Quy định về quyền và nghĩa vụ của người thừa kế đối với tài sản trong doanh nghiệp nhà nước là gì? Tìm hiểu chi tiết về các quyền và nghĩa vụ của người thừa kế trong doanh nghiệp nhà nước cùng Luật PVL Group.
1) Quy định về quyền và nghĩa vụ của người thừa kế đối với tài sản trong doanh nghiệp nhà nước là gì?
Quy định về quyền và nghĩa vụ của người thừa kế đối với tài sản trong doanh nghiệp nhà nước là gì? Đây là câu hỏi thường gặp khi thành viên hoặc cổ đông trong doanh nghiệp nhà nước qua đời và để lại phần tài sản của mình dưới dạng cổ phần hoặc vốn góp. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, người thừa kế có một số quyền và nghĩa vụ nhất định liên quan đến phần tài sản thừa kế trong doanh nghiệp nhà nước, nhưng điều này chỉ áp dụng đối với phần tài sản cá nhân thuộc về cổ đông, không áp dụng cho phần tài sản thuộc quyền sở hữu Nhà nước.
Bản chất tài sản trong doanh nghiệp nhà nước và quyền thừa kế
Doanh nghiệp nhà nước là doanh nghiệp mà Nhà nước nắm quyền sở hữu hoặc chi phối toàn bộ vốn và hoạt động, và tài sản của doanh nghiệp nhà nước thường được coi là tài sản công. Tài sản này phục vụ cho các mục tiêu kinh tế – xã hội của Nhà nước và không thể được chuyển nhượng hoặc thừa kế dưới dạng tài sản cá nhân. Tuy nhiên, trong các doanh nghiệp nhà nước có vốn hỗn hợp (có cả vốn Nhà nước và vốn tư nhân), người thừa kế có thể nhận phần vốn góp hoặc cổ phần tư nhân thuộc sở hữu cá nhân của người đã qua đời.
Do đó, quyền và nghĩa vụ của người thừa kế trong doanh nghiệp nhà nước sẽ phụ thuộc vào bản chất của phần tài sản được thừa kế. Phần tài sản thuộc sở hữu tư nhân sẽ đi kèm với quyền và nghĩa vụ của cổ đông hoặc thành viên góp vốn trong doanh nghiệp, bao gồm quyền biểu quyết, quyền nhận cổ tức, và trách nhiệm đối với phần tài sản thừa kế.
Quyền của người thừa kế đối với tài sản trong doanh nghiệp nhà nước
Người thừa kế có một số quyền cụ thể khi thừa kế tài sản cá nhân trong doanh nghiệp nhà nước có vốn hỗn hợp:
- Quyền sở hữu cổ phần hoặc vốn góp cá nhân: Khi thừa kế phần cổ phần hoặc vốn góp trong doanh nghiệp có vốn hỗn hợp, người thừa kế sẽ trở thành cổ đông hoặc thành viên góp vốn và có quyền sở hữu phần tài sản này.
- Quyền tham gia các hoạt động của doanh nghiệp: Người thừa kế có quyền tham gia các cuộc họp cổ đông, biểu quyết các quyết định quan trọng, và hưởng lợi ích tài chính từ phần cổ phần, như nhận cổ tức từ lợi nhuận doanh nghiệp.
- Quyền chuyển nhượng cổ phần: Người thừa kế có quyền chuyển nhượng phần cổ phần thừa kế cho người khác theo quy định của Luật Doanh nghiệp, sau khi thực hiện đầy đủ các thủ tục pháp lý liên quan đến việc chuyển nhượng tài sản thừa kế.
Nghĩa vụ của người thừa kế đối với tài sản trong doanh nghiệp nhà nước
Bên cạnh các quyền lợi, người thừa kế cũng có các nghĩa vụ liên quan đến phần tài sản thừa kế trong doanh nghiệp nhà nước:
- Nghĩa vụ đóng góp vốn và nghĩa vụ tài chính: Người thừa kế có nghĩa vụ đóng góp vốn tương ứng với phần tài sản được thừa kế nếu doanh nghiệp yêu cầu. Ngoài ra, người thừa kế cũng chịu trách nhiệm với các nghĩa vụ tài chính khác liên quan đến phần cổ phần của người đã qua đời, chẳng hạn như các khoản nợ, phí hoặc các nghĩa vụ tài chính phát sinh.
- Tuân thủ quy định của doanh nghiệp: Người thừa kế phải tuân thủ các quy định nội bộ của doanh nghiệp, bao gồm các quy định về quyền và trách nhiệm của cổ đông, nguyên tắc quản lý và kiểm soát tài sản.
- Chịu trách nhiệm về các rủi ro tài chính: Nếu doanh nghiệp gặp khó khăn tài chính hoặc bị giải thể, người thừa kế có nghĩa vụ chịu trách nhiệm về phần tài sản đã thừa kế trong phạm vi phần vốn góp hoặc cổ phần cá nhân, nhưng không bao gồm tài sản thuộc sở hữu Nhà nước.
