Quy định về phân chia lợi nhuận giữa các cổ đông phổ thông và cổ đông ưu đãi là gì?Tìm hiểu chi tiết về các điều kiện pháp lý, ví dụ minh họa, những vướng mắc thực tế và căn cứ pháp lý về việc phân chia lợi nhuận giữa các loại cổ đông trong công ty cổ phần.
1) Quy định về phân chia lợi nhuận giữa các cổ đông phổ thông và cổ đông ưu đãi là gì?
Việc phân chia lợi nhuận giữa các cổ đông trong công ty cổ phần là một vấn đề được điều chỉnh chặt chẽ bởi Luật Doanh nghiệp 2020 và các quy định nội bộ của công ty. Trong công ty cổ phần, các cổ đông có thể được chia thành hai nhóm chính: cổ đông phổ thông và cổ đông ưu đãi. Mỗi loại cổ đông có quyền lợi khác nhau liên quan đến việc nhận lợi nhuận (cổ tức) từ hoạt động kinh doanh của công ty.
Cổ đông phổ thông là những người sở hữu cổ phần phổ thông, và họ được chia lợi nhuận theo tỷ lệ số cổ phần mà họ nắm giữ. Lợi nhuận được chia cho cổ đông phổ thông thường không cố định và phụ thuộc vào kết quả hoạt động kinh doanh của công ty. Quyết định về việc chia cổ tức cho cổ đông phổ thông phải được Đại hội đồng cổ đông thông qua.
Cổ đông ưu đãi là những người nắm giữ cổ phần ưu đãi, và họ có một số quyền lợi đặc biệt so với cổ đông phổ thông, bao gồm cả quyền được ưu tiên nhận cổ tức. Theo quy định pháp luật, cổ đông ưu đãi nhận cổ tức trước khi cổ đông phổ thông được nhận. Điều này có nghĩa là khi công ty quyết định phân chia lợi nhuận, cổ đông ưu đãi sẽ là những người đầu tiên được nhận cổ tức theo tỷ lệ đã thỏa thuận hoặc cố định.
Các cổ đông ưu đãi có thể được chia thành nhiều loại, bao gồm:
- Cổ đông ưu đãi cổ tức: Được nhận cổ tức với mức cố định, bất kể kết quả hoạt động kinh doanh của công ty. Cổ tức cho cổ đông ưu đãi cổ tức thường được ưu tiên trả trước các cổ đông phổ thông.
- Cổ đông ưu đãi hoàn lại: Được nhận lại vốn góp khi công ty giải thể hoặc phá sản trước cổ đông phổ thông.
- Cổ đông ưu đãi biểu quyết: Có quyền biểu quyết nhiều hơn so với cổ đông phổ thông nhưng không nhất thiết được ưu tiên về mặt tài chính.
Nguyên tắc phân chia lợi nhuận giữa các cổ đông:
- Cổ tức của cổ đông ưu đãi phải được thanh toán trước cổ đông phổ thông.
- Sau khi thanh toán cổ tức cho cổ đông ưu đãi, cổ đông phổ thông sẽ được nhận cổ tức theo tỷ lệ cổ phần mà họ nắm giữ.
- Cổ tức có thể được trả bằng tiền mặt, cổ phiếu hoặc các tài sản khác tùy thuộc vào quyết định của Đại hội đồng cổ đông.
Tóm lại, cổ đông ưu đãi luôn được ưu tiên nhận cổ tức trước cổ đông phổ thông và tỷ lệ cổ tức của họ có thể được ấn định từ trước, không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh thực tế của công ty. Trong khi đó, cổ đông phổ thông chỉ nhận cổ tức khi công ty đã thanh toán đầy đủ các nghĩa vụ cho cổ đông ưu đãi.
2) Ví dụ minh họa
Giả sử công ty cổ phần Z có tổng lợi nhuận sau thuế là 50 tỷ đồng vào cuối năm tài chính. Công ty này có tổng cộng 1 triệu cổ phiếu đang lưu hành, bao gồm 200.000 cổ phiếu ưu đãi và 800.000 cổ phiếu phổ thông. Đại hội đồng cổ đông của công ty đã quyết định chia 30 tỷ đồng lợi nhuận cho cổ tức, và giữ lại 20 tỷ đồng để tái đầu tư.
Trong kế hoạch phân chia lợi nhuận, cổ đông ưu đãi được chia cổ tức cố định 8% trên mệnh giá cổ phiếu ưu đãi, tức là 8.000 đồng/cổ phiếu. Sau khi chia cổ tức cho cổ đông ưu đãi, số tiền còn lại sẽ được chia cho cổ đông phổ thông theo tỷ lệ cổ phần.
Cụ thể:
- Cổ đông ưu đãi: 200.000 cổ phiếu ưu đãi được nhận 8% cổ tức, tổng cộng là 1.6 tỷ đồng.
- Cổ đông phổ thông: Số tiền còn lại để chia cho cổ đông phổ thông là 28.4 tỷ đồng. Với 800.000 cổ phiếu phổ thông, mỗi cổ phiếu phổ thông sẽ nhận được 35.500 đồng/cổ phiếu.
Như vậy, cổ đông nắm giữ 10.000 cổ phiếu phổ thông sẽ nhận được tổng cộng 355 triệu đồng tiền cổ tức, trong khi cổ đông nắm giữ 10.000 cổ phiếu ưu đãi sẽ nhận 80 triệu đồng tiền cổ tức.
