Quy định về việc trả lương ngừng việc cho người lao động trong trường hợp thiên tai kéo dài là gì? Tìm hiểu chi tiết về quyền lợi lương ngừng việc trong thời gian thiên tai.
Quy định về việc trả lương ngừng việc cho người lao động trong trường hợp thiên tai kéo dài là gì?
Thiên tai kéo dài như bão, lũ lụt, động đất hoặc hạn hán không chỉ gây ra thiệt hại vật chất mà còn ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh và việc làm của người lao động. Câu hỏi được đặt ra là quy định về việc trả lương ngừng việc cho người lao động trong trường hợp thiên tai kéo dài là gì? Việc người lao động có quyền được hưởng lương ngừng việc và mức lương này như thế nào là vấn đề cần được giải thích rõ ràng theo các quy định của pháp luật.
Theo quy định tại Điều 99 Bộ luật Lao động 2019, người lao động có quyền được trả lương trong thời gian ngừng việc nếu họ không thể làm việc do các nguyên nhân khách quan, trong đó bao gồm thiên tai. Quy định này áp dụng cho cả những trường hợp thiên tai kéo dài, khi người lao động không thể đến nơi làm việc do ảnh hưởng của thiên tai hoặc do công ty tạm dừng hoạt động.
Pháp luật phân loại các tình huống thiên tai thành “trường hợp bất khả kháng”, và doanh nghiệp phải trả lương ngừng việc cho người lao động. Tuy nhiên, mức lương trả cho người lao động sẽ được xác định tùy theo nguyên nhân ngừng việc:
- Nếu người lao động ngừng việc do lỗi của người sử dụng lao động, thì người lao động được trả đủ lương theo hợp đồng.
- Nếu ngừng việc do sự cố khách quan như thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh mà không phải do lỗi của người sử dụng lao động, hai bên sẽ thỏa thuận về mức lương ngừng việc, nhưng không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng theo quy định của pháp luật.
Đối với các trường hợp thiên tai kéo dài, doanh nghiệp không thể yêu cầu người lao động tiếp tục làm việc tại chỗ và phải đưa ra phương án hợp lý, bao gồm làm việc từ xa nếu có thể, hoặc ngừng việc tạm thời. Trong mọi trường hợp, người lao động có quyền nhận được mức lương tối thiểu trong thời gian ngừng việc.
1. Ví dụ minh họa
Hãy xem xét ví dụ của anh Tuấn, một công nhân làm việc tại nhà máy sản xuất xi măng ở miền Trung Việt Nam. Vào tháng 10 năm 2021, do ảnh hưởng của bão lớn kéo dài nhiều tuần, nhà máy nơi anh Tuấn làm việc buộc phải tạm ngừng hoạt động vì không thể duy trì sản xuất trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Đường xá bị lũ lụt, người lao động không thể đến nhà máy làm việc.
Trong trường hợp này, anh Tuấn không phải là người gây ra sự ngừng việc mà do thiên tai, được coi là nguyên nhân khách quan. Theo quy định của Bộ luật Lao động 2019, công ty của anh Tuấn phải trả lương ngừng việc cho anh, ít nhất bằng mức lương tối thiểu vùng trong suốt thời gian ngừng việc. Sau khi thương lượng, công ty đồng ý trả 75% mức lương cơ bản của anh trong thời gian ngừng việc, đảm bảo mức này không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng theo quy định.
Trường hợp của anh Tuấn cho thấy dù thiên tai là nguyên nhân bất khả kháng, nhưng người lao động vẫn có quyền được trả lương ngừng việc nếu không thể làm việc vì lý do ngoài tầm kiểm soát của mình.
2. Những vướng mắc thực tế
Mặc dù quy định về việc trả lương ngừng việc đã được pháp luật nêu rõ, nhưng trong thực tế vẫn tồn tại nhiều vướng mắc trong quá trình thực hiện, đặc biệt trong trường hợp thiên tai kéo dài.
- Doanh nghiệp không có khả năng tài chính: Trong trường hợp thiên tai kéo dài, nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, có thể gặp khó khăn tài chính và không đủ khả năng trả lương ngừng việc cho người lao động. Một số doanh nghiệp thậm chí buộc phải tạm ngừng hoạt động hoặc phá sản, khiến người lao động mất việc và không được trả lương ngừng việc.
