Thợ hàn có quyền yêu cầu gì khi bị điều chuyển công việc trái với hợp đồng lao động? Bài viết cung cấp thông tin chi tiết về quyền yêu cầu của thợ hàn khi bị điều chuyển công việc trái hợp đồng lao động, ví dụ minh họa và các lưu ý khi bảo vệ quyền lợi.
1. Quy định pháp luật về quyền yêu cầu của thợ hàn khi bị điều chuyển công việc trái với hợp đồng lao động
Trong môi trường lao động, việc điều chuyển công việc có thể xảy ra khi doanh nghiệp gặp thay đổi về cơ cấu sản xuất hoặc nhu cầu sử dụng lao động. Tuy nhiên, pháp luật Việt Nam quy định rõ ràng về việc điều chuyển công việc của người lao động, nhằm đảm bảo quyền lợi và sự ổn định cho họ. Khi điều chuyển công việc trái với hợp đồng lao động, thợ hàn có những quyền yêu cầu cụ thể để bảo vệ quyền lợi của mình.
- Quyền từ chối công việc trái với hợp đồng: Theo Bộ luật Lao động, việc điều chuyển công việc chỉ hợp pháp khi được thực hiện với sự đồng ý của người lao động và phải đảm bảo công việc mới phù hợp với trình độ, chuyên môn đã thỏa thuận trong hợp đồng. Thợ hàn có quyền từ chối nếu công việc mới không liên quan đến ngành nghề hàn hoặc không được nêu trong hợp đồng lao động.
- Quyền yêu cầu được làm công việc đúng theo hợp đồng lao động: Khi bị điều chuyển trái với hợp đồng, thợ hàn có quyền yêu cầu được tiếp tục công việc theo đúng chức danh và mô tả công việc trong hợp đồng. Người sử dụng lao động phải đảm bảo người lao động được làm công việc theo đúng thỏa thuận trừ những trường hợp đặc biệt có lý do chính đáng và được pháp luật cho phép.
- Quyền yêu cầu bồi thường nếu điều chuyển gây thiệt hại: Nếu việc điều chuyển trái với hợp đồng lao động dẫn đến giảm thu nhập hoặc ảnh hưởng đến quyền lợi khác của thợ hàn, người lao động có quyền yêu cầu người sử dụng lao động bồi thường cho các thiệt hại đã phát sinh.
- Quyền yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động: Nếu không đạt được thỏa thuận, thợ hàn có quyền yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động thông qua công đoàn, hòa giải viên lao động, hoặc khởi kiện ra tòa án để bảo vệ quyền lợi.
- Quyền được bảo vệ bởi công đoàn: Công đoàn là tổ chức bảo vệ quyền lợi cho người lao động và đóng vai trò quan trọng khi có tranh chấp. Khi bị điều chuyển trái với hợp đồng, thợ hàn có thể nhờ đến công đoàn hỗ trợ trong quá trình yêu cầu doanh nghiệp tuân thủ quy định pháp luật.
2. Ví dụ minh họa về quyền của thợ hàn khi bị điều chuyển công việc trái với hợp đồng lao động
Một công ty xây dựng lớn đã ký hợp đồng lao động với một thợ hàn chuyên làm việc trong bộ phận cơ khí. Tuy nhiên, sau khi dự án xây dựng kết thúc, công ty đã quyết định điều chuyển thợ hàn này sang bộ phận vận hành thiết bị, yêu cầu thực hiện các công việc vận hành máy móc không liên quan đến công việc hàn đã thỏa thuận.
Thợ hàn đã phản đối vì công việc mới không phù hợp với chuyên môn và không đúng với hợp đồng lao động. Sau khi thảo luận với công đoàn, thợ hàn yêu cầu công ty cho phép anh tiếp tục làm việc trong bộ phận cơ khí hoặc hỗ trợ tìm một vị trí phù hợp trong ngành nghề hàn. Khi công ty không giải quyết thỏa đáng, thợ hàn đã yêu cầu cơ quan lao động hòa giải và cuối cùng khởi kiện ra tòa để đòi lại quyền lợi. Kết quả là, công ty phải điều chỉnh lại công việc và bồi thường một phần thu nhập cho thợ hàn do việc điều chuyển công việc không hợp lý.
Ví dụ này minh họa quyền lợi của thợ hàn khi bị điều chuyển công việc trái với hợp đồng và các biện pháp pháp lý mà người lao động có thể áp dụng để bảo vệ quyền lợi của mình.
