Quy định về quyền và nghĩa vụ của các bên trong tranh chấp giữa các cổ đông. Bài viết chi tiết về quy định quyền và nghĩa vụ của các bên trong tranh chấp giữa các cổ đông, ví dụ minh họa, những vướng mắc thực tế, lưu ý quan trọng và căn cứ pháp lý liên quan.
1. Quy định về quyền và nghĩa vụ của các bên trong tranh chấp giữa các cổ đông
Tranh chấp giữa các cổ đông trong công ty cổ phần là vấn đề khá phổ biến và có thể gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh doanh của công ty. Để giải quyết những tranh chấp này, pháp luật Việt Nam quy định rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của các cổ đông thông qua Luật Doanh nghiệp và các văn bản pháp lý liên quan. Quy định về quyền và nghĩa vụ của các bên trong tranh chấp giữa các cổ đông được xác định rõ ràng nhằm bảo vệ quyền lợi của cổ đông và duy trì sự ổn định trong quản lý công ty.
Quyền của cổ đông trong tranh chấp Cổ đông trong công ty cổ phần có quyền tham gia quyết định các vấn đề quan trọng của công ty thông qua các quyền cơ bản sau:
- Quyền biểu quyết: Cổ đông có quyền tham gia biểu quyết các quyết định lớn của công ty tại Đại hội đồng cổ đông, như việc bổ nhiệm, miễn nhiệm các vị trí lãnh đạo quan trọng, thay đổi điều lệ công ty hoặc quyết định phân chia lợi nhuận.
- Quyền yêu cầu triệu tập Đại hội đồng cổ đông: Cổ đông hoặc nhóm cổ đông nắm giữ một tỷ lệ cổ phần nhất định (thường là 10% trở lên) có quyền yêu cầu Hội đồng quản trị triệu tập cuộc họp Đại hội đồng cổ đông để thảo luận và giải quyết các vấn đề phát sinh.
- Quyền tiếp cận thông tin: Cổ đông có quyền tiếp cận các thông tin liên quan đến hoạt động của công ty như báo cáo tài chính, kế hoạch kinh doanh, và các quyết định của Hội đồng quản trị để có thể đưa ra các quyết định phù hợp.
- Quyền khởi kiện: Cổ đông có quyền khởi kiện Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc các thành viên khác của ban điều hành nếu họ có hành vi vi phạm pháp luật hoặc gây thiệt hại cho công ty.
- Quyền nhận cổ tức: Đây là quyền cơ bản của các cổ đông trong công ty cổ phần. Mỗi cổ đông có quyền nhận cổ tức tương ứng với tỷ lệ cổ phần sở hữu của mình, sau khi công ty hoàn thành các nghĩa vụ tài chính.
Nghĩa vụ của cổ đông trong tranh chấp Bên cạnh các quyền, cổ đông cũng phải tuân thủ các nghĩa vụ nhằm đảm bảo hoạt động công ty được duy trì ổn định và bảo vệ lợi ích chung:
- Nghĩa vụ đóng góp vốn: Cổ đông phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ góp vốn theo cam kết. Trường hợp không góp đủ hoặc không đúng hạn, cổ đông có thể mất quyền biểu quyết và các quyền lợi khác trong công ty.
- Nghĩa vụ tuân thủ điều lệ công ty: Điều lệ công ty là văn bản quan trọng điều chỉnh mọi hoạt động của công ty và mối quan hệ giữa các cổ đông. Cổ đông có nghĩa vụ tuân thủ các quy định trong điều lệ này.
- Nghĩa vụ bảo vệ lợi ích chung của công ty: Cổ đông không nên chỉ quan tâm đến lợi ích cá nhân mà cần đảm bảo rằng các quyết định của mình không gây thiệt hại cho công ty hoặc các cổ đông khác.
2. Ví dụ minh họa về tranh chấp giữa các cổ đông
Giả sử Công ty C là một công ty cổ phần kinh doanh trong lĩnh vực xây dựng, có ba cổ đông chính: cổ đông A nắm giữ 40% cổ phần, cổ đông B nắm giữ 35% và cổ đông C nắm giữ 25%. Trong một cuộc họp Đại hội đồng cổ đông, cổ đông A và B đã thông qua một quyết định về việc mở rộng dự án mới mà không tham khảo ý kiến cổ đông C, vì cho rằng tỷ lệ cổ phần của C không đủ lớn để quyết định. Cổ đông C không đồng ý với quyết định này vì cho rằng dự án có thể làm giảm lợi nhuận của công ty trong ngắn hạn.
Cổ đông C sau đó yêu cầu triệu tập Đại hội đồng cổ đông bất thường để xem xét lại quyết định, nhưng bị Hội đồng quản trị từ chối. Sau khi không thể đạt được thỏa thuận nội bộ, cổ đông C quyết định khởi kiện yêu cầu tòa án giải quyết tranh chấp. Theo quy định của Luật Doanh nghiệp, cổ đông C có quyền yêu cầu tòa án can thiệp để bảo vệ quyền lợi của mình.
