Quy định về quyền lợi của cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần là gì? Bài viết phân tích chi tiết về quyền lợi của cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần theo quy định pháp luật hiện hành, cùng với ví dụ minh họa và các căn cứ pháp lý.
1. Quy định về quyền lợi của cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần
Trong một công ty cổ phần, cổ đông thiểu số thường là những cổ đông nắm giữ một phần nhỏ vốn điều lệ và có tiếng nói hạn chế trong các quyết định lớn của công ty. Tuy nhiên, pháp luật Việt Nam đã quy định rõ ràng về quyền lợi của cổ đông thiểu số nhằm bảo vệ họ trước các rủi ro từ các cổ đông lớn và đảm bảo tính công bằng trong quản lý doanh nghiệp.
Theo Luật Doanh nghiệp 2020, cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần có các quyền lợi sau:
Thứ nhất, quyền tham gia và biểu quyết tại đại hội đồng cổ đông. Cổ đông thiểu số có quyền được tham dự và biểu quyết tại đại hội đồng cổ đông với tỷ lệ phiếu bầu tương ứng với số cổ phần mà họ sở hữu. Đây là quyền cơ bản, đảm bảo rằng cổ đông thiểu số có thể tham gia vào các quyết định quan trọng của công ty như bổ nhiệm thành viên hội đồng quản trị, sửa đổi điều lệ hoặc thông qua các chính sách lớn.
Thứ hai, quyền yêu cầu triệu tập đại hội đồng cổ đông. Nếu cổ đông hoặc nhóm cổ đông sở hữu từ 5% tổng số cổ phần có quyền biểu quyết trở lên, họ có quyền yêu cầu hội đồng quản trị triệu tập đại hội đồng cổ đông trong các trường hợp cần thiết. Điều này giúp cổ đông thiểu số có thể đảm bảo rằng các vấn đề quan trọng hoặc vi phạm quyền lợi của họ sẽ được xem xét và giải quyết kịp thời.
Thứ ba, quyền truy cập thông tin. Cổ đông thiểu số có quyền yêu cầu cung cấp thông tin về tình hình tài chính, hoạt động kinh doanh và các chính sách quản lý của công ty. Điều này giúp cổ đông có thể giám sát hoạt động của doanh nghiệp và đưa ra các quyết định đầu tư phù hợp. Các thông tin mà cổ đông có quyền tiếp cận bao gồm báo cáo tài chính, báo cáo kiểm toán, và biên bản họp của hội đồng quản trị.
Thứ tư, quyền bảo vệ lợi ích hợp pháp. Pháp luật quy định rằng cổ đông thiểu số có quyền yêu cầu công ty hoặc cơ quan có thẩm quyền bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình nếu cảm thấy bị xâm phạm. Điều này đặc biệt quan trọng trong các trường hợp cổ đông lớn có hành vi vi phạm hoặc lợi dụng quyền lực để thao túng các quyết định có lợi cho riêng mình.
Cuối cùng, quyền yêu cầu kiểm toán nội bộ. Cổ đông hoặc nhóm cổ đông sở hữu từ 10% tổng số cổ phần trở lên có thể yêu cầu kiểm toán độc lập đối với hoạt động kinh doanh của công ty. Đây là một cơ chế quan trọng giúp cổ đông thiểu số có thể kiểm soát và đánh giá tính minh bạch của công ty.
2. Ví dụ minh họa
Giả sử, Công ty ABC là một công ty cổ phần đại chúng, trong đó cổ đông lớn nắm giữ 60% cổ phần, còn lại 40% là các cổ đông thiểu số. Trong một phiên đại hội đồng cổ đông, cổ đông lớn đề xuất thay đổi điều lệ công ty để tăng quyền lợi cho ban lãnh đạo. Tuy nhiên, nhóm cổ đông thiểu số chiếm 10% tổng số cổ phần không đồng ý với quyết định này vì cho rằng nó sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến quyền lợi của họ.
- Yêu cầu triệu tập đại hội đồng cổ đông: Nhóm cổ đông thiểu số yêu cầu hội đồng quản trị triệu tập một đại hội đồng cổ đông bất thường để thảo luận về đề xuất sửa đổi điều lệ này.
