Thời điểm nào bắt đầu tính thừa kế theo pháp luật? Thừa kế theo pháp luật được tính từ thời điểm người để lại di sản qua đời. Tìm hiểu quy định và các bước thừa kế theo pháp luật.
Theo quy định của Bộ luật Dân sự Việt Nam, thừa kế theo pháp luật được bắt đầu tính từ thời điểm người để lại di sản qua đời. Từ thời điểm này, quyền thừa kế của những người thừa kế hợp pháp sẽ phát sinh, và tài sản của người để lại di sản sẽ được phân chia theo quy định của pháp luật, nếu không có di chúc hoặc di chúc bị tuyên bố vô hiệu.
1. Thời điểm nào bắt đầu tính thừa kế theo pháp luật?
Thừa kế theo pháp luật bắt đầu được tính từ thời điểm người để lại di sản qua đời, theo Điều 611 Bộ luật Dân sự 2015. Thời điểm này có vai trò quan trọng trong việc xác định quyền thừa kế, phân chia tài sản và giải quyết các vấn đề liên quan đến di sản.
Nếu không có di chúc hoặc di chúc bị tuyên vô hiệu, tài sản của người qua đời sẽ được chia cho những người thừa kế theo quy định của pháp luật, bắt đầu từ thời điểm tử vong. Trong trường hợp không rõ ngày giờ người để lại di sản qua đời, thời điểm được xác định theo quy định tại Luật Hộ tịch hoặc thông qua quyết định của cơ quan có thẩm quyền.
1.1 Quy định về thừa kế theo pháp luật
Thừa kế theo pháp luật là trường hợp tài sản của người chết được chia cho những người thừa kế theo thứ tự hàng thừa kế quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015. Theo đó, những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất bao gồm: vợ/chồng, cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi. Nếu không còn ai thuộc hàng thừa kế thứ nhất, tài sản sẽ được chia cho người thuộc hàng thừa kế thứ hai và ba.
1.2 Thời điểm xác định người thừa kế
Thời điểm người thừa kế được xác định là thời điểm người để lại di sản qua đời. Tại thời điểm này, quyền thừa kế của những người thuộc hàng thừa kế sẽ phát sinh và họ có quyền yêu cầu phân chia tài sản của người chết. Thời điểm này cũng có ý nghĩa trong việc xác định nghĩa vụ tài chính của người thừa kế như đóng thuế và các khoản phí liên quan đến tài sản thừa kế.
2. Ví dụ minh họa
Ông K qua đời vào ngày 1/10/2023 mà không để lại di chúc. Ông K có ba người con, vợ là bà M, và cha mẹ già. Từ thời điểm ông K qua đời, quyền thừa kế của bà M và ba người con được xác định và di sản của ông K sẽ được phân chia theo pháp luật.
Trong trường hợp này, tài sản của ông K sẽ được chia đều cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất bao gồm vợ và ba người con. Quyền thừa kế phát sinh ngay khi ông K qua đời vào ngày 1/10/2023, và việc khai nhận di sản có thể được tiến hành ngay sau đó.
3. Những vướng mắc thực tế về thời điểm tính thừa kế theo pháp luật
Trong thực tế, việc xác định thời điểm tính thừa kế theo pháp luật có thể gặp phải nhiều vướng mắc, đặc biệt là trong những trường hợp sau:
- Người mất tích hoặc không rõ thời điểm tử vong: Trong một số trường hợp, người để lại di sản mất tích hoặc không rõ thời điểm tử vong, việc xác định thời điểm tính thừa kế có thể gặp khó khăn. Theo quy định, nếu không tìm thấy người mất tích sau một khoảng thời gian nhất định, tòa án có thể tuyên bố người đó đã chết, và thời điểm này sẽ được tính là thời điểm bắt đầu thừa kế.
- Tranh chấp về quyền thừa kế: Khi có nhiều người thừa kế hoặc có tranh chấp về quyền thừa kế, thời điểm bắt đầu tính thừa kế có thể bị trì hoãn do quá trình giải quyết tranh chấp pháp lý. Điều này đặc biệt phổ biến khi không có di chúc hoặc di chúc bị tuyên vô hiệu.
- Di chúc bị vô hiệu: Nếu người để lại di sản có lập di chúc nhưng di chúc bị tuyên vô hiệu do không tuân thủ đúng quy định pháp luật, tài sản sẽ được chia theo pháp luật từ thời điểm tử vong. Tuy nhiên, quá trình này có thể kéo dài do thủ tục pháp lý liên quan đến việc xác định tính hợp pháp của di chúc.
4. Những lưu ý cần thiết về thời điểm tính thừa kế theo pháp luật
Để đảm bảo quá trình thừa kế diễn ra suôn sẻ và đúng quy định pháp luật, người thừa kế cần lưu ý các điểm sau:
- Xác định rõ thời điểm người để lại di sản qua đời: Thời điểm này là căn cứ quan trọng để tính toán quyền thừa kế và phân chia tài sản. Nếu có bất kỳ vấn đề gì về việc xác định thời điểm tử vong, nên liên hệ với cơ quan có thẩm quyền để xác định rõ.
- Thực hiện các thủ tục pháp lý đúng thời gian: Sau khi người để lại di sản qua đời, người thừa kế cần nhanh chóng thực hiện các thủ tục pháp lý như khai nhận di sản thừa kế và đăng ký quyền sở hữu tài sản. Việc trì hoãn có thể dẫn đến tranh chấp hoặc khó khăn trong việc giải quyết quyền thừa kế.
- Chú ý đến thời hạn yêu cầu phân chia di sản thừa kế: Người thừa kế cần chú ý đến thời hạn yêu cầu phân chia di sản thừa kế, thường là trong vòng 10 năm kể từ thời điểm người để lại di sản qua đời. Sau thời gian này, quyền yêu cầu thừa kế có thể bị mất.
- Kiểm tra tính hợp pháp của di chúc (nếu có): Trong trường hợp có di chúc, người thừa kế cần kiểm tra tính hợp pháp của di chúc để xác định tài sản sẽ được chia theo di chúc hay theo pháp luật.
5. Căn cứ pháp lý về thời điểm tính thừa kế theo pháp luật
Dưới đây là các căn cứ pháp lý liên quan đến thời điểm tính thừa kế theo pháp luật tại Việt Nam:
- Bộ luật Dân sự 2015: Điều 611 quy định về thời điểm mở thừa kế, xác định rõ quyền và nghĩa vụ của người thừa kế từ thời điểm người để lại di sản qua đời.
- Luật Hộ tịch 2014: Quy định về việc xác nhận tình trạng tử vong và thủ tục liên quan đến việc khai tử, nhằm xác định rõ thời điểm người để lại di sản qua đời.
- Nghị định và thông tư hướng dẫn thi hành Bộ luật Dân sự: Các văn bản này cung cấp hướng dẫn chi tiết về các thủ tục liên quan đến thừa kế, bao gồm việc xác định thời điểm mở thừa kế và thủ tục khai nhận di sản.
Nếu bạn cần thêm thông tin hoặc tư vấn pháp lý về thời điểm tính thừa kế theo pháp luật, hãy liên hệ với Luật PVL Group để được hỗ trợ từ các chuyên gia pháp lý hàng đầu.
Liên kết nội bộ: Tìm hiểu thêm về thừa kế theo pháp luật
Liên kết ngoại: Xem thêm về tranh chấp thừa kế
