Quy định về việc bảo vệ quyền lợi của cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức là gì? Bài viết dưới đây Luật PVL Group sẽ hướng dẫn chi tiết quy định, cách thực hiện, ví dụ minh họa thực tiễn, lưu ý cần thiết và đưa ra các căn cứ pháp luật chính xác.
1. Khái niệm về cổ phần ưu đãi cổ tức và quyền lợi của cổ đông sở hữu
Cổ phần ưu đãi cổ tức là loại cổ phần mà người sở hữu có quyền nhận cổ tức với mức ưu đãi hơn so với cổ đông sở hữu cổ phần phổ thông. Theo quy định tại Luật Doanh nghiệp 2020, cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức có quyền nhận cổ tức trước cổ đông phổ thông với mức cổ tức cố định hoặc theo tỷ lệ nhất định, và không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.
Vậy quy định về việc bảo vệ quyền lợi của cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức là gì? Theo Điều 117 của Luật Doanh nghiệp 2020, doanh nghiệp phải đảm bảo rằng các cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức luôn nhận được cổ tức theo đúng cam kết, ngay cả khi doanh nghiệp gặp khó khăn tài chính. Quyền lợi này được pháp luật bảo vệ chặt chẽ để đảm bảo công bằng giữa các loại cổ đông.
2. Căn cứ pháp luật và phân tích điều luật
Căn cứ theo Điều 117 Luật Doanh nghiệp 2020, cổ phần ưu đãi cổ tức được định nghĩa là loại cổ phần mà cổ đông nắm giữ có quyền nhận cổ tức với mức ưu đãi hơn so với cổ phần phổ thông. Quyền lợi của cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức được quy định rõ ràng, bao gồm các quyền nhận cổ tức trước và quyền được ưu tiên trong trường hợp doanh nghiệp giải thể hoặc phá sản.
Điều 117 Luật Doanh nghiệp 2020 quy định rõ ràng:
- Cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức được nhận cổ tức theo mức cố định đã thỏa thuận trước, bất kể kết quả kinh doanh của doanh nghiệp ra sao.
- Cổ đông ưu đãi cổ tức có quyền được thanh toán trước trong trường hợp công ty giải thể hoặc phá sản sau khi doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ thanh toán với các chủ nợ.
- Tuy nhiên, họ không có quyền biểu quyết tại Đại hội đồng cổ đông, không có quyền đề cử hoặc bầu thành viên vào Hội đồng quản trị hoặc Ban kiểm soát, trừ khi được quy định khác trong Điều lệ công ty.
3. Cách thực hiện bảo vệ quyền lợi của cổ đông ưu đãi cổ tức
Việc bảo vệ quyền lợi của cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức được thực hiện thông qua các cơ chế và quy định pháp luật như sau:
Bước 1: Xác định quyền lợi cổ tức ưu đãi
Cổ đông cần kiểm tra hợp đồng sở hữu cổ phần và các điều khoản trong Điều lệ công ty về mức cổ tức ưu đãi và thời gian chi trả. Doanh nghiệp phải công bố rõ ràng tỷ lệ cổ tức ưu đãi và thời gian thanh toán trong các văn bản của Đại hội đồng cổ đông.
Bước 2: Công bố thông tin tài chính và kết quả kinh doanh
Công ty phải công khai báo cáo tài chính hàng năm và công bố mức cổ tức theo đúng quy định. Việc công bố thông tin giúp cổ đông ưu đãi cổ tức có căn cứ rõ ràng về quyền lợi của mình và yêu cầu thanh toán nếu có vi phạm.
Bước 3: Bảo vệ quyền lợi thông qua pháp luật
Nếu doanh nghiệp vi phạm nghĩa vụ thanh toán cổ tức hoặc không tuân thủ quy định về quyền lợi của cổ đông ưu đãi cổ tức, cổ đông có quyền khởi kiện doanh nghiệp ra tòa theo Điều 132 Luật Doanh nghiệp 2020. Cổ đông có thể yêu cầu tòa án buộc doanh nghiệp thực hiện đúng nghĩa vụ trả cổ tức theo quy định pháp luật.
4. Vấn đề thực tiễn trong việc bảo vệ quyền lợi của cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức
Trong thực tiễn, việc bảo vệ quyền lợi của cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức thường gặp phải các vấn đề liên quan đến:
- Kết quả kinh doanh không ổn định: Dù doanh nghiệp không có lợi nhuận, họ vẫn có nghĩa vụ thanh toán cổ tức cho cổ đông ưu đãi theo mức cố định. Điều này có thể tạo gánh nặng tài chính lớn cho doanh nghiệp, đặc biệt trong thời kỳ khó khăn.
