Quyền của vợ hoặc chồng trong việc yêu cầu phân chia di sản thừa kế là gì? Bài viết này giải đáp các quyền của vợ hoặc chồng trong quá trình phân chia di sản thừa kế theo quy định pháp luật.
Quyền của vợ hoặc chồng trong việc yêu cầu phân chia di sản thừa kế là gì?
Quyền của vợ hoặc chồng trong việc yêu cầu phân chia di sản thừa kế là gì? Trong hệ thống pháp luật Việt Nam, quyền yêu cầu phân chia di sản thừa kế của vợ hoặc chồng phụ thuộc vào việc xác định di sản là tài sản chung hay tài sản riêng. Theo Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, nếu di sản được thừa kế là tài sản chung của hai vợ chồng, thì cả hai bên đều có quyền yêu cầu phân chia di sản thừa kế. Ngược lại, nếu di sản là tài sản riêng của một bên, thì bên kia không có quyền yêu cầu chia phần từ di sản này, trừ khi có thỏa thuận khác giữa hai vợ chồng.
Pháp luật thừa kế Việt Nam, cụ thể là Bộ luật Dân sự 2015, cũng xác định rõ các quy định về thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật. Trong trường hợp vợ hoặc chồng mất đi mà không có di chúc, tài sản sẽ được chia theo pháp luật, và người vợ hoặc chồng còn sống sẽ nằm trong hàng thừa kế thứ nhất cùng với con cái và cha mẹ của người quá cố.
Tóm lại, vợ hoặc chồng có quyền yêu cầu phân chia di sản thừa kế nếu tài sản đó thuộc quyền sở hữu hợp pháp của hai người hoặc nếu người vợ/chồng còn sống thuộc hàng thừa kế hợp pháp theo pháp luật thừa kế của Việt Nam.
Ví dụ minh họa
Anh D và chị H đã kết hôn hơn 20 năm và có với nhau ba đứa con. Sau khi anh D qua đời, anh không để lại di chúc, và tài sản của anh bao gồm một căn nhà chung cư, một số tiền tiết kiệm, và một doanh nghiệp nhỏ do anh quản lý.
Trong trường hợp này, chị H có quyền yêu cầu phân chia di sản thừa kế từ tài sản của anh D. Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, chị H thuộc hàng thừa kế thứ nhất cùng với các con của anh D. Điều này có nghĩa là tài sản của anh D sẽ được chia đều giữa chị H và các con của anh.
Nếu chị H và các con đạt được thỏa thuận chung về cách phân chia tài sản, họ có thể tự thỏa thuận việc phân chia mà không cần phải ra tòa. Tuy nhiên, nếu không thể thỏa thuận, chị H có thể yêu cầu tòa án phân chia tài sản một cách công bằng.
Những vướng mắc thực tế
Trong quá trình thực hiện quyền yêu cầu phân chia di sản thừa kế, vợ hoặc chồng thường gặp phải nhiều vướng mắc pháp lý và thực tế. Dưới đây là một số vướng mắc phổ biến:
1. Tranh chấp về quyền thừa kế
Trong nhiều trường hợp, sự không đồng thuận giữa các thành viên gia đình về quyền thừa kế dẫn đến tranh chấp. Điều này thường xảy ra khi các thành viên khác trong gia đình (ví dụ, anh chị em ruột, cha mẹ của người quá cố) không đồng ý với cách phân chia tài sản cho người vợ hoặc chồng còn sống. Trong trường hợp không có di chúc rõ ràng, quyền thừa kế của các bên liên quan phải tuân theo quy định của pháp luật thừa kế, và tòa án có thể phải can thiệp để giải quyết tranh chấp.
2. Phân biệt tài sản chung và tài sản riêng
Việc phân định rõ ràng đâu là tài sản chung và tài sản riêng của vợ chồng trong quá trình thừa kế là vấn đề rất quan trọng. Nếu tài sản là tài sản riêng của người đã mất, thì người còn lại không có quyền yêu cầu phân chia trừ khi có sự thỏa thuận hoặc di chúc quy định cụ thể. Ngược lại, nếu tài sản là tài sản chung, thì người còn sống có quyền yêu cầu chia phần từ tài sản đó.
