Quy định về việc sa thải người lao động và quyền lợi khiếu nại. Bài viết dưới đây Luật PVL sẽ hướng dẫn chi tiết quy định, cách thực hiện, ví dụ minh họa, lưu ý cần thiết và đưa ra các căn cứ pháp luật chính xác.
Quy định về việc sa thải người lao động và quyền lợi khiếu nại
Việc sa thải người lao động là một trong những hình thức xử lý kỷ luật lao động nghiêm khắc nhất mà người sử dụng lao động có thể áp dụng đối với người lao động vi phạm. Tuy nhiên, quy định về sa thải người lao động cũng đi kèm với những quy trình chặt chẽ nhằm bảo vệ quyền lợi của cả hai bên. Người lao động có quyền khiếu nại nếu nhận thấy quyết định sa thải không đúng với quy định pháp luật. Cùng tìm hiểu về quy định pháp lý, cách thực hiện khiếu nại và những vấn đề thực tiễn liên quan đến việc sa thải người lao động trong bài viết này.
Quy định pháp luật về sa thải người lao động
Căn cứ pháp lý:
Điều 125 Bộ luật Lao động 2019 đã quy định cụ thể về việc sa thải người lao động trong các trường hợp sau:
- Hành vi vi phạm nghiêm trọng của người lao động:
- Người lao động có hành vi trộm cắp, tham ô, đánh bạc hoặc cố ý gây thương tích cho người khác.
- Người lao động có hành vi tiết lộ bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ hoặc các hành vi khác gây thiệt hại nghiêm trọng cho công ty.
- Người lao động vi phạm nội quy công ty nhiều lần:
- Người lao động tái phạm nhiều lần, vi phạm kỷ luật lao động dù đã được cảnh cáo hoặc đã có các biện pháp xử lý kỷ luật nhẹ hơn nhưng vẫn tiếp tục vi phạm.
- Nghỉ việc không có lý do chính đáng:
- Người lao động nghỉ làm không xin phép, không có lý do chính đáng trong vòng từ 5 ngày làm việc liên tiếp trở lên.
Ngoài những điều trên, quy trình sa thải người lao động phải tuân thủ theo đúng quy định tại Điều 70 của Nghị định 145/2020/NĐ-CP, bao gồm việc triệu tập cuộc họp có sự tham gia của công đoàn (nếu có), thông báo trước cho người lao động, lập biên bản đầy đủ và thông qua quyết định sa thải.
Quyền khiếu nại khi bị sa thải không đúng quy định
Người lao động bị sa thải có quyền khiếu nại khi cảm thấy quyết định sa thải không hợp pháp hoặc không đúng quy trình. Căn cứ theo Điều 15 của Nghị định 24/2018/NĐ-CP về khiếu nại trong lĩnh vực lao động, người lao động có quyền khiếu nại trực tiếp với người sử dụng lao động, hoặc thông qua cơ quan lao động có thẩm quyền.
Quy trình khiếu nại bao gồm các bước chính:
- Gửi đơn khiếu nại:
Người lao động có thể gửi đơn khiếu nại đến người sử dụng lao động trong vòng 90 ngày kể từ ngày nhận được quyết định sa thải. Trong trường hợp không nhận được phản hồi hợp lý, người lao động có thể nộp đơn lên cơ quan quản lý lao động địa phương hoặc cơ quan chức năng có thẩm quyền. - Thời gian xử lý khiếu nại:
Cơ quan có thẩm quyền có trách nhiệm xử lý khiếu nại trong vòng 30 ngày kể từ khi nhận đơn. Trong trường hợp vụ việc phức tạp, thời gian có thể kéo dài nhưng không quá 60 ngày. - Giải quyết và ra quyết định:
Cơ quan giải quyết khiếu nại sẽ tiến hành điều tra và đưa ra quyết định cuối cùng. Nếu người lao động không đồng ý với kết quả này, họ có quyền khởi kiện lên tòa án lao động.
Những vấn đề thực tiễn trong khiếu nại sa thải người lao động
Thực tế, việc khiếu nại khi bị sa thải không đúng quy định có thể gặp nhiều thách thức do thiếu chứng cứ, tài liệu liên quan hoặc do sự không hợp tác của người sử dụng lao động. Ngoài ra, nhiều trường hợp, người lao động không biết rõ về quyền lợi của mình, dẫn đến việc chậm trễ trong quá trình khiếu nại.
