Tài sản thừa kế có thể được chia lại nếu có sự tranh chấp giữa các đồng thừa kế không? Bài viết cung cấp thông tin chi tiết về quy định, ví dụ minh họa, vướng mắc thực tế, lưu ý và căn cứ pháp lý.
1) Tài sản thừa kế có thể được chia lại nếu có sự tranh chấp giữa các đồng thừa kế không?
Câu trả lời: Việc chia lại tài sản thừa kế khi có tranh chấp giữa các đồng thừa kế là hoàn toàn có thể thực hiện được theo pháp luật Việt Nam. Tuy nhiên, điều này phải dựa trên nguyên tắc thỏa thuận giữa các bên liên quan hoặc qua sự can thiệp của cơ quan có thẩm quyền. Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, khi phát sinh tranh chấp về thừa kế, các đồng thừa kế có quyền yêu cầu phân chia tài sản một cách công bằng và hợp pháp. Việc chia lại này có thể tiến hành thông qua các phương thức hòa giải, thỏa thuận lại hoặc yêu cầu tòa án giải quyết.
1.1 Phân chia tài sản thừa kế khi có tranh chấp
Trước hết, cần xác định rõ ràng rằng tài sản thừa kế có thể được chia lại nếu giữa các đồng thừa kế không có sự thống nhất trong cách phân chia ban đầu hoặc nếu có một số yếu tố mới làm thay đổi giá trị tài sản. Quy trình xử lý tranh chấp này sẽ phụ thuộc vào hình thức thừa kế (theo pháp luật hay theo di chúc) và nguyện vọng của các bên. Khi tranh chấp xảy ra, có hai phương thức chính để phân chia lại tài sản:
- Phân chia tài sản qua thỏa thuận: Trong trường hợp các đồng thừa kế có thể đàm phán và thỏa thuận với nhau về cách thức phân chia lại tài sản, họ hoàn toàn có quyền tiến hành việc này mà không cần đến sự can thiệp của tòa án. Tuy nhiên, mọi thỏa thuận cần được lập thành văn bản và công chứng để đảm bảo tính pháp lý.
- Phân chia tài sản thông qua tòa án: Khi các bên không đạt được sự đồng thuận, một hoặc nhiều người thừa kế có thể khởi kiện yêu cầu tòa án phân chia tài sản thừa kế. Quy trình này đòi hỏi các bên cung cấp các chứng cứ và lập luận để bảo vệ quyền lợi của mình. Tòa án sẽ xem xét hồ sơ và đưa ra phán quyết công bằng, dựa trên các quy định pháp luật.
1.2 Nguyên tắc chia lại tài sản thừa kế khi có tranh chấp
Trong trường hợp chia lại tài sản thừa kế, pháp luật luôn đặt ra nguyên tắc công bằng, minh bạch và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mọi bên liên quan. Các yếu tố pháp lý quan trọng cần lưu ý khi chia lại tài sản bao gồm:
- Xác định rõ đối tượng thừa kế và quyền lợi của từng người thừa kế: Điều này bao gồm việc xác định các đồng thừa kế hợp pháp và quyền lợi của từng người trong phần tài sản được chia.
- Tuân thủ quy định về thứ tự hàng thừa kế: Hàng thừa kế thứ nhất gồm cha mẹ, con cái và vợ/chồng của người để lại di sản. Nếu không có người ở hàng thừa kế thứ nhất, tài sản sẽ chuyển cho hàng thừa kế tiếp theo.
- Tuân thủ các điều khoản trong di chúc (nếu có): Nếu có di chúc hợp pháp, việc phân chia lại phải tuân theo ý nguyện của người để lại di sản. Tòa án sẽ xem xét di chúc để đưa ra phán quyết nếu có tranh chấp về nội dung của nó.
- Đảm bảo giá trị tài sản công bằng: Đối với các tài sản có giá trị lớn như bất động sản, việc phân chia lại sẽ yêu cầu một quy trình định giá cụ thể để đảm bảo công bằng cho các bên.
Ngoài ra, để đảm bảo tính pháp lý, các bên có thể yêu cầu công chứng các thỏa thuận hoặc hợp đồng phân chia tài sản thừa kế, đặc biệt trong trường hợp tài sản là bất động sản hoặc các tài sản có giá trị lớn.
2) Ví dụ minh họa
Giả sử ông A qua đời để lại một ngôi nhà và một khoản tiền gửi trong ngân hàng, không có di chúc. Ngôi nhà này có giá trị lớn và là nơi sinh sống của gia đình ông trước khi qua đời. Ông có ba người con là B, C và D. Ban đầu, ba anh chị em B, C và D thỏa thuận rằng ngôi nhà sẽ thuộc về B, còn D và C sẽ được chia phần tiền gửi trong ngân hàng. Tuy nhiên, một thời gian sau, C thấy rằng giá trị ngôi nhà cao hơn nhiều so với phần tài sản còn lại và yêu cầu phân chia lại. B và D không đồng ý với yêu cầu này.
