Quy định về việc phân chia tài sản thừa kế theo pháp luật cho con dưới 18 tuổi là gì? Tìm hiểu chi tiết quy định, ví dụ minh họa, các vướng mắc thực tế và lưu ý quan trọng.
1. Quy định về việc phân chia tài sản thừa kế theo pháp luật cho con dưới 18 tuổi là gì?
Phân chia tài sản thừa kế cho con dưới 18 tuổi là một nội dung được quy định rõ ràng trong Bộ luật Dân sự 2015, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ em – một nhóm đối tượng đặc biệt cần được pháp luật bảo vệ. Khi một người qua đời và để lại tài sản thừa kế, việc phân chia tài sản cho con dưới 18 tuổi phải tuân theo các quy định pháp luật, đảm bảo quyền thừa kế của trẻ trong các tình huống thừa kế theo pháp luật.
Con dưới 18 tuổi có quyền thừa kế thế nào?
- Con dưới 18 tuổi thuộc hàng thừa kế thứ nhất:
- Theo Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, con đẻ, con nuôi hợp pháp là những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Do đó, con dưới 18 tuổi sẽ được ưu tiên thừa kế di sản theo pháp luật trong trường hợp không có di chúc hoặc di chúc không hợp lệ.
- Quyền thừa kế này được đảm bảo bất kể người để lại di sản có mối quan hệ sống chung hay không với con dưới 18 tuổi.
- Bảo đảm quyền lợi của con chưa thành niên:
- Trong trường hợp có di chúc nhưng không phân chia tài sản cho con dưới 18 tuổi, pháp luật quy định những người này vẫn được hưởng một phần di sản tối thiểu theo Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015, nhằm đảm bảo quyền lợi của trẻ em.
- Người giám hộ quản lý tài sản:
- Nếu con dưới 18 tuổi được thừa kế tài sản, phần tài sản này sẽ được quản lý bởi người giám hộ theo quy định của pháp luật, cho đến khi trẻ đủ 18 tuổi.
Cách phân chia tài sản thừa kế cho con dưới 18 tuổi
- Thừa kế theo pháp luật:
- Khi không có di chúc, tài sản thừa kế sẽ được chia đều cho các đồng thừa kế thuộc hàng thừa kế thứ nhất, bao gồm con dưới 18 tuổi. Trẻ sẽ được nhận phần tài sản tương ứng với các đồng thừa kế khác.
- Thừa kế có di chúc:
- Trong trường hợp có di chúc nhưng không đảm bảo quyền lợi cho con dưới 18 tuổi, pháp luật sẽ điều chỉnh để trẻ được hưởng phần tài sản tối thiểu.
- Quy định quản lý tài sản của trẻ:
- Phần tài sản thuộc về con dưới 18 tuổi sẽ không được trực tiếp giao cho trẻ mà sẽ do người giám hộ hợp pháp quản lý, sử dụng vì lợi ích của trẻ, cho đến khi trẻ đủ 18 tuổi và có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.
2. Ví dụ minh họa
Tình huống thực tế:
Ông A qua đời, để lại tài sản thừa kế gồm một ngôi nhà và một mảnh đất. Ông A có vợ và hai con, trong đó một con là chị B (20 tuổi) và một con là em C (15 tuổi). Ông A không để lại di chúc.
- Theo quy định pháp luật, cả vợ, chị B và em C đều thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Tài sản sẽ được chia đều làm ba phần.
- Phần của em C sẽ được quản lý bởi người giám hộ hợp pháp (mẹ của em). Người giám hộ có trách nhiệm sử dụng tài sản này vì lợi ích của em C và không được tự ý chiếm dụng hay sử dụng trái mục đích.
Nếu mẹ của em C sử dụng tài sản thừa kế để chi tiêu cá nhân, em C có quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền can thiệp để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
3. Những vướng mắc thực tế
Tranh chấp quyền giám hộ và quản lý tài sản
- Trong nhiều trường hợp, các bên trong gia đình không đồng thuận về việc ai sẽ là người giám hộ quản lý tài sản của con dưới 18 tuổi. Tranh chấp này có thể kéo dài, ảnh hưởng đến quyền lợi của trẻ.
Sử dụng tài sản không đúng mục đích
- Người giám hộ có thể lạm dụng quyền quản lý tài sản, sử dụng tài sản thừa kế của trẻ cho mục đích cá nhân thay vì vì lợi ích của trẻ. Điều này thường dẫn đến khiếu nại hoặc tranh chấp.
Không đảm bảo quyền lợi tối thiểu của trẻ trong di chúc
- Một số trường hợp người để lại di sản không lập di chúc hoặc lập di chúc không hợp lệ, dẫn đến việc trẻ không nhận được phần tài sản đáng lẽ thuộc về mình.
Thiếu giám sát từ cơ quan pháp luật
- Việc giám sát người giám hộ quản lý tài sản thừa kế của trẻ chưa thành niên còn hạn chế, dẫn đến nhiều trường hợp quyền lợi của trẻ bị xâm phạm mà không được xử lý kịp thời.
4. Những lưu ý cần thiết
Bảo vệ quyền lợi của trẻ
- Đảm bảo tài sản thừa kế của con dưới 18 tuổi được quản lý, sử dụng đúng mục đích và vì lợi ích của trẻ. Các đồng thừa kế cần thống nhất rõ ràng về người giám hộ và trách nhiệm của người này.
Quản lý tài sản minh bạch
- Người giám hộ cần thực hiện quản lý tài sản thừa kế một cách minh bạch, tránh tình trạng sử dụng sai mục đích hoặc làm tổn hại đến giá trị tài sản.
Tham khảo ý kiến pháp lý
- Trong trường hợp có tranh chấp hoặc cần hướng dẫn cụ thể về cách quản lý tài sản thừa kế, các bên nên tham khảo ý kiến luật sư để đảm bảo quyền lợi của con dưới 18 tuổi.
Lưu ý về di chúc
- Khi lập di chúc, người để lại tài sản nên cân nhắc đảm bảo quyền lợi tối thiểu cho con dưới 18 tuổi, tránh tranh chấp hoặc điều chỉnh pháp lý sau này.
5. Căn cứ pháp lý
- Bộ luật Dân sự 2015, Điều 644 và Điều 651: Quy định về hàng thừa kế và quyền thừa kế không phụ thuộc nội dung di chúc.
- Luật Trẻ em 2016, Điều 4: Bảo vệ quyền lợi hợp pháp của trẻ em.
- Nghị định số 29/2023/NĐ-CP: Hướng dẫn chi tiết về phân chia tài sản thừa kế.
Kết luận
Việc phân chia tài sản thừa kế theo pháp luật cho con dưới 18 tuổi đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật, nhằm đảm bảo quyền lợi chính đáng của trẻ. Các bên liên quan cần có sự thỏa thuận minh bạch, quản lý tài sản đúng mục đích và tham khảo ý kiến chuyên gia pháp lý khi cần thiết.
Nếu bạn cần hỗ trợ về phân chia tài sản thừa kế hoặc bảo vệ quyền lợi của trẻ, hãy liên hệ Luật PVL Group để được tư vấn chi tiết và hiệu quả.
Xem thêm về thừa kế tại đây.
Tìm hiểu thêm thông tin tại đây.