- Không có thỏa thuận rõ ràng: Nhiều doanh nghiệp không có thỏa thuận rõ ràng về việc trả lương ngừng việc khi thiên tai xảy ra. Điều này dẫn đến nhiều tranh chấp giữa người lao động và doanh nghiệp khi người lao động yêu cầu được trả lương ngừng việc nhưng doanh nghiệp từ chối hoặc trả mức lương thấp hơn quy định.
- Khả năng áp dụng làm việc từ xa bị hạn chế: Với các công việc yêu cầu sự hiện diện vật lý như sản xuất, xây dựng, hoặc dịch vụ trực tiếp, làm việc từ xa không khả thi trong thời gian thiên tai. Điều này làm gia tăng áp lực lên người lao động vì họ không có lựa chọn nào khác ngoài việc ngừng việc và phụ thuộc vào thỏa thuận trả lương ngừng việc từ phía doanh nghiệp.
- Thiếu cơ chế hỗ trợ từ nhà nước: Trong trường hợp thiên tai kéo dài, một số doanh nghiệp có thể yêu cầu sự hỗ trợ từ các chính sách bảo hiểm xã hội hoặc hỗ trợ từ phía nhà nước để trả lương cho người lao động. Tuy nhiên, quy trình này thường phức tạp và không kịp thời, gây khó khăn cho doanh nghiệp và người lao động.
3. Những lưu ý quan trọng
Khi thiên tai kéo dài và việc ngừng việc là không thể tránh khỏi, cả người lao động và doanh nghiệp cần lưu ý một số điểm quan trọng để đảm bảo quyền lợi và tránh những tranh chấp không đáng có:
- Thỏa thuận minh bạch về lương ngừng việc: Người lao động và doanh nghiệp cần có thỏa thuận rõ ràng về mức lương ngừng việc trong thời gian thiên tai. Mức lương này cần tuân thủ theo quy định pháp luật, đảm bảo không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng.
- Làm việc từ xa nếu có thể: Đối với các công việc có thể thực hiện từ xa, doanh nghiệp nên tạo điều kiện cho người lao động làm việc từ nhà để duy trì hoạt động sản xuất và đảm bảo thu nhập cho người lao động. Việc này có thể giúp giảm thiểu tổn thất kinh tế cho cả hai bên.
- Tìm hiểu về chính sách hỗ trợ từ nhà nước: Trong trường hợp thiên tai kéo dài, doanh nghiệp và người lao động cần tìm hiểu về các chính sách hỗ trợ từ nhà nước, chẳng hạn như các khoản hỗ trợ bảo hiểm xã hội, để đảm bảo nguồn thu nhập trong thời gian khó khăn.
- Đảm bảo quyền lợi bảo hiểm xã hội: Dù trong thời gian ngừng việc, người lao động vẫn cần được đảm bảo các quyền lợi về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật.
4. Căn cứ pháp lý
Quy định về việc trả lương ngừng việc trong trường hợp thiên tai kéo dài được dựa trên các văn bản pháp luật sau:
- Điều 99 Bộ luật Lao động 2019: Quy định về việc trả lương ngừng việc cho người lao động trong trường hợp thiên tai và các sự cố khách quan khác.
- Nghị định 145/2020/NĐ-CP: Quy định chi tiết về việc thực hiện lương tối thiểu vùng, trong đó nhấn mạnh rằng lương ngừng việc không được thấp hơn mức lương tối thiểu vùng.
- Thông tư 14/2020/TT-BLĐTBXH: Hướng dẫn về việc hỗ trợ lương ngừng việc cho người lao động trong các tình huống khẩn cấp như thiên tai, dịch bệnh.
Những căn cứ pháp lý này là cơ sở quan trọng để người lao động và doanh nghiệp thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình trong trường hợp ngừng việc do thiên tai kéo dài.
Liên kết nội bộ: Luật PVL Group – Lao động
Liên kết ngoại: Báo Pháp Luật – Bạn đọc
