Thế nào là quyền lợi của cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần? Bài viết dưới đây Luật PVL Group sẽ hướng dẫn chi tiết quy định, cách thực hiện, ví dụ minh họa thực tiễn, lưu ý cần thiết và đưa ra các căn cứ pháp luật chính xác.
1. Khái niệm về cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần
Trong mô hình công ty cổ phần, cổ đông thiểu số là những cổ đông sở hữu tỷ lệ cổ phần không đủ để kiểm soát hoặc chi phối các quyết định quan trọng của công ty. Vậy thế nào là quyền lợi của cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần? Dù nắm giữ tỷ lệ nhỏ, cổ đông thiểu số vẫn có các quyền lợi được bảo vệ theo quy định của pháp luật, nhằm tránh tình trạng bị lạm dụng hoặc chịu thiệt thòi trước các quyết định của nhóm cổ đông lớn.
Cổ đông thiểu số thường nắm giữ dưới 10% tổng số cổ phần, và không có quyền chi phối đáng kể trong các cuộc họp Đại hội đồng cổ đông. Tuy nhiên, họ vẫn có quyền tham gia vào các quyết định của công ty và được bảo vệ trước các hành động bất công từ phía cổ đông lớn.
2. Căn cứ pháp luật và phân tích điều luật
Theo quy định tại Điều 115 Luật Doanh nghiệp 2020, cổ đông thiểu số vẫn có những quyền lợi cơ bản như sau:
- Quyền tham dự và biểu quyết tại Đại hội đồng cổ đông.
- Quyền yêu cầu triệu tập cuộc họp Đại hội đồng cổ đông: Nếu cổ đông hoặc nhóm cổ đông sở hữu từ 5% số cổ phần trở lên có quyền yêu cầu triệu tập họp Đại hội đồng cổ đông trong một số trường hợp.
- Quyền được cung cấp thông tin: Cổ đông thiểu số có quyền tiếp cận thông tin về tình hình tài chính, hoạt động kinh doanh của công ty.
- Quyền yêu cầu bãi miễn thành viên Hội đồng quản trị: Nếu cổ đông thiểu số cảm thấy rằng thành viên Hội đồng quản trị đang vi phạm quyền lợi của mình, họ có quyền yêu cầu bãi nhiệm.
Những quyền lợi này được quy định để đảm bảo rằng cổ đông thiểu số không bị thiệt thòi trong quá trình quản lý và điều hành công ty.
3. Cách thực hiện bảo vệ quyền lợi của cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần
Cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần có thể bảo vệ quyền lợi của mình thông qua một số biện pháp pháp lý sau:
Bước 1: Thực hiện quyền yêu cầu triệu tập Đại hội đồng cổ đông
Theo Điều 115 Luật Doanh nghiệp 2020, cổ đông hoặc nhóm cổ đông sở hữu từ 5% số cổ phần trở lên có quyền yêu cầu triệu tập cuộc họp Đại hội đồng cổ đông. Điều này giúp cổ đông thiểu số tham gia vào các quyết định quan trọng của công ty.
Bước 2: Tiếp cận thông tin về công ty
Cổ đông thiểu số có quyền yêu cầu cung cấp thông tin về tình hình tài chính, hoạt động kinh doanh và các quyết định của Hội đồng quản trị. Việc này giúp cổ đông thiểu số nắm được các quyết định chiến lược của công ty và đảm bảo rằng quyền lợi của họ không bị xâm phạm.
Bước 3: Sử dụng quyền biểu quyết tại Đại hội đồng cổ đông
Dù số lượng cổ phần nhỏ, cổ đông thiểu số vẫn có quyền biểu quyết trong các cuộc họp Đại hội đồng cổ đông. Họ có thể liên kết với các cổ đông khác để tạo ra một nhóm có ảnh hưởng, nhằm tăng cường khả năng tham gia vào các quyết định quan trọng.
Bước 4: Khởi kiện doanh nghiệp
Trong trường hợp quyền lợi của cổ đông thiểu số bị vi phạm, họ có thể khởi kiện doanh nghiệp theo Điều 167 Luật Doanh nghiệp 2020. Cổ đông thiểu số có quyền yêu cầu tòa án can thiệp nếu công ty không tuân thủ các quy định về quyền cổ đông hoặc có hành vi lạm dụng quyền lực.
4. Vấn đề thực tiễn trong việc bảo vệ quyền lợi của cổ đông thiểu số
Thực tiễn cho thấy, việc bảo vệ quyền lợi của cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần gặp nhiều khó khăn, nhất là trong các công ty có cấu trúc cổ phần tập trung vào một nhóm cổ đông lớn. Một số vấn đề thực tiễn thường gặp bao gồm:
- Thiếu thông tin minh bạch: Trong nhiều trường hợp, cổ đông thiểu số gặp khó khăn khi tiếp cận thông tin về tình hình tài chính và hoạt động kinh doanh của công ty. Điều này khiến họ không thể theo dõi và kiểm soát được quyền lợi của mình.
