Quy định pháp lý về việc bảo vệ quyền lợi của các cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần là gì?Bài viết giải thích chi tiết về quy định pháp lý bảo vệ quyền lợi của các cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần theo Luật Doanh nghiệp, kèm ví dụ minh họa và lưu ý quan trọng cho cổ đông.
1. Quy định pháp lý về việc bảo vệ quyền lợi của các cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần là gì?
Trong một công ty cổ phần, cổ đông thiểu số là những người sở hữu một tỷ lệ nhỏ cổ phần, thông thường dưới 10% tổng số cổ phần có quyền biểu quyết. Do nắm giữ ít cổ phần hơn so với cổ đông lớn, cổ đông thiểu số thường gặp phải những thách thức trong việc bảo vệ quyền lợi của mình, đặc biệt là trong việc tham gia vào các quyết định quan trọng của công ty. Chính vì vậy, Luật Doanh nghiệp 2020 đã có những quy định cụ thể để bảo vệ quyền lợi của cổ đông thiểu số, đảm bảo tính minh bạch, công bằng và bảo vệ họ trước các quyết định có thể gây bất lợi từ cổ đông lớn.
- Quyền tham gia biểu quyết và đóng góp ý kiến
Theo Luật Doanh nghiệp, cổ đông thiểu số có quyền tham gia biểu quyết tại các cuộc họp Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) với những vấn đề quan trọng liên quan đến hoạt động của công ty. Mặc dù tỷ lệ phiếu bầu của họ có thể thấp hơn so với cổ đông lớn, quyền biểu quyết của cổ đông thiểu số là quyền cơ bản được pháp luật bảo vệ.
Ngoài ra, cổ đông hoặc nhóm cổ đông sở hữu từ 5% tổng số cổ phần phổ thông trở lên (hoặc tỷ lệ thấp hơn nếu điều lệ công ty quy định) có quyền yêu cầu triệu tập họp ĐHĐCĐ, yêu cầu Hội đồng quản trị (HĐQT) kiểm tra, giám sát các hoạt động quản lý của công ty hoặc yêu cầu khởi kiện người quản lý công ty nếu phát hiện vi phạm.
- Quyền tiếp cận thông tin và giám sát hoạt động công ty
Một trong những quyền quan trọng của cổ đông thiểu số là quyền tiếp cận thông tin về hoạt động của công ty. Cổ đông có quyền yêu cầu cung cấp báo cáo tài chính, biên bản họp ĐHĐCĐ, danh sách cổ đông và các tài liệu liên quan khác để giám sát hoạt động của công ty. Việc bảo đảm quyền tiếp cận thông tin giúp cổ đông thiểu số theo dõi được tình hình tài chính và quản trị công ty, từ đó bảo vệ được quyền lợi của mình.
Luật Doanh nghiệp cũng quy định rằng công ty phải cung cấp các thông tin cần thiết cho cổ đông thiểu số trong vòng 7 ngày kể từ khi nhận được yêu cầu. Việc từ chối cung cấp thông tin một cách không hợp lý có thể bị xem là vi phạm pháp luật và cổ đông có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện để bảo vệ quyền lợi.
- Quyền yêu cầu chia cổ tức
Cổ đông thiểu số cũng có quyền nhận cổ tức tương ứng với tỷ lệ cổ phần sở hữu trong công ty. Khi ĐHĐCĐ thông qua quyết định phân chia cổ tức, công ty có nghĩa vụ thanh toán cổ tức cho cổ đông trong thời hạn 6 tháng kể từ ngày kết thúc cuộc họp ĐHĐCĐ.
Việc không chia cổ tức hoặc chậm thanh toán cổ tức mà không có lý do hợp pháp có thể gây bất lợi cho cổ đông thiểu số, và họ có quyền yêu cầu công ty thực hiện đúng theo cam kết.
2. Ví dụ minh họa
Giả sử công ty cổ phần XYZ đang có kế hoạch phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn điều lệ. Tuy nhiên, một nhóm cổ đông thiểu số sở hữu 8% tổng số cổ phần phổ thông không đồng ý với kế hoạch này, vì cho rằng việc phát hành thêm cổ phiếu sẽ làm pha loãng tỷ lệ sở hữu và ảnh hưởng đến quyền lợi của họ.