Ví dụ này minh họa rõ ràng cách thức phân chia lợi nhuận giữa cổ đông phổ thông và cổ đông ưu đãi, với sự ưu tiên rõ ràng cho cổ đông ưu đãi trong việc nhận cổ tức.
3) Những vướng mắc thực tế
Việc phân chia lợi nhuận giữa các cổ đông trong công ty cổ phần thường gặp một số vướng mắc thực tế, nhất là khi lợi nhuận của công ty không ổn định hoặc có sự bất đồng giữa các nhóm cổ đông.
- Sự không đồng nhất về quyền lợi giữa cổ đông ưu đãi và cổ đông phổ thông:
Các cổ đông phổ thông thường cho rằng cổ đông ưu đãi được hưởng nhiều quyền lợi hơn, đặc biệt là trong việc ưu tiên nhận cổ tức. Điều này có thể dẫn đến sự không hài lòng và mâu thuẫn trong nội bộ công ty, đặc biệt là khi công ty không đạt được kết quả kinh doanh như kỳ vọng. - Khả năng thanh toán cổ tức của công ty:
Một vướng mắc phổ biến là khi công ty gặp khó khăn về dòng tiền, mặc dù lợi nhuận trên sổ sách là có. Trong trường hợp này, công ty không thể trả cổ tức bằng tiền mặt và có thể phải đưa ra các phương án thay thế như chia cổ tức bằng cổ phiếu. Điều này có thể gây ra sự phản đối từ cổ đông, nhất là những cổ đông mong muốn nhận tiền mặt. - Mâu thuẫn về việc giữ lại lợi nhuận để tái đầu tư:
Một số cổ đông, đặc biệt là cổ đông phổ thông, có thể không đồng tình với việc công ty giữ lại một phần lợi nhuận để tái đầu tư thay vì chia hết lợi nhuận cho cổ tức. Điều này có thể gây ra xung đột lợi ích giữa các nhóm cổ đông. - Tình huống phá sản hoặc giải thể:
Trong trường hợp công ty bị phá sản hoặc giải thể, cổ đông ưu đãi thường có quyền nhận lại vốn trước cổ đông phổ thông. Điều này có thể gây ra bất đồng, đặc biệt là khi giá trị tài sản của công ty không đủ để thanh toán cho tất cả các cổ đông.
4) Những lưu ý quan trọng
Tuân thủ quy định pháp luật:
Việc phân chia lợi nhuận giữa các cổ đông phải tuân thủ quy định của Luật Doanh nghiệp và điều lệ công ty. Công ty phải đảm bảo rằng cổ đông ưu đãi được nhận cổ tức trước cổ đông phổ thông và việc này phải được thực hiện đúng theo tỷ lệ quy định.
Minh bạch trong quyết định phân chia lợi nhuận:
Ban quản trị công ty cần phải công khai minh bạch về tình hình tài chính và kế hoạch phân chia lợi nhuận cho cổ đông. Điều này giúp tránh các xung đột không cần thiết giữa các cổ đông và đảm bảo rằng tất cả cổ đông đều hiểu rõ về cách thức phân chia cổ tức.
Cân nhắc lợi ích dài hạn của công ty:
Công ty cần phải xem xét kỹ lưỡng việc giữ lại một phần lợi nhuận để tái đầu tư vào các dự án dài hạn. Điều này giúp đảm bảo sự phát triển bền vững của công ty trong tương lai, mặc dù có thể dẫn đến việc giảm cổ tức trong ngắn hạn.
Quyết định của Đại hội đồng cổ đông:
Việc phân chia lợi nhuận phải được Đại hội đồng cổ đông thông qua. Cổ đông cần tham gia tích cực vào các cuộc họp của Đại hội đồng cổ đông để bảo vệ quyền lợi của mình và đóng góp ý kiến về cách thức phân chia cổ tức.
5) Căn cứ pháp lý
Căn cứ pháp lý để thực hiện việc phân chia lợi nhuận giữa cổ đông phổ thông và cổ đông ưu đãi bao gồm:
- Luật Doanh nghiệp 2020: Luật này quy định rõ ràng về quyền lợi và nghĩa vụ của cổ đông phổ thông và cổ đông ưu đãi, bao gồm quyền được nhận cổ tức và thứ tự ưu tiên trong việc phân chia lợi nhuận.
- Nghị định 96/2015/NĐ-CP: Đây là nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Doanh nghiệp về quản lý tài chính và phân chia lợi nhuận trong công ty cổ phần.
- Điều lệ công ty: Điều lệ công ty quy định cụ thể về việc phân chia cổ tức giữa các cổ đông, bao gồm tỷ lệ cổ tức cho cổ đông phổ thông và cổ đông ưu đãi, và các trường hợp đặc biệt khi công ty có quyền giữ lại lợi nhuận.
Liên kết nội bộ: Luật PVL Group – Doanh nghiệp
Liên kết ngoại: Báo Pháp Luật
Việc phân chia lợi nhuận giữa cổ đông phổ thông và cổ đông ưu đãi là một quá trình phức tạp và cần tuân thủ các quy định pháp luật, đảm bảo quyền lợi của các cổ đông và sự phát triển bền vững của công ty. Luật PVL Group.