- Biểu quyết phản đối: Tại đại hội, nhóm cổ đông thiểu số biểu quyết phản đối quyết định sửa đổi điều lệ và đề xuất giữ nguyên các quy định hiện hành để bảo vệ quyền lợi chung.
- Yêu cầu cung cấp thông tin: Sau phiên họp, nhóm cổ đông thiểu số yêu cầu công ty cung cấp biên bản cuộc họp hội đồng quản trị liên quan đến đề xuất này để xem xét kỹ lưỡng các quyết định đã được thông qua.
3. Những vướng mắc thực tế
Mặc dù pháp luật đã quy định rõ ràng về quyền lợi của cổ đông thiểu số, nhưng trong thực tế, vẫn còn tồn tại nhiều vướng mắc. Một trong những vấn đề chính là khả năng thực thi quyền lợi của cổ đông thiểu số. Nhiều cổ đông nhỏ cảm thấy khó khăn trong việc thực hiện quyền của mình do không đủ hiểu biết về pháp luật hoặc gặp phải sự phản đối từ các cổ đông lớn.
Ngoài ra, tình trạng thiếu minh bạch trong hoạt động quản lý của một số công ty cũng là một thách thức lớn. Một số công ty có thể cố tình che giấu thông tin hoặc không cung cấp đủ thông tin cho cổ đông thiểu số, gây khó khăn cho việc giám sát và bảo vệ quyền lợi.
Sự xung đột lợi ích giữa cổ đông thiểu số và cổ đông lớn cũng là một vấn đề thực tế. Các cổ đông lớn thường có quyền kiểm soát phần lớn các quyết định của công ty, điều này có thể dẫn đến việc lạm dụng quyền lực và ra các quyết định không có lợi cho cổ đông thiểu số.
4. Những lưu ý quan trọng
Khi tham gia vào công ty cổ phần với vai trò là cổ đông thiểu số, cần lưu ý một số điểm sau để bảo vệ quyền lợi của mình:
Thứ nhất, nắm rõ các quy định pháp luật liên quan đến quyền lợi của cổ đông thiểu số. Việc nắm rõ các quyền của mình sẽ giúp cổ đông thiểu số có cơ sở để yêu cầu bảo vệ quyền lợi hợp pháp khi cần thiết.
Thứ hai, tham gia tích cực vào các phiên họp đại hội đồng cổ đông. Cổ đông thiểu số cần tham gia đầy đủ các cuộc họp đại hội đồng cổ đông để nắm bắt được các quyết định quan trọng của công ty và có cơ hội biểu quyết, bảo vệ quyền lợi của mình.
Thứ ba, duy trì mối quan hệ tốt với các cổ đông khác. Việc hợp tác với các cổ đông khác, đặc biệt là các cổ đông có cùng quyền lợi, sẽ giúp cổ đông thiểu số có được sự hỗ trợ khi cần thiết trong việc thực hiện quyền lợi của mình.
Cuối cùng, luôn theo dõi sát sao tình hình hoạt động của công ty. Việc giám sát chặt chẽ các hoạt động của công ty giúp cổ đông thiểu số có thể phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến quyền lợi của mình và đưa ra các hành động phù hợp để bảo vệ lợi ích.
5. Căn cứ pháp lý
Căn cứ theo Luật Doanh nghiệp 2020, các quyền lợi của cổ đông thiểu số được quy định rõ ràng nhằm đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong hoạt động quản lý doanh nghiệp. Luật Doanh nghiệp cũng quy định về quyền tham gia và biểu quyết tại đại hội đồng cổ đông, quyền yêu cầu triệu tập đại hội, và quyền truy cập thông tin của cổ đông thiểu số.
Ngoài ra, các quy định bổ sung về quyền lợi của cổ đông thiểu số cũng được quy định chi tiết trong Nghị định 155/2020/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán, đặc biệt đối với các công ty đại chúng.
Những quy định này giúp đảm bảo rằng cổ đông thiểu số có thể thực hiện quyền lợi của mình một cách công bằng và hiệu quả, bảo vệ được quyền lợi của họ trước các cổ đông lớn và quản lý công ty.
Để tìm hiểu thêm về các vấn đề liên quan đến doanh nghiệp, bạn có thể tham khảo thêm tại Luật PVL Group và Báo Pháp Luật.