1. Vấn đề chứng cứ không đầy đủ:
Một số người lao động bị sa thải vì lý do không rõ ràng hoặc không được thông báo trước, dẫn đến việc thiếu bằng chứng để chứng minh rằng quyết định sa thải là không hợp lý. Trong các trường hợp này, người lao động cần nhờ sự hỗ trợ của luật sư hoặc cơ quan công đoàn để giúp đỡ trong quá trình thu thập tài liệu, chứng cứ liên quan.
2. Khó khăn trong việc thực hiện khiếu nại:
Trong một số trường hợp, người lao động không thể nộp đơn khiếu nại trực tiếp do không biết rõ về quy trình, hoặc do sợ bị trả đũa. Để tránh tình trạng này, người lao động cần được tư vấn kỹ lưỡng về các quyền lợi của mình trước khi tiến hành khiếu nại.
3. Người lao động không được hỗ trợ từ công đoàn:
Nếu công đoàn không tham gia hoặc không thể hỗ trợ người lao động trong việc bảo vệ quyền lợi, người lao động có thể gặp khó khăn trong việc tự mình khiếu nại. Do đó, việc hiểu rõ quy định pháp luật và quyền lợi khi khiếu nại là rất quan trọng.
Ví dụ minh họa về khiếu nại sa thải người lao động
Tình huống thực tế:
Anh B là nhân viên làm việc tại một công ty dịch vụ. Sau khi vi phạm nội quy về thời gian làm việc, anh bị quản lý trực tiếp yêu cầu nghỉ việc và nhận quyết định sa thải ngay trong ngày. Tuy nhiên, anh B không nhận được bất kỳ thông báo nào trước đó về việc vi phạm, cũng không có biên bản họp xét kỷ luật. Cảm thấy mình bị đối xử không công bằng, anh B đã quyết định nộp đơn khiếu nại.
Sau khi nộp đơn khiếu nại lên cơ quan quản lý lao động, cuộc điều tra được tiến hành. Kết quả cho thấy công ty không thực hiện đúng quy trình sa thải, không thông báo trước và không tổ chức cuộc họp xét kỷ luật có sự tham gia của công đoàn. Do đó, quyết định sa thải bị coi là không hợp pháp và anh B đã được khôi phục lại công việc.
Những lưu ý cần thiết khi thực hiện khiếu nại sa thải
Khi khiếu nại về quyết định sa thải, người lao động cần lưu ý những điểm sau:
- Thời hạn khiếu nại:
Người lao động có 90 ngày để nộp đơn khiếu nại tính từ ngày nhận được quyết định sa thải. Nếu vượt quá thời gian này, khiếu nại sẽ không được giải quyết. Do đó, người lao động cần thực hiện khiếu nại ngay khi có đủ căn cứ và chứng cứ. - Chuẩn bị đầy đủ chứng cứ:
Để đảm bảo việc khiếu nại có kết quả, người lao động cần chuẩn bị đầy đủ các tài liệu liên quan, bao gồm hợp đồng lao động, các quyết định kỷ luật trước đó, và các biên bản làm việc, họp xét kỷ luật (nếu có). Nếu không có đủ tài liệu, người lao động cần yêu cầu công ty cung cấp để phục vụ cho quá trình khiếu nại. - Sử dụng sự hỗ trợ từ công đoàn:
Công đoàn có vai trò rất lớn trong việc bảo vệ quyền lợi của người lao động. Nếu có sự hỗ trợ từ công đoàn, quá trình khiếu nại có thể được giải quyết nhanh chóng và công bằng hơn. - Khởi kiện lên tòa án nếu cần thiết:
Trong trường hợp khiếu nại không thành công ở cấp công ty hoặc cơ quan quản lý lao động, người lao động có quyền khởi kiện lên tòa án lao động để yêu cầu giải quyết.
Kết luận
Sa thải người lao động là biện pháp kỷ luật nghiêm khắc và phải tuân thủ các quy định pháp luật để đảm bảo tính công bằng. Người lao động có quyền khiếu nại khi bị sa thải không đúng quy trình, và việc nắm rõ các quy định pháp luật cũng như quyền lợi của mình là điều cần thiết. Luật PVL Group luôn đồng hành cùng người lao động để bảo vệ quyền lợi hợp pháp trong các vấn đề liên quan đến lao động và kỷ luật.
Tham khảo thêm:
