Quy định pháp luật về việc bảo vệ quyền lợi của các cổ đông nhỏ trong công ty cổ phần là gì?Tìm hiểu quy định pháp luật bảo vệ quyền lợi của cổ đông nhỏ trong công ty cổ phần, ví dụ minh họa và những vướng mắc thực tế.
Quy định pháp luật về việc bảo vệ quyền lợi của các cổ đông nhỏ trong công ty cổ phần là gì?
Trong công ty cổ phần, cổ đông nhỏ thường là những người nắm giữ ít cổ phần và không có nhiều quyền lực trong việc ra quyết định lớn của công ty. Tuy nhiên, để đảm bảo tính công bằng và bảo vệ quyền lợi của các cổ đông nhỏ, pháp luật đã quy định rõ ràng về những quyền lợi và cơ chế bảo vệ dành cho họ.
1. Quyền tham gia và biểu quyết trong đại hội đồng cổ đông
Cổ đông nhỏ có quyền tham gia các cuộc họp đại hội đồng cổ đông và đưa ra ý kiến, bầu chọn đại diện, đồng thời có quyền biểu quyết đối với các vấn đề quan trọng của công ty. Theo Luật Doanh nghiệp 2020, dù cổ đông nhỏ nắm giữ ít cổ phần, họ vẫn có quyền tham gia vào quá trình ra quyết định của công ty thông qua việc bỏ phiếu, bầu chọn thành viên hội đồng quản trị hoặc ban kiểm soát.
- Phương thức bầu dồn phiếu: Đây là phương thức bầu cử quan trọng mà cổ đông nhỏ có thể sử dụng để tăng cơ hội có được đại diện trong hội đồng quản trị. Thay vì bỏ phiếu cho nhiều ứng cử viên, cổ đông nhỏ có thể dồn hết số phiếu của mình cho một ứng cử viên, giúp đảm bảo rằng tiếng nói của cổ đông nhỏ được lắng nghe.
2. Quyền yêu cầu cung cấp thông tin
Theo Điều 115 Luật Doanh nghiệp 2020, cổ đông nhỏ có quyền yêu cầu công ty cung cấp các tài liệu và thông tin liên quan đến hoạt động kinh doanh, tài chính của doanh nghiệp. Cổ đông nhỏ có thể yêu cầu cung cấp các báo cáo tài chính, biên bản họp đại hội đồng cổ đông, cũng như các tài liệu khác liên quan đến việc quản lý công ty.
- Giới hạn quyền yêu cầu thông tin: Pháp luật cũng quy định rõ ràng rằng các yêu cầu này phải nằm trong phạm vi hợp lý, và cổ đông nhỏ không được yêu cầu thông tin quá mức hoặc không liên quan đến quyền và lợi ích của họ trong công ty.
3. Quyền yêu cầu triệu tập đại hội đồng cổ đông
Cổ đông hoặc nhóm cổ đông nhỏ nắm giữ ít nhất 5% tổng số cổ phần phổ thông trong thời gian liên tục ít nhất 6 tháng có quyền yêu cầu triệu tập cuộc họp đại hội đồng cổ đông nếu thấy quyền lợi của mình bị xâm phạm hoặc có dấu hiệu sai phạm trong quản lý công ty.
- Mục đích triệu tập: Cổ đông nhỏ có thể yêu cầu triệu tập cuộc họp để thảo luận về các vấn đề liên quan đến việc quản lý doanh nghiệp, bầu chọn lại thành viên hội đồng quản trị hoặc xử lý các trường hợp mà ban lãnh đạo công ty vi phạm quyền lợi của cổ đông.
4. Quyền khởi kiện để bảo vệ quyền lợi
Khi quyền lợi của cổ đông nhỏ bị xâm phạm nghiêm trọng, họ có quyền khởi kiện ra tòa để yêu cầu bảo vệ quyền lợi của mình. Cổ đông nhỏ có thể khởi kiện hội đồng quản trị, ban giám đốc hoặc các cá nhân khác trong công ty nếu phát hiện ra hành vi vi phạm pháp luật, quản lý không minh bạch hoặc gây thiệt hại cho doanh nghiệp.
- Khởi kiện đại diện: Theo Luật Doanh nghiệp 2020, cổ đông nhỏ hoặc nhóm cổ đông có thể khởi kiện đại diện nhằm yêu cầu bồi thường thiệt hại do hành vi sai phạm của hội đồng quản trị hoặc ban giám đốc.
Ví dụ minh họa về việc bảo vệ quyền lợi của cổ đông nhỏ
Giả sử, Công ty Cổ phần ABC có một nhóm cổ đông nhỏ nắm giữ 6% tổng số cổ phần phổ thông. Ban giám đốc công ty này đưa ra quyết định đầu tư lớn mà không cung cấp đầy đủ thông tin cho cổ đông nhỏ. Nhóm cổ đông nhỏ này yêu cầu triệu tập đại hội đồng cổ đông để yêu cầu giải trình về quyết định đầu tư trên.
