Quy định về việc phân chia tài sản chung của vợ chồng khi có con chưa thành niên là gì? Tìm hiểu chi tiết quy trình và lưu ý khi có con nhỏ trong quá trình phân chia.
Quy định về việc phân chia tài sản chung của vợ chồng khi có con chưa thành niên là gì?
Khi vợ chồng có con chưa thành niên và một trong hai người qua đời, vấn đề phân chia tài sản chung trở nên phức tạp hơn. Pháp luật Việt Nam đặc biệt chú trọng đến quyền lợi của trẻ em trong trường hợp này, nhằm đảm bảo rằng con chưa thành niên được bảo vệ quyền lợi tài sản và có điều kiện sống phù hợp sau khi cha hoặc mẹ mất. Theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 và Bộ luật Dân sự 2015, khi một trong hai vợ chồng qua đời, tài sản chung sẽ được chia đôi. Một nửa tài sản thuộc quyền sở hữu hợp pháp của người còn sống, và phần còn lại là di sản thừa kế của người đã mất, được chia cho các thừa kế theo di chúc (nếu có) hoặc theo quy định pháp luật.
Trong trường hợp này, con chưa thành niên sẽ được ưu tiên hưởng phần di sản từ cha hoặc mẹ đã mất, đảm bảo các nhu cầu về cuộc sống, học tập và phát triển của trẻ được đáp ứng. Pháp luật quy định rõ rằng con chưa thành niên là đối tượng thừa kế bắt buộc và phải được hưởng ít nhất hai phần ba của một suất thừa kế theo pháp luật, ngay cả khi có di chúc. Ngoài ra, việc quản lý tài sản thừa kế của con chưa thành niên cũng sẽ được giám sát chặt chẽ bởi người giám hộ hoặc tòa án để tránh trường hợp lạm dụng quyền lợi của trẻ.
- Nguyên tắc phân chia tài sản chung khi có con chưa thành niên
Khi có con chưa thành niên, phần tài sản của người đã mất sẽ được chia theo pháp luật về thừa kế, nhằm bảo vệ quyền lợi tài sản của trẻ. Con chưa thành niên là thừa kế hàng thứ nhất và là thừa kế bắt buộc, được hưởng ít nhất hai phần ba suất thừa kế. Điều này giúp đảm bảo rằng con nhỏ có một phần tài sản nhất định để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống trong tương lai. - Quy trình phân chia tài sản chung và quyền quản lý tài sản của con chưa thành niên
Khi phân chia tài sản chung, tòa án hoặc các bên liên quan sẽ xác định rõ phần tài sản thuộc về người còn sống, phần di sản của người đã mất, và phần tài sản dành cho con chưa thành niên. Người giám hộ hợp pháp (thường là cha hoặc mẹ còn sống) sẽ có quyền quản lý tài sản của con chưa thành niên, nhưng phải đảm bảo tài sản được sử dụng đúng mục đích và không gây tổn thất quyền lợi của trẻ. - Khi nào yêu cầu tòa án phân chia tài sản chung là cần thiết?
Trong trường hợp có tranh chấp hoặc khi các thừa kế không đạt được sự thống nhất, người còn sống hoặc các thừa kế khác có thể yêu cầu tòa án phân chia tài sản chung. Điều này giúp đảm bảo quyền lợi hợp pháp của con chưa thành niên, đồng thời ngăn ngừa việc sử dụng tài sản thừa kế không đúng mục đích hoặc lạm dụng tài sản.
Ví dụ minh họa
Giả sử ông A và bà B là vợ chồng, có một căn nhà chung và một khoản tiền tiết kiệm, đồng thời có con chưa thành niên là cháu C. Khi ông A qua đời, tài sản chung của ông A và bà B sẽ được phân chia. Một nửa căn nhà và khoản tiết kiệm sẽ thuộc quyền sở hữu của bà B. Phần còn lại là di sản của ông A, và sẽ được chia đều cho các thừa kế hợp pháp, bao gồm bà B và cháu C.
Trong trường hợp này, bà B sẽ là người giám hộ hợp pháp quản lý tài sản thừa kế của cháu C cho đến khi cháu C đủ tuổi thành niên. Pháp luật quy định bà B có trách nhiệm sử dụng tài sản này đúng mục đích, đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho cháu C trong quá trình lớn lên và phát triển.