Trong trường hợp này, nếu không thể đạt được sự thỏa thuận, C có quyền yêu cầu tòa án can thiệp để phân chia tài sản một cách công bằng. Tòa án sẽ xác minh giá trị ngôi nhà, khoản tiền gửi ngân hàng, và quyền lợi của từng người để đưa ra quyết định cuối cùng.
3) Những vướng mắc thực tế
Trong thực tế, việc chia lại tài sản thừa kế khi có tranh chấp thường gặp phải một số vướng mắc như sau:
- Mâu thuẫn trong định giá tài sản: Việc định giá các tài sản như bất động sản có thể khó khăn và thường dẫn đến bất đồng về giá trị tài sản được chia. Điều này đòi hỏi các bên phải sử dụng dịch vụ định giá chuyên nghiệp hoặc yêu cầu tòa án định giá.
- Khó khăn trong việc tìm được sự đồng thuận: Trong gia đình, mối quan hệ tình cảm phức tạp có thể làm cho quá trình thỏa thuận trở nên khó khăn. Các bên thường có cảm xúc mâu thuẫn và khó đạt được sự đồng thuận về việc chia lại tài sản.
- Phức tạp về mặt thủ tục pháp lý: Khi không thể đạt được thỏa thuận và phải đưa ra tòa, quy trình pháp lý có thể kéo dài và gây ra nhiều chi phí. Hơn nữa, các thủ tục như công chứng, xác nhận sở hữu, hoặc giải quyết quyền lợi từ các cơ quan có thẩm quyền cũng có thể phức tạp.
- Tranh chấp về ý nguyện trong di chúc: Trong một số trường hợp, nội dung di chúc của người để lại di sản có thể không rõ ràng hoặc có yếu tố gây tranh cãi. Điều này cũng có thể dẫn đến yêu cầu chia lại tài sản để bảo đảm công bằng giữa các bên.
4) Những lưu ý cần thiết
- Thỏa thuận trước khi khởi kiện: Các đồng thừa kế nên cố gắng thương lượng và thỏa thuận về phương thức chia lại tài sản trước khi tiến hành các thủ tục pháp lý. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn giảm bớt chi phí và xung đột.
- Chuẩn bị giấy tờ đầy đủ: Để tiến hành phân chia lại tài sản, các bên nên chuẩn bị kỹ các giấy tờ liên quan đến tài sản, giấy chứng nhận quyền sở hữu, cũng như các tài liệu về quan hệ thừa kế.
- Tìm đến sự tư vấn của luật sư: Trong các tranh chấp phức tạp, việc tham khảo ý kiến từ các chuyên gia pháp lý sẽ giúp các bên hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình, cũng như đảm bảo việc phân chia tài sản tuân thủ đúng quy định pháp luật.
- Đảm bảo tính pháp lý của mọi thỏa thuận: Khi đạt được sự thỏa thuận về việc chia lại tài sản, nên lập văn bản có công chứng để bảo đảm tính pháp lý và tránh các tranh chấp về sau.
5) Căn cứ pháp lý
Việc phân chia lại tài sản thừa kế trong trường hợp có tranh chấp được điều chỉnh bởi các quy định của Bộ luật Dân sự 2015 và các văn bản pháp luật liên quan, bao gồm:
- Điều 609 quy định về quyền thừa kế của cá nhân.
- Điều 610 quy định về quyền và nghĩa vụ của người quản lý di sản.
- Điều 611 – 617 quy định về việc phân chia di sản thừa kế, hàng thừa kế, và quyền lợi của các đối tượng thừa kế.
- Điều 644 quy định về các trường hợp không phụ thuộc vào nội dung của di chúc.
- Điều 656 quy định về việc giải quyết tranh chấp và phân chia tài sản thừa kế qua tòa án.
Pháp luật cũng khuyến khích các bên giải quyết tranh chấp thông qua thỏa thuận và hòa giải. Tuy nhiên, nếu không thể hòa giải, các bên có thể tiến hành các thủ tục khởi kiện tại tòa án có thẩm quyền.
Qua bài viết này, chúng ta có thể thấy rõ việc chia lại tài sản thừa kế khi có tranh chấp là hoàn toàn khả thi, song yêu cầu các bên phải tuân thủ các quy định pháp luật, đồng thời duy trì sự hợp tác và tinh thần thỏa thuận để giảm thiểu xung đột. Để đảm bảo quyền lợi tối đa và tuân thủ pháp lý, người thừa kế có thể liên hệ Luật PVL Group để nhận tư vấn chuyên nghiệp về quá trình thừa kế và phân chia tài sản.
Liên kết nội bộ: Chuyên mục thừa kế
Liên kết ngoài: Báo Pháp Luật