3. Thiếu di chúc rõ ràng
Khi người quá cố không để lại di chúc hoặc di chúc không hợp pháp, việc phân chia tài sản thường gây ra nhiều tranh cãi. Trong trường hợp này, tài sản sẽ được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế, và tòa án sẽ can thiệp để đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan. Tuy nhiên, quá trình này có thể kéo dài và phức tạp, nhất là khi các thành viên gia đình không thể đạt được thỏa thuận chung.
4. Tài sản đang tranh chấp
Có những trường hợp tài sản của người quá cố đang trong quá trình tranh chấp pháp lý (ví dụ, tranh chấp đất đai, nhà cửa) khiến việc phân chia di sản thừa kế trở nên khó khăn. Người vợ hoặc chồng còn sống có thể phải đối mặt với những khó khăn trong việc yêu cầu phân chia di sản khi tài sản đang bị tranh chấp bởi các bên thứ ba.
Những lưu ý cần thiết
Chuẩn bị các giấy tờ pháp lý cần thiết: Để đảm bảo quyền lợi thừa kế, người vợ hoặc chồng cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ liên quan đến tài sản chung, tài sản riêng, và các giấy tờ pháp lý khác như giấy chứng nhận quyền sở hữu, hợp đồng, giấy khai sinh của con cái, v.v. Điều này sẽ giúp quá trình phân chia di sản diễn ra thuận lợi hơn.
Tham khảo ý kiến pháp lý: Trong những trường hợp phức tạp hoặc khi có tranh chấp về tài sản, việc tham khảo ý kiến của luật sư hoặc chuyên gia pháp lý là rất cần thiết. Luật sư sẽ hỗ trợ trong việc xác định quyền lợi, thẩm định giá trị tài sản, và đảm bảo quá trình phân chia tài sản tuân thủ đúng quy định pháp luật.
Xác định rõ tài sản chung và tài sản riêng: Trước khi yêu cầu phân chia di sản, vợ chồng cần xác định rõ ràng tài sản nào là tài sản chung và tài sản nào là tài sản riêng. Việc này sẽ giúp tránh tranh chấp không đáng có và đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan.
Lập di chúc rõ ràng: Để tránh các tranh chấp về quyền thừa kế, người sở hữu tài sản nên lập di chúc rõ ràng và hợp pháp. Di chúc này sẽ giúp đảm bảo rằng quyền lợi của người vợ hoặc chồng còn sống và các thành viên gia đình khác được bảo vệ một cách công bằng và hợp lý.
Căn cứ pháp lý
Quyền của vợ hoặc chồng trong việc yêu cầu phân chia di sản thừa kế được điều chỉnh bởi các quy định sau:
- Điều 612 Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về di sản thừa kế bao gồm tài sản riêng của người chết và phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác.
- Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về hàng thừa kế theo pháp luật, trong đó vợ hoặc chồng nằm trong hàng thừa kế thứ nhất, cùng với con cái và cha mẹ của người quá cố.
- Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014: Quy định về tài sản chung của vợ chồng, bao gồm những tài sản tạo ra trong thời kỳ hôn nhân và các tài sản có giá trị khác.
Kết luận
Vợ hoặc chồng có quyền yêu cầu phân chia di sản thừa kế nếu tài sản đó thuộc quyền sở hữu hợp pháp của hai người hoặc nếu người còn sống nằm trong hàng thừa kế theo pháp luật. Để đảm bảo quyền lợi, việc lập di chúc rõ ràng và chuẩn bị đầy đủ giấy tờ pháp lý là rất quan trọng. Nếu cần tư vấn chi tiết về vấn đề này, hãy liên hệ với Luật PVL Group để được hỗ trợ từ các chuyên gia pháp lý.
Liên kết nội bộ: https://luatpvlgroup.com/category/hon-nhan/
Liên kết ngoại: https://baophapluat.vn/ban-doc/