2) Ví dụ minh họa
Để làm rõ hơn, hãy xét trường hợp sau:
Ông D là cổ đông trong một công ty cổ phần nhà nước, trong đó Nhà nước sở hữu 60% cổ phần và ông D sở hữu 15% cổ phần. Khi ông D qua đời, phần cổ phần 15% của ông D được coi là di sản thừa kế và có thể được chia cho người thừa kế hợp pháp của ông, chẳng hạn như con trai ông.
Con trai ông D, với tư cách là người thừa kế, có quyền nhận và quản lý phần tài sản này theo các quyền của cổ đông, bao gồm quyền biểu quyết, nhận cổ tức và tham gia các cuộc họp cổ đông. Tuy nhiên, con trai ông D cũng phải tuân thủ các quy định của công ty và chịu trách nhiệm đối với các nghĩa vụ tài chính liên quan đến phần cổ phần này, như phí thành viên hoặc các khoản nợ.
Trong trường hợp công ty gặp khó khăn và phải tiến hành thanh lý tài sản, người thừa kế chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi 15% cổ phần đã thừa kế, và phần tài sản công của Nhà nước vẫn thuộc quyền kiểm soát của Nhà nước.
3) Những vướng mắc thực tế
Việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của người thừa kế đối với tài sản trong doanh nghiệp nhà nước có thể gặp một số khó khăn trong thực tế:
- Xác định phần tài sản thừa kế: Người thừa kế có thể nhầm lẫn giữa phần tài sản cá nhân và tài sản công, dẫn đến kỳ vọng không hợp lý hoặc tranh chấp về quyền sở hữu trong doanh nghiệp. Người thừa kế cần hiểu rõ ràng rằng phần tài sản công thuộc quyền sở hữu Nhà nước và không thể trở thành tài sản thừa kế.
- Thủ tục chuyển nhượng cổ phần phức tạp: Khi người thừa kế nhận phần cổ phần thừa kế, việc chuyển nhượng cổ phần cần tuân thủ quy trình pháp lý của công ty và Luật Doanh nghiệp. Điều này có thể gây khó khăn nếu người thừa kế không quen thuộc với quy trình pháp lý hoặc gặp trở ngại từ phía công ty.
- Rủi ro tài chính và trách nhiệm pháp lý: Khi nhận thừa kế tài sản trong doanh nghiệp, người thừa kế phải chịu trách nhiệm đối với phần tài sản đó, bao gồm các nghĩa vụ tài chính. Nếu doanh nghiệp gặp khó khăn tài chính, người thừa kế phải gánh chịu rủi ro tài chính liên quan đến phần cổ phần thừa kế, điều này có thể ảnh hưởng đến tài sản cá nhân của họ.
4) Những lưu ý cần thiết
- Hiểu rõ về quyền và nghĩa vụ của cổ đông: Người thừa kế cần hiểu rõ về quyền và nghĩa vụ của cổ đông khi nhận thừa kế tài sản trong doanh nghiệp nhà nước có vốn hỗn hợp để tránh nhầm lẫn và thực hiện quyền của mình một cách hợp pháp.
- Tuân thủ quy trình pháp lý: Người thừa kế cần tuân thủ quy trình pháp lý liên quan đến chuyển nhượng cổ phần, đăng ký quyền sở hữu cổ phần và thông báo cho doanh nghiệp để đảm bảo quyền lợi của mình và tránh tranh chấp về sau.
- Tham khảo tư vấn pháp lý: Đối với các trường hợp phức tạp, người thừa kế nên tham khảo ý kiến từ các chuyên gia hoặc luật sư để hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình, tránh rủi ro pháp lý và bảo vệ quyền lợi cá nhân.
5) Căn cứ pháp lý
Các căn cứ pháp lý liên quan đến quyền và nghĩa vụ của người thừa kế đối với tài sản trong doanh nghiệp nhà nước bao gồm:
- Bộ luật Dân sự 2015 – Quy định về quyền thừa kế, quyền sở hữu tài sản và quyền và nghĩa vụ của người thừa kế đối với tài sản cá nhân.
- Luật Doanh nghiệp 2020 – Quy định về quyền và nghĩa vụ của cổ đông, chuyển nhượng cổ phần và các quy định liên quan đến doanh nghiệp nhà nước.
- Luật Quản lý, sử dụng tài sản công 2017 – Quy định về quyền sở hữu của Nhà nước trong doanh nghiệp nhà nước và quản lý tài sản công.
Nếu cần tư vấn chi tiết hơn về quyền và nghĩa vụ của người thừa kế đối với tài sản trong doanh nghiệp nhà nước, quý khách có thể liên hệ với Luật PVL Group để được hỗ trợ chi tiết. Bạn cũng có thể tham khảo thêm thông tin tại Báo Pháp Luật Việt Nam.
Bài viết này được hỗ trợ bởi Luật PVL Group