- Sự thiếu minh bạch trong công bố thông tin: Một số doanh nghiệp không minh bạch trong việc công bố tài chính, khiến cổ đông ưu đãi không có đủ thông tin để kiểm soát quyền lợi của mình.
- Tranh chấp nội bộ doanh nghiệp: Các tranh chấp về cổ tức ưu đãi thường xuất phát từ việc cổ đông phổ thông và cổ đông ưu đãi không đồng thuận về việc phân phối lợi nhuận, dẫn đến các xung đột lợi ích.
Ví dụ minh họa
Một công ty cổ phần lớn trong lĩnh vực sản xuất đã phát hành một lượng cổ phần ưu đãi cổ tức với mức cổ tức cố định 10% mỗi năm. Trong năm 2022, do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, công ty gặp khó khăn trong kinh doanh và không có lợi nhuận. Tuy nhiên, công ty vẫn có nghĩa vụ trả cổ tức cho cổ đông ưu đãi. Vì không có đủ tiền mặt để chi trả, công ty đã trì hoãn việc thanh toán cổ tức trong một thời gian dài.
Các cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức đã đệ đơn khởi kiện công ty, yêu cầu doanh nghiệp thực hiện đúng nghĩa vụ chi trả cổ tức theo thỏa thuận. Kết quả là tòa án đã yêu cầu công ty thanh toán cổ tức cho các cổ đông ưu đãi theo hợp đồng và Điều lệ công ty.
5. Những lưu ý cần thiết khi bảo vệ quyền lợi cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức
- Xem xét kỹ Điều lệ công ty: Cổ đông ưu đãi cần xem xét kỹ các điều khoản về mức cổ tức ưu đãi trong Điều lệ công ty và các văn bản thỏa thuận khác trước khi mua cổ phần.
- Yêu cầu doanh nghiệp công bố thông tin minh bạch: Để bảo vệ quyền lợi, cổ đông ưu đãi nên yêu cầu doanh nghiệp công bố đầy đủ thông tin tài chính, bao gồm báo cáo tài chính và thông tin về mức chi trả cổ tức.
- Thực hiện quyền khiếu nại và khởi kiện: Trong trường hợp quyền lợi bị xâm phạm, cổ đông ưu đãi có thể khiếu nại lên các cơ quan quản lý hoặc khởi kiện ra tòa để yêu cầu doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ của mình.
6. Phân tích điều luật và căn cứ pháp lý
Điều 117 Luật Doanh nghiệp 2020 quy định rõ ràng quyền và nghĩa vụ của cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức. Cổ đông ưu đãi có quyền nhận cổ tức trước cổ đông phổ thông, ngay cả khi doanh nghiệp không có lợi nhuận. Tuy nhiên, cổ đông ưu đãi lại không có quyền biểu quyết hoặc tham gia vào các hoạt động quản lý của doanh nghiệp, điều này nhằm tách bạch quyền lợi tài chính và quyền quản lý của cổ đông.
Điều 132 Luật Doanh nghiệp 2020 cho phép cổ đông khởi kiện doanh nghiệp nếu quyền lợi bị xâm phạm, đặc biệt là trong trường hợp doanh nghiệp không thực hiện nghĩa vụ chi trả cổ tức theo thỏa thuận.
7. Kết luận
Quy định về việc bảo vệ quyền lợi của cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức là gì? Luật pháp Việt Nam đã thiết lập các cơ chế bảo vệ quyền lợi của cổ đông ưu đãi cổ tức một cách chặt chẽ. Cổ đông ưu đãi có quyền nhận cổ tức trước và được thanh toán trước trong trường hợp doanh nghiệp giải thể hoặc phá sản. Tuy nhiên, cổ đông cũng cần lưu ý rằng quyền lợi này đi kèm với việc hạn chế quyền biểu quyết và quản lý doanh nghiệp. Để bảo vệ quyền lợi của mình, cổ đông ưu đãi nên nắm rõ các quy định pháp luật, kiểm tra Điều lệ công ty và yêu cầu doanh nghiệp tuân thủ nghĩa vụ tài chính đúng hạn.
Liên kết nội bộ: Pháp luật doanh nghiệp tại Luật PVL Group
Liên kết ngoại: Báo Pháp Luật
Đoạn cuối bài viết thêm từ Luật PVL Group.