Tại cuộc họp, họ sử dụng phương thức bầu dồn phiếu để bầu chọn một đại diện vào hội đồng quản trị. Cuối cùng, nhờ có đại diện trong hội đồng quản trị, cổ đông nhỏ có thể tiếp tục giám sát các hoạt động của công ty và bảo vệ quyền lợi của mình.
Những vướng mắc thực tế trong việc bảo vệ quyền lợi cổ đông nhỏ
Dù pháp luật đã quy định nhiều quyền lợi cho cổ đông nhỏ, nhưng khi áp dụng vào thực tế, họ thường gặp phải một số vướng mắc, bao gồm:
- Khó khăn trong việc tiếp cận thông tin: Mặc dù có quyền yêu cầu cung cấp thông tin, nhưng không phải lúc nào cổ đông nhỏ cũng dễ dàng tiếp cận được các tài liệu quan trọng của công ty. Một số doanh nghiệp có thể trì hoãn việc cung cấp thông tin hoặc cung cấp không đầy đủ, gây khó khăn cho cổ đông nhỏ trong việc giám sát hoạt động của công ty.
- Thiếu tiếng nói trong các quyết định quan trọng: Dù có quyền biểu quyết, nhưng với số lượng cổ phần nhỏ, cổ đông nhỏ thường khó có tiếng nói mạnh mẽ trong các quyết định lớn của doanh nghiệp, đặc biệt là khi bị áp đảo bởi các cổ đông lớn.
- Áp lực từ cổ đông lớn và ban lãnh đạo: Cổ đông nhỏ có thể gặp phải áp lực từ cổ đông lớn hoặc ban lãnh đạo trong việc yêu cầu cung cấp thông tin hoặc triệu tập cuộc họp. Điều này khiến quyền lợi của họ không được bảo vệ một cách toàn diện.
Những lưu ý quan trọng khi thực hiện quyền lợi của cổ đông nhỏ
Để đảm bảo rằng quyền lợi của mình được bảo vệ một cách hiệu quả, cổ đông nhỏ cần lưu ý một số điểm sau:
- Hiểu rõ quyền lợi của mình: Cổ đông nhỏ cần nắm rõ các quyền lợi mà pháp luật đã quy định, từ quyền yêu cầu cung cấp thông tin đến quyền khởi kiện bảo vệ quyền lợi. Việc hiểu rõ các quyền này sẽ giúp cổ đông nhỏ chủ động trong việc yêu cầu bảo vệ quyền lợi của mình.
- Hợp tác với các cổ đông nhỏ khác: Để tăng cường tiếng nói và sức mạnh trong công ty, cổ đông nhỏ nên hợp tác với nhau, hình thành nhóm cổ đông nhằm đảm bảo có đủ số cổ phần cần thiết để yêu cầu triệu tập cuộc họp hoặc đưa ra các yêu cầu khác.
- Theo dõi chặt chẽ hoạt động của doanh nghiệp: Cổ đông nhỏ cần thường xuyên theo dõi hoạt động kinh doanh và tình hình tài chính của doanh nghiệp, từ đó phát hiện sớm các vấn đề và yêu cầu được giải quyết kịp thời.
Căn cứ pháp lý
Việc bảo vệ quyền lợi của cổ đông nhỏ trong công ty cổ phần được quy định trong các văn bản pháp lý sau:
- Luật Doanh nghiệp 2020: Quy định về quyền lợi và trách nhiệm của cổ đông, bao gồm các quyền lợi bảo vệ cổ đông nhỏ trong công ty cổ phần.
- Nghị định 71/2017/NĐ-CP: Quy định về quản trị công ty áp dụng đối với công ty đại chúng, trong đó có nội dung về bảo vệ quyền lợi của cổ đông nhỏ.
- Thông tư 95/2017/TT-BTC: Quy định về công bố thông tin và minh bạch trong hoạt động của công ty đại chúng, đảm bảo quyền tiếp cận thông tin của cổ đông nhỏ.
Tóm lại, quyền lợi của cổ đông nhỏ trong công ty cổ phần được pháp luật bảo vệ thông qua nhiều cơ chế, từ quyền yêu cầu thông tin, quyền triệu tập cuộc họp đại hội đồng cổ đông đến quyền khởi kiện khi quyền lợi bị xâm phạm. Tuy nhiên, cổ đông nhỏ cần hiểu rõ quyền lợi của mình và chủ động trong việc bảo vệ quyền lợi đó.
Liên kết nội bộ: Luật PVL Group Doanh Nghiệp
Liên kết ngoại: Báo Pháp Luật