Những vướng mắc thực tế
Trong quá trình phân chia tài sản chung khi có con chưa thành niên, có thể gặp một số vướng mắc thực tế như sau:
- Tranh chấp giữa người còn sống và các thừa kế khác về quyền quản lý tài sản của con chưa thành niên
Khi một bên qua đời, người còn sống có thể xảy ra tranh chấp với các thừa kế khác về quyền quản lý tài sản của con chưa thành niên. Đôi khi các thừa kế khác lo ngại rằng người giám hộ sẽ sử dụng tài sản không đúng mục đích và yêu cầu tòa án can thiệp. - Khó khăn trong việc xác định tài sản thuộc quyền quản lý của con chưa thành niên
Nếu không có giấy tờ xác định rõ ràng tài sản chung và tài sản riêng, việc xác định tài sản thừa kế thuộc quyền quản lý của con chưa thành niên có thể gặp khó khăn, gây tranh cãi giữa các bên liên quan. - Rủi ro lạm dụng tài sản của con chưa thành niên bởi người giám hộ
Trong một số trường hợp, người giám hộ có thể lạm dụng quyền quản lý tài sản của con chưa thành niên cho mục đích cá nhân, không đảm bảo quyền lợi của trẻ. Điều này đặc biệt đáng lo ngại khi người giám hộ không tuân thủ các quy định pháp luật và không được giám sát chặt chẽ. - Chi phí và thời gian thực hiện phân chia tài sản qua tòa án
Nếu các bên không thể đạt được thỏa thuận và cần tòa án giải quyết, quá trình này thường kéo dài và gây tốn kém chi phí pháp lý cho người còn sống và các thừa kế khác. Điều này ảnh hưởng đến quyền lợi của con chưa thành niên, đặc biệt khi tài sản cần được sử dụng để phục vụ các nhu cầu cấp thiết của trẻ.
Những lưu ý cần thiết
Khi phân chia tài sản chung của vợ chồng khi có con chưa thành niên, các bên cần lưu ý các điểm sau:
- Chuẩn bị đầy đủ tài liệu xác nhận quyền sở hữu tài sản
Người giám hộ cần có đầy đủ giấy tờ xác nhận quyền sở hữu tài sản chung và các giấy tờ liên quan đến quyền thừa kế hoặc di chúc (nếu có) để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của con chưa thành niên được bảo vệ. - Tham khảo ý kiến của luật sư hoặc chuyên gia pháp lý
Trong trường hợp có tranh chấp hoặc vấn đề phức tạp, việc tham khảo ý kiến của luật sư hoặc chuyên gia pháp lý sẽ giúp bảo vệ quyền lợi của con chưa thành niên và đảm bảo quy trình phân chia tài sản tuân thủ đúng quy định pháp luật. - Sử dụng tài sản của con chưa thành niên đúng mục đích
Người giám hộ cần sử dụng tài sản của con chưa thành niên đúng mục đích và không làm giảm quyền lợi tài sản của trẻ. Pháp luật quy định người giám hộ phải chịu trách nhiệm nếu sử dụng tài sản của trẻ không đúng mục đích và gây tổn thất tài sản. - Giám sát và yêu cầu hỗ trợ từ tòa án nếu cần thiết
Nếu có dấu hiệu lạm dụng tài sản hoặc không đảm bảo quyền lợi của con chưa thành niên, các thừa kế khác có quyền yêu cầu tòa án giám sát hoặc can thiệp để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của trẻ được bảo vệ.
Căn cứ pháp lý
Quy định về việc phân chia tài sản chung của vợ chồng khi có con chưa thành niên được xác định trong các văn bản pháp luật sau:
- Bộ luật Dân sự 2015, đặc biệt các điều khoản liên quan đến quyền thừa kế bắt buộc của con chưa thành niên và quyền quản lý tài sản của người giám hộ.
- Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, quy định rõ về tài sản chung, tài sản riêng của vợ chồng, và quyền lợi của các thừa kế trong trường hợp có con chưa thành niên.
Để hiểu rõ hơn về các quy định pháp lý liên quan và nhận tư vấn từ các chuyên gia, bạn có thể tham khảo thêm tại Báo Pháp Luật và Luật PVL Group để đảm bảo quyền lợi hợp pháp trong quá trình phân chia tài sản chung của vợ chồng khi có con chưa thành niên.