Tòa án sau đó phán quyết yêu cầu công ty phải tổ chức lại cuộc họp Đại hội đồng cổ đông để xem xét lại quyết định mở rộng dự án, đồng thời yêu cầu công ty cung cấp đầy đủ thông tin cho cổ đông C để có thể đưa ra quyết định chính xác.
3. Những vướng mắc thực tế trong tranh chấp cổ đông
Tranh chấp giữa các cổ đông trong thực tế thường gặp phải một số khó khăn sau:
- Điều lệ công ty thiếu rõ ràng: Nhiều công ty không có điều lệ rõ ràng hoặc chi tiết về quyền và nghĩa vụ của các cổ đông, dẫn đến việc các cổ đông không nắm rõ quyền của mình hoặc không biết cách bảo vệ quyền lợi trước các tranh chấp phát sinh.
- Chênh lệch quyền lực giữa cổ đông lớn và cổ đông nhỏ: Cổ đông lớn thường có quyền lực chi phối trong các quyết định quan trọng của công ty, trong khi cổ đông nhỏ lẻ thường không có đủ khả năng ảnh hưởng hoặc bảo vệ quyền lợi của mình. Điều này dẫn đến sự mất cân bằng quyền lực và thường tạo ra tranh chấp.
- Khó khăn trong việc khởi kiện: Mặc dù pháp luật trao quyền khởi kiện cho cổ đông, nhưng quá trình khởi kiện thường kéo dài và phức tạp, đòi hỏi phải có đầy đủ chứng cứ và hiểu biết pháp luật. Nhiều cổ đông nhỏ không có đủ nguồn lực tài chính và kiến thức pháp lý để theo đuổi vụ kiện, đặc biệt khi phải đối mặt với các cổ đông lớn có tiềm lực tài chính mạnh.
- Khó khăn trong việc tiếp cận thông tin: Mặc dù pháp luật quy định rằng cổ đông có quyền tiếp cận thông tin của công ty, nhưng trong thực tế, nhiều công ty hạn chế hoặc không cung cấp đầy đủ thông tin cho các cổ đông nhỏ lẻ. Điều này làm gia tăng sự mâu thuẫn và khó khăn trong việc ra quyết định.
4. Những lưu ý quan trọng khi giải quyết tranh chấp giữa các cổ đông
Hiểu rõ điều lệ công ty
Cổ đông nên nắm vững điều lệ của công ty, đặc biệt là các quy định liên quan đến quyền biểu quyết, quyền nhận cổ tức và quyền yêu cầu triệu tập Đại hội đồng cổ đông. Việc hiểu rõ điều lệ sẽ giúp cổ đông bảo vệ được quyền lợi của mình và tránh những tranh chấp không cần thiết.
Nắm vững các quy định của Luật Doanh nghiệp
Luật Doanh nghiệp 2020 đã đưa ra các quy định rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của các cổ đông trong công ty cổ phần. Cổ đông cần phải nắm vững những quy định này để có thể áp dụng trong trường hợp xảy ra tranh chấp.
Giải quyết nội bộ trước khi khởi kiện
Trong nhiều trường hợp, các tranh chấp giữa các cổ đông có thể được giải quyết thông qua thương lượng hoặc hòa giải nội bộ. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian và chi phí mà còn giúp duy trì mối quan hệ tốt đẹp giữa các cổ đông trong công ty.
Tìm kiếm tư vấn pháp lý
Nếu tranh chấp không thể giải quyết bằng các biện pháp nội bộ, cổ đông nên tìm đến sự hỗ trợ của các luật sư hoặc chuyên gia pháp lý có kinh nghiệm. Điều này giúp đảm bảo quyền lợi của cổ đông được bảo vệ và tranh chấp được giải quyết một cách hiệu quả.
5. Căn cứ pháp lý
Để giải quyết các tranh chấp giữa cổ đông, một số căn cứ pháp lý quan trọng cần được tham khảo bao gồm:
- Luật Doanh nghiệp 2020: Đây là văn bản pháp luật chính quy định quyền và nghĩa vụ của các cổ đông trong công ty cổ phần.
- Bộ luật Dân sự 2015: Cung cấp khung pháp lý về các nghĩa vụ dân sự và quyền khởi kiện trong trường hợp tranh chấp giữa các bên.
- Luật Trọng tài Thương mại 2010: Quy định về phương thức giải quyết tranh chấp thông qua trọng tài thương mại nếu các bên đồng ý không giải quyết qua tòa án.
- Nghị định và thông tư hướng dẫn thi hành: Các văn bản pháp lý liên quan nhằm hướng dẫn thi hành các quy định của Luật Doanh nghiệp và các luật khác liên quan đến quản trị công ty cổ phần.
Bài viết này đã cung cấp cái nhìn tổng quan và chi tiết về quy định về quyền và nghĩa vụ của các bên trong tranh chấp giữa các cổ đông, bao gồm ví dụ minh họa, các vướng mắc thực tế, những lưu ý quan trọng và căn cứ pháp lý. Việc hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình không chỉ giúp các cổ đông bảo vệ quyền lợi cá nhân mà còn góp phần duy trì sự ổn định trong quản lý và hoạt động của công ty.