Theo quy định của Luật Doanh nghiệp, nhóm cổ đông này có quyền yêu cầu triệu tập họp ĐHĐCĐ để thảo luận về kế hoạch phát hành cổ phiếu và yêu cầu công ty giải trình chi tiết về việc phát hành cổ phiếu mới. Nếu phát hiện công ty không tuân thủ quy định pháp luật hoặc có hành vi làm tổn hại đến quyền lợi của cổ đông thiểu số, họ có quyền yêu cầu khởi kiện người quản lý công ty.
Trong trường hợp này, quy định của pháp luật đã giúp cổ đông thiểu số có công cụ pháp lý để bảo vệ quyền lợi của mình trước các quyết định có thể gây bất lợi.
3. Những vướng mắc thực tế
Sự thiếu minh bạch trong quản lý công ty
Một trong những vướng mắc thực tế thường gặp là sự thiếu minh bạch trong việc cung cấp thông tin cho cổ đông thiểu số. Nhiều công ty không cung cấp đầy đủ thông tin về tình hình tài chính hoặc hoạt động quản trị của công ty, gây khó khăn cho cổ đông thiểu số trong việc giám sát và bảo vệ quyền lợi của mình.
Khó khăn trong việc triệu tập họp ĐHĐCĐ
Dù pháp luật quy định cổ đông hoặc nhóm cổ đông sở hữu từ 5% cổ phần trở lên có quyền yêu cầu triệu tập họp ĐHĐCĐ, nhưng trên thực tế, quá trình thực hiện yêu cầu này thường gặp phải khó khăn do sự phản đối từ các cổ đông lớn hoặc ban lãnh đạo công ty. Điều này làm cho cổ đông thiểu số khó có thể tham gia vào các quyết định quan trọng của công ty.
Tình trạng lạm dụng quyền lực của cổ đông lớn
Trong một số trường hợp, cổ đông lớn có thể lạm dụng quyền lực của mình để đưa ra các quyết định gây bất lợi cho cổ đông thiểu số, chẳng hạn như việc phát hành thêm cổ phiếu để pha loãng quyền sở hữu của cổ đông nhỏ. Mặc dù pháp luật đã có những quy định bảo vệ, nhưng việc thực thi vẫn gặp khó khăn nếu công ty không tuân thủ nghiêm ngặt.
4. Những lưu ý quan trọng
Hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của cổ đông thiểu số
Cổ đông thiểu số cần nắm rõ các quyền lợi của mình theo quy định pháp luật để có thể yêu cầu bảo vệ khi bị xâm phạm. Việc không hiểu rõ quyền lợi có thể khiến cổ đông thiểu số bị thiệt thòi trong các quyết định của công ty.
Yêu cầu minh bạch từ công ty
Cổ đông thiểu số cần chủ động yêu cầu công ty cung cấp thông tin cần thiết về hoạt động quản trị và tài chính của công ty. Việc yêu cầu minh bạch là cách để giám sát và bảo vệ quyền lợi của mình, đặc biệt trong các quyết định quan trọng như phân chia cổ tức, phát hành cổ phiếu hoặc thay đổi điều lệ công ty.
Sử dụng quyền khởi kiện
Nếu quyền lợi bị xâm phạm, cổ đông thiểu số có thể sử dụng quyền khởi kiện người quản lý công ty hoặc cổ đông lớn để yêu cầu bồi thường hoặc bảo vệ quyền lợi của mình. Đây là biện pháp pháp lý mạnh mẽ và có tính răn đe, giúp ngăn chặn các hành vi vi phạm của cổ đông lớn hoặc ban lãnh đạo.
5. Căn cứ pháp lý
Các quy định pháp lý liên quan đến bảo vệ quyền lợi của cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần được quy định trong các văn bản sau:
- Luật Doanh nghiệp 2020: Quy định chi tiết về quyền và nghĩa vụ của cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần, bao gồm quyền biểu quyết, quyền tiếp cận thông tin, và quyền khởi kiện.
- Nghị định 155/2020/NĐ-CP: Hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Doanh nghiệp liên quan đến bảo vệ quyền lợi của cổ đông thiểu số.
- Thông tư 01/2021/TT-BKHĐT: Quy định về hồ sơ, thủ tục bảo vệ quyền lợi của cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần.
Liên kết nội bộ: https://luatpvlgroup.com/category/doanh-nghiep/
Liên kết ngoại: https://baophapluat.vn/ban-doc/
