tiêu chí đánh giá giúp Nhà nước dễ dàng quản lý, hỗ trợ kịp thời và có hiệu quả đối với các hộ gia đình cần thiết, đồng thời giúp các chính sách an sinh xã hội được thực hiện đúng đối tượng.

2. Ví dụ minh họa về mức thu nhập để xác định hộ nghèo

Ví dụ: Gia đình chị Lan sống tại một vùng nông thôn ở miền Trung Việt Nam. Gia đình chị có 4 thành viên gồm hai vợ chồng và hai con nhỏ đang đi học. Trong năm qua, thu nhập chính của gia đình chị chủ yếu từ trồng lúa, với tổng thu nhập bình quân mỗi tháng chỉ đạt khoảng 2 triệu đồng. Tính bình quân đầu người, mỗi người trong gia đình chị có mức thu nhập khoảng 500.000 đồng/tháng.

• Khu vực: Gia đình chị Lan thuộc khu vực nông thôn.
• Thu nhập bình quân đầu người: 500.000 đồng/tháng, thấp hơn mức chuẩn nghèo của khu vực nông thôn là 700.000 đồng/tháng.

Do đó, gia đình chị Lan được xếp vào diện hộ nghèo và có quyền yêu cầu hỗ trợ từ các chương trình an sinh xã hội. Trường hợp của gia đình chị Lan là minh chứng rõ ràng cho việc xác định hộ nghèo dựa vào ngưỡng thu nhập bình quân đầu người/tháng theo quy định hiện hành.

3. Những vướng mắc thực tế khi xác định thu nhập để công nhận hộ nghèo

Trong thực tế, việc xác định thu nhập để công nhận hộ nghèo gặp phải một số khó khăn và vướng mắc như sau:

• Thu nhập không ổn định: Nhiều hộ gia đình có công việc làm theo mùa hoặc thu nhập không đều đặn trong năm, điều này gây khó khăn cho việc xác định mức thu nhập bình quân. Các hộ gia đình làm nghề tự do, lao động nông nghiệp hoặc công việc phụ thuộc vào thời vụ thường có mức thu nhập thay đổi theo mùa vụ và điều kiện thời tiết.

• Khó khăn trong việc cung cấp giấy tờ chứng minh thu nhập: Một số hộ gia đình không có giấy tờ hợp lệ để chứng minh thu nhập do không có bảng lương hoặc hợp đồng lao động. Điều này khiến các cơ quan chức năng khó xác minh thực tế thu nhập, gây khó khăn trong quá trình xét duyệt hộ nghèo.

• Đánh giá nghèo đa chiều chưa đồng nhất: Việc áp dụng phương pháp tiếp cận đa chiều để xác định hộ nghèo đôi khi không được thực hiện đồng nhất tại các địa phương. Điều này dẫn đến việc một số hộ gia đình thực sự khó khăn nhưng không được xét duyệt hộ nghèo do không đạt chuẩn nghèo theo thu nhập, hoặc ngược lại.

• Sự thay đổi về chuẩn nghèo: Ngưỡng thu nhập để xác định hộ nghèo có thể được điều chỉnh theo từng giai đoạn để phù hợp với tình hình kinh tế xã hội. Việc thay đổi chuẩn nghèo gây khó khăn cho người dân trong việc nắm bắt thông tin và chuẩn bị giấy tờ chứng minh.

• Tâm lý e ngại khi yêu cầu xác nhận hộ nghèo: Một số gia đình dù có thu nhập thấp nhưng vẫn e ngại không muốn nộp đơn yêu cầu xác nhận hộ nghèo do lo ngại sự đánh giá của cộng đồng hoặc sợ bị kỳ thị. Điều này khiến họ không thể tiếp cận được các hỗ trợ cần thiết từ Nhà nước.

4. Những lưu ý cần thiết khi xác định thu nhập để công nhận hộ nghèo

Để đảm bảo việc xác định thu nhập và công nhận hộ nghèo diễn ra công bằng, minh bạch, người dân và cơ quan chức năng cần lưu ý một số điểm quan trọng như sau:

• Chuẩn bị đầy đủ giấy tờ chứng minh thu nhập: Các hộ gia đình cần chuẩn bị các giấy tờ cần thiết như giấy xác nhận thu nhập, giấy chứng nhận làm nghề tự do, hoặc các giấy tờ liên quan khác. Nếu không có bảng lương, có thể xin giấy xác nhận từ chính quyền địa phương.

• Hiểu rõ tiêu chí đánh giá hộ nghèo tại địa phương: Người dân nên nắm rõ tiêu chí đánh giá hộ nghèo tại khu vực mình sinh sống để đảm bảo quyền lợi và tránh mất thời gian do thiếu thông tin. Mỗi địa phương có thể có các tiêu chí cụ thể phù hợp với tình hình kinh tế xã hội của địa phương đó.

• Hợp tác với cơ quan chức năng trong quá trình xác minh: Khi cán bộ đến kiểm tra thực tế để xác minh thu nhập, người dân nên hợp tác và cung cấp thông tin chính xác về tình hình tài chính của gia đình. Điều này giúp quá trình xét duyệt diễn ra nhanh chóng và minh bạch.

• Theo dõi thay đổi trong chuẩn nghèo: Ngưỡng thu nhập để xác định hộ nghèo có thể thay đổi theo thời gian. Người dân nên cập nhật thông tin về chuẩn nghèo tại địa phương và thông tin từ UBND xã/phường để kịp thời chuẩn bị hồ sơ nếu đủ điều kiện.

• Không e ngại việc yêu cầu xác nhận hộ nghèo: Các gia đình thực sự có hoàn cảnh khó khăn không nên e ngại việc yêu cầu xác nhận hộ nghèo. Việc này giúp gia đình có thể tiếp cận được các hỗ trợ từ Nhà nước và cải thiện chất lượng cuộc sống.

5. Căn cứ pháp lý về mức thu nhập để công nhận hộ nghèo

Các quy định về ngưỡng thu nhập để xác định hộ nghèo và các tiêu chí đa chiều được thực hiện dựa trên các văn bản pháp lý về chính sách xã hội tại Việt Nam, bao gồm:

• Quyết định 59/2015/QĐ-TTg: Quyết định này quy định về chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều áp dụng cho giai đoạn 2016-2020, đặt ra các tiêu chí về thu nhập và dịch vụ cơ bản để đánh giá hộ nghèo theo vùng miền.
• Nghị định 136/2013/NĐ-CP: Nghị định này quy định về các chính sách trợ giúp xã hội đối với đối tượng bảo trợ xã hội, bao gồm các hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn, hộ nghèo, hộ cận nghèo.
• Thông tư 17/2016/TT-BLĐTBXH: Thông tư hướng dẫn chi tiết về quy trình xác nhận và công nhận hộ nghèo, hộ cận nghèo tại địa phương, nêu rõ các bước thực hiện và yêu cầu hồ sơ cần thiết để được công nhận hộ nghèo.

Người dân có thể tìm hiểu thêm các quy định chi tiết về mức thu nhập và tiêu chí xác định hộ nghèo tại chuyên mục hành chính của Luật PVL Group, nơi cung cấp thông tin hữu ích về các quyền lợi và chính sách hỗ trợ đối với hộ gia đình có thu nhập thấp.