Quy định về việc sa thải người lao động và quyền lợi của họ là gì? Bài viết dưới đây Luật PVL Group sẽ hướng dẫn chi tiết quy định, cách thực hiện, ví dụ minh họa, lưu ý cần thiết và đưa ra các căn cứ pháp luật chính xác.
1. Quy định về việc sa thải người lao động và quyền lợi của họ là gì?
Quy định về việc sa thải người lao động tại Việt Nam được quy định rõ trong Bộ luật Lao động 2019, cụ thể tại Điều 125 về việc “Sa thải như một hình thức xử lý kỷ luật”. Theo quy định này, sa thải chỉ được áp dụng khi người lao động có các hành vi vi phạm nghiêm trọng, không thể tiếp tục thực hiện công việc tại doanh nghiệp.
Sa thải không phải là hình thức mà doanh nghiệp có thể tùy ý áp dụng mà cần tuân thủ chặt chẽ các quy định pháp luật nhằm bảo vệ quyền lợi của người lao động.
2. Phân tích điều luật về sa thải người lao động
Theo Điều 125, Bộ luật Lao động 2019, sa thải là hình thức xử lý kỷ luật nặng nhất và chỉ áp dụng trong các trường hợp sau:
- Người lao động có hành vi trộm cắp, tham ô, đánh bạc, cố ý gây thương tích hoặc có hành vi khác gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản, lợi ích của doanh nghiệp.
- Người lao động cố ý vi phạm kỷ luật lao động đã bị xử lý kỷ luật mà tái phạm trong thời gian đã có quyết định xử lý kỷ luật trước đó.
- Người lao động tự ý bỏ việc 5 ngày cộng dồn trong 1 tháng hoặc 20 ngày cộng dồn trong 1 năm mà không có lý do chính đáng.
3. Cách thực hiện việc sa thải người lao động
Doanh nghiệp muốn thực hiện việc sa thải người lao động cần tuân thủ các bước sau:
Bước 1: Lập hồ sơ kỷ luật
Khi có vi phạm, doanh nghiệp cần lập biên bản vi phạm và thu thập bằng chứng đầy đủ về hành vi vi phạm của người lao động. Hồ sơ kỷ luật cần rõ ràng, minh bạch và có chứng cứ thuyết phục.
Bước 2: Tổ chức cuộc họp kỷ luật
Doanh nghiệp phải tổ chức một cuộc họp xử lý kỷ luật, có sự tham gia của người lao động, đại diện công đoàn (nếu có), và người có thẩm quyền trong công ty. Thời gian và địa điểm của cuộc họp phải được thông báo trước cho người lao động ít nhất 5 ngày làm việc.
Bước 3: Quyết định sa thải
Sau khi cuộc họp xử lý kỷ luật được tiến hành, doanh nghiệp sẽ đưa ra quyết định sa thải nếu đủ điều kiện. Quyết định sa thải cần được lập thành văn bản và giao cho người lao động.
Bước 4: Thông báo cho cơ quan chức năng
Doanh nghiệp phải thông báo cho cơ quan bảo hiểm xã hội và cơ quan chức năng liên quan về việc sa thải người lao động để đảm bảo quyền lợi bảo hiểm thất nghiệp và các quyền lợi khác của họ.
4. Quyền lợi của người lao động khi bị sa thải
Người lao động khi bị sa thải vẫn có một số quyền lợi được bảo vệ theo Bộ luật Lao động và các quy định liên quan:
- Được thanh toán lương và các khoản phụ cấp tính đến thời điểm sa thải.
- Quyền được nhận trợ cấp thất nghiệp nếu đã tham gia bảo hiểm thất nghiệp đủ điều kiện theo quy định của pháp luật.
- Thanh toán tiền phép năm chưa sử dụng nếu người lao động chưa nghỉ hết phép năm.
- Quyền khiếu nại: Người lao động có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện doanh nghiệp nếu việc sa thải không tuân thủ đúng quy định pháp luật hoặc trái với thỏa thuận hợp đồng lao động.
5. Ví dụ minh họa về việc sa thải người lao động
Một công ty TNHH chuyên sản xuất hàng tiêu dùng có trường hợp một người lao động vi phạm kỷ luật lao động nghiêm trọng bằng cách trộm cắp tài sản của công ty. Sau khi phát hiện, công ty lập biên bản, tổ chức cuộc họp xử lý kỷ luật với sự tham gia của công đoàn và đại diện người lao động. Cuộc họp kết thúc với quyết định sa thải người lao động này theo đúng quy trình.
Người lao động được thanh toán lương đến thời điểm sa thải và các quyền lợi khác như phép năm chưa sử dụng và bảo hiểm thất nghiệp.
6. Những vấn đề thực tiễn khi thực hiện sa thải người lao động
Vấn đề về pháp lý
Nếu doanh nghiệp không tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật trong quá trình sa thải, người lao động có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện tại tòa án. Điều này có thể dẫn đến thiệt hại về tài chính và uy tín của doanh nghiệp.
Vấn đề về mối quan hệ lao động
Sa thải không đúng quy trình có thể gây mâu thuẫn giữa người lao động và doanh nghiệp, làm giảm tinh thần làm việc của nhân viên và ảnh hưởng đến môi trường lao động.
Thực hiện đúng nghĩa vụ tài chính
Doanh nghiệp cần đảm bảo thanh toán đầy đủ các khoản lương, trợ cấp, bảo hiểm cho người lao động bị sa thải để tránh rủi ro pháp lý.
7. Những lưu ý cần thiết khi sa thải người lao động
- Đảm bảo tuân thủ quy trình pháp lý: Doanh nghiệp cần thực hiện đúng quy trình và các bước sa thải theo quy định của pháp luật, tránh việc sa thải tùy ý, không có căn cứ.
- Cung cấp đủ bằng chứng: Các bằng chứng về vi phạm của người lao động cần rõ ràng, có cơ sở pháp lý để tránh tranh chấp.
- Thực hiện quyền lợi của người lao động: Doanh nghiệp phải đảm bảo người lao động được hưởng các quyền lợi sau khi bị sa thải, bao gồm thanh toán lương, bảo hiểm thất nghiệp và các khoản liên quan.
- Truyền thông nội bộ: Việc sa thải cần được thông báo rõ ràng trong nội bộ để tránh gây hoang mang và ảnh hưởng đến tâm lý của các nhân viên còn lại.
8. Kết luận
Sa thải người lao động là một biện pháp nghiêm khắc, chỉ được áp dụng khi người lao động có hành vi vi phạm nghiêm trọng và không thể tiếp tục làm việc tại doanh nghiệp. Quá trình sa thải cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của Bộ luật Lao động 2019 nhằm bảo vệ quyền lợi của cả hai bên. Các doanh nghiệp cần thực hiện đúng quy trình, đảm bảo quyền lợi của người lao động và tránh những rủi ro pháp lý không đáng có. Luật PVL Group luôn sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp trong các thủ tục pháp lý liên quan đến lao động.