- Quyền lực chi phối của cổ đông lớn: Cổ đông lớn thường kiểm soát phần lớn quyết định quan trọng của công ty, bao gồm cả việc lựa chọn thành viên Hội đồng quản trị, khiến cổ đông thiểu số khó có thể tham gia vào các quyết định chiến lược.
- Khả năng liên kết yếu: Cổ đông thiểu số thường khó có thể liên kết với nhau để tạo ra sức mạnh biểu quyết, do tỷ lệ cổ phần quá nhỏ hoặc không có sự đồng thuận giữa các bên.
Ví dụ minh họa
Một công ty cổ phần lớn tại Việt Nam có tổng cộng 100 triệu cổ phần, trong đó một nhóm cổ đông lớn nắm giữ 60% số cổ phần. Nhóm cổ đông thiểu số còn lại, sở hữu 40% cổ phần, đã yêu cầu triệu tập cuộc họp Đại hội đồng cổ đông để yêu cầu thông tin về một số quyết định đầu tư lớn của công ty.
Mặc dù yêu cầu của nhóm cổ đông thiểu số đã được Hội đồng quản trị xem xét, nhưng họ không nhận được sự ủng hộ từ nhóm cổ đông lớn, dẫn đến cuộc họp không đạt đủ số phiếu cần thiết để thông qua quyết định. Đây là ví dụ về việc cổ đông thiểu số gặp khó khăn trong việc tham gia vào quyết định quan trọng của công ty dù đã sử dụng quyền yêu cầu triệu tập cuộc họp.
5. Những lưu ý cần thiết khi bảo vệ quyền lợi cổ đông thiểu số
- Liên kết với cổ đông khác: Để gia tăng sức mạnh, cổ đông thiểu số nên cố gắng liên kết với các cổ đông khác nhằm tạo thành nhóm có ảnh hưởng trong các cuộc họp Đại hội đồng cổ đông.
- Theo dõi tình hình công ty: Cổ đông thiểu số cần liên tục cập nhật thông tin về hoạt động kinh doanh, tài chính và các quyết định của Hội đồng quản trị để kịp thời bảo vệ quyền lợi của mình.
- Sử dụng quyền khởi kiện: Trong trường hợp quyền lợi bị xâm phạm nghiêm trọng, cổ đông thiểu số có thể sử dụng quyền khởi kiện để yêu cầu tòa án can thiệp, bảo vệ quyền lợi của mình.
- Xem xét kỹ điều lệ công ty: Trước khi mua cổ phần, cổ đông cần xem xét kỹ Điều lệ công ty, đặc biệt là các điều khoản liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ của cổ đông thiểu số.
6. Phân tích điều luật và căn cứ pháp lý
Điều 115 Luật Doanh nghiệp 2020 quy định rõ ràng về các quyền lợi của cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần. Cổ đông thiểu số có quyền yêu cầu triệu tập Đại hội đồng cổ đông nếu họ sở hữu từ 5% tổng số cổ phần trở lên. Điều luật này được thiết kế để đảm bảo rằng cổ đông thiểu số có thể tham gia vào các quyết định quan trọng và không bị bỏ qua trong quá trình quản lý và điều hành công ty.
Ngoài ra, Điều 167 Luật Doanh nghiệp 2020 cũng cho phép cổ đông thiểu số khởi kiện công ty hoặc Hội đồng quản trị nếu họ cảm thấy quyền lợi của mình bị xâm phạm. Cơ chế này giúp đảm bảo rằng cổ đông thiểu số có phương tiện pháp lý để bảo vệ quyền lợi của mình trước sự lạm dụng từ phía cổ đông lớn.
7. Kết luận
Thế nào là quyền lợi của cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần? Cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần được bảo vệ bởi pháp luật Việt Nam thông qua các quy định về quyền yêu cầu triệu tập Đại hội đồng cổ đông, quyền được cung cấp thông tin, và quyền khởi kiện doanh nghiệp nếu quyền lợi bị vi phạm. Tuy nhiên, việc bảo vệ quyền lợi cổ đông thiểu số đòi hỏi sự tích cực theo dõi và tham gia vào các hoạt động của công ty, cũng như khả năng liên kết với các cổ đông khác để tạo ra sức mạnh biểu quyết trong các cuộc họp quan trọng.
Liên kết nội bộ: Pháp luật doanh nghiệp tại Luật PVL Group.
Liên kết ngoại: Báo Pháp Luật
Đoạn cuối bài viết thêm từ Luật PVL Group.