3. Những vướng mắc thực tế trong việc bảo vệ quyền lợi khi bị điều chuyển công việc trái với hợp đồng lao động
- Sự thiếu rõ ràng trong hợp đồng lao động: Trong nhiều trường hợp, hợp đồng lao động của thợ hàn không quy định rõ về chức danh và mô tả công việc cụ thể. Điều này khiến cho việc xác định công việc “trái với hợp đồng” trở nên khó khăn khi tranh chấp xảy ra.
- Áp lực từ người sử dụng lao động: Một số người sử dụng lao động, vì lý do thay đổi cơ cấu công ty hoặc tiết kiệm chi phí, đã điều chuyển công việc của thợ hàn mà không có sự đồng ý của họ. Tuy nhiên, vì lo ngại mất việc, nhiều thợ hàn chấp nhận điều chuyển dù không phù hợp với chuyên môn.
- Vai trò của công đoàn và tổ chức bảo vệ quyền lợi còn hạn chế: Ở nhiều doanh nghiệp, tổ chức công đoàn chưa phát huy được vai trò trong việc bảo vệ quyền lợi người lao động khi bị điều chuyển trái với hợp đồng. Điều này gây khó khăn cho thợ hàn khi muốn nhờ sự hỗ trợ từ tổ chức bảo vệ quyền lợi.
- Khó khăn trong quá trình hòa giải: Khi xảy ra tranh chấp lao động, quy trình hòa giải tại doanh nghiệp hoặc cơ quan lao động địa phương có thể kéo dài, khiến thợ hàn gặp khó khăn trong việc tiếp tục công việc hoặc mất đi thu nhập trong thời gian chờ giải quyết tranh chấp.
4. Những lưu ý cần thiết khi bảo vệ quyền lợi trong trường hợp bị điều chuyển công việc trái với hợp đồng
- Đảm bảo hợp đồng lao động rõ ràng và chi tiết: Trước khi ký kết hợp đồng, thợ hàn cần yêu cầu ghi rõ chức danh và mô tả công việc cụ thể để tránh tình trạng bị điều chuyển công việc trái hợp đồng mà không có căn cứ pháp lý.
- Hiểu rõ quyền lợi của mình theo quy định pháp luật: Thợ hàn nên tìm hiểu các quy định về quyền lợi khi bị điều chuyển công việc để biết cách bảo vệ mình. Việc nắm vững quyền lợi sẽ giúp thợ hàn yêu cầu một cách hợp pháp khi bị điều chuyển trái hợp đồng.
- Tham gia công đoàn và tổ chức bảo vệ người lao động: Công đoàn và các tổ chức bảo vệ người lao động có vai trò quan trọng khi tranh chấp lao động xảy ra. Thợ hàn nên tham gia công đoàn hoặc tổ chức bảo vệ quyền lợi để được hỗ trợ khi cần thiết.
- Lưu giữ tài liệu liên quan: Thợ hàn nên lưu giữ các tài liệu liên quan đến hợp đồng lao động và thông báo điều chuyển công việc (nếu có) để làm căn cứ pháp lý khi có tranh chấp.
- Báo cáo kịp thời khi quyền lợi bị vi phạm: Nếu bị điều chuyển công việc trái với hợp đồng, thợ hàn nên báo cáo kịp thời với công đoàn hoặc cơ quan quản lý lao động để yêu cầu được giải quyết nhanh chóng, tránh để quyền lợi bị xâm phạm lâu dài.
5. Căn cứ pháp lý liên quan
Quy định pháp luật bảo vệ quyền lợi của thợ hàn khi bị điều chuyển công việc trái với hợp đồng lao động bao gồm:
- Bộ luật Lao động 2019: Quy định rõ quyền và nghĩa vụ của người lao động và người sử dụng lao động, trong đó có các điều khoản về điều chuyển công việc của người lao động.
- Nghị định 145/2020/NĐ-CP: Hướng dẫn chi tiết về các điều khoản của Bộ luật Lao động, bao gồm quy định về điều chuyển công việc và giải quyết tranh chấp lao động.
- Thông tư số 10/2020/TT-BLĐTBXH: Quy định về trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp lao động, giúp người lao động có cơ sở pháp lý để yêu cầu giải quyết tranh chấp khi quyền lợi bị xâm phạm.
Để hiểu thêm về quyền lợi và quy định pháp luật chi tiết, có thể tham khảo tại Tổng hợp quy định pháp luật về lao động.
