Quy định pháp luật về thừa kế trong doanh nghiệp có vốn nhà nước như thế nào? Cùng tìm hiểu quy định chi tiết về quyền thừa kế đối với tài sản trong doanh nghiệp có vốn nhà nước.
Quy định pháp luật về thừa kế trong doanh nghiệp có vốn nhà nước như thế nào?
Doanh nghiệp có vốn nhà nước là những doanh nghiệp trong đó nhà nước nắm giữ toàn bộ hoặc một phần vốn điều lệ. Theo quy định pháp luật, các doanh nghiệp này hoạt động dựa trên các quy định của Luật Doanh nghiệp 2020 và các quy định liên quan đến quản lý tài sản nhà nước. Vì vậy, việc thừa kế trong các doanh nghiệp có vốn nhà nước có những đặc thù riêng so với các doanh nghiệp tư nhân hoặc công ty cổ phần.
1. Quyền sở hữu trong doanh nghiệp có vốn nhà nước:
Doanh nghiệp có vốn nhà nước có thể tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau, như doanh nghiệp nhà nước (nhà nước nắm giữ 100% vốn) hoặc doanh nghiệp có vốn nhà nước chiếm tỷ lệ lớn (doanh nghiệp cổ phần hoặc công ty TNHH mà nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ). Trong các doanh nghiệp này, quyền thừa kế tài sản của người lao động hoặc cổ đông không thể bao gồm phần vốn nhà nước. Người thừa kế chỉ có thể thừa kế những tài sản cá nhân thuộc sở hữu của người đã mất, như cổ phần hoặc quyền lợi tài chính khác trong doanh nghiệp.
2. Quyền thừa kế cổ phần hoặc phần vốn góp của cá nhân trong doanh nghiệp có vốn nhà nước:
Trong các doanh nghiệp có vốn nhà nước, khi một cổ đông hoặc thành viên sở hữu phần vốn góp qua đời, người thừa kế có quyền nhận tài sản thừa kế liên quan đến phần vốn góp hoặc cổ phần mà cá nhân đó sở hữu trong doanh nghiệp. Tuy nhiên, người thừa kế không thể thay đổi hoặc can thiệp vào phần vốn nhà nước trong doanh nghiệp. Thừa kế chỉ áp dụng đối với phần tài sản cá nhân, và việc tham gia quản lý hoặc điều hành doanh nghiệp sẽ phải tuân theo quy định của điều lệ doanh nghiệp và quy định pháp luật về quản lý vốn nhà nước.
3. Quyền thừa kế tài sản không phải là vốn điều lệ:
Trong doanh nghiệp có vốn nhà nước, ngoài phần vốn góp hoặc cổ phần, người lao động hoặc cổ đông còn có các quyền tài sản khác như quyền lợi từ các hợp đồng lao động, lương thưởng hoặc các khoản tài sản khác. Khi một cá nhân qua đời, người thừa kế có quyền nhận các tài sản này nếu chúng không liên quan đến vốn nhà nước. Quy trình thừa kế các tài sản này sẽ diễn ra theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 và các văn bản pháp luật liên quan.
4. Giới hạn trong quyền quản lý và điều hành:
Trong doanh nghiệp nhà nước hoặc doanh nghiệp có vốn nhà nước chi phối, người thừa kế dù nhận được phần tài sản từ người đã mất nhưng không đương nhiên có quyền tham gia quản lý hoặc điều hành doanh nghiệp. Việc thay đổi thành viên quản lý doanh nghiệp phải tuân thủ quy định của pháp luật về quản lý doanh nghiệp nhà nước, bao gồm việc bổ nhiệm, điều chuyển cán bộ theo quy định của nhà nước.
Ví dụ minh họa:
Ông Bình là một cổ đông lớn trong một công ty cổ phần mà nhà nước sở hữu 60% vốn điều lệ. Sau khi ông Bình qua đời, con trai ông, anh Phong, là người thừa kế hợp pháp và nhận phần cổ phần của cha mình trong công ty. Tuy nhiên, do công ty này là doanh nghiệp có vốn nhà nước chi phối, anh Phong không tự động có quyền tham gia vào quá trình quản lý và điều hành công ty.
Anh Phong chỉ có quyền hưởng lợi nhuận từ phần cổ phần mà cha mình để lại, nhưng mọi quyết định liên quan đến quản lý doanh nghiệp phải tuân thủ quy định của điều lệ công ty và các quy định pháp luật về doanh nghiệp nhà nước. Nếu anh muốn tham gia vào quản lý, anh phải được sự chấp thuận của các cổ đông khác và đáp ứng các yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm.
Những vướng mắc thực tế:
1. Quyền tham gia quản lý và điều hành bị giới hạn: Trong các doanh nghiệp có vốn nhà nước, người thừa kế không thể tự động tiếp nhận quyền quản lý từ người đã mất. Điều này có thể gây ra khó khăn cho người thừa kế nếu họ muốn tham gia điều hành doanh nghiệp. Họ phải tuân theo các quy trình pháp lý phức tạp, bao gồm các yêu cầu về bổ nhiệm và phê duyệt từ các cơ quan nhà nước quản lý vốn.
2. Khó khăn trong việc bán hoặc chuyển nhượng cổ phần: Trong một số doanh nghiệp có vốn nhà nước, việc bán hoặc chuyển nhượng cổ phần của người đã mất cho bên thứ ba có thể gặp nhiều hạn chế, đặc biệt là khi cổ phần hoặc phần vốn góp của người thừa kế liên quan đến phần vốn nhà nước. Điều này có thể làm giảm tính linh hoạt trong việc xử lý tài sản thừa kế và khiến người thừa kế gặp khó khăn trong việc tiếp cận tài sản.
3. Rủi ro mất giá trị tài sản thừa kế: Trong một số trường hợp, giá trị tài sản thừa kế trong các doanh nghiệp có vốn nhà nước có thể bị ảnh hưởng bởi quy định pháp luật về quản lý vốn nhà nước. Điều này có thể khiến người thừa kế không nhận được giá trị tối đa từ tài sản của mình, đặc biệt khi có các thay đổi lớn trong chính sách quản lý nhà nước đối với các doanh nghiệp có vốn nhà nước.
4. Tranh chấp giữa các thừa kế viên: Trong các gia đình có nhiều người thừa kế, tranh chấp về quyền lợi và quản lý tài sản trong doanh nghiệp có vốn nhà nước có thể phát sinh. Điều này thường xảy ra khi các thừa kế viên không đồng ý với cách thức phân chia tài sản hoặc cách quản lý doanh nghiệp sau khi người sở hữu qua đời. Các tranh chấp này có thể kéo dài và làm ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp.
Những lưu ý cần thiết:
1. Lập kế hoạch thừa kế rõ ràng: Đối với các cá nhân sở hữu tài sản trong doanh nghiệp có vốn nhà nước, việc lập kế hoạch thừa kế rõ ràng là rất quan trọng. Họ nên xem xét việc lập di chúc và chỉ định rõ ràng người thừa kế để tránh tranh chấp và đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan.
2. Hiểu rõ quyền hạn và trách nhiệm trong doanh nghiệp có vốn nhà nước: Người thừa kế cần hiểu rõ rằng việc sở hữu tài sản trong doanh nghiệp có vốn nhà nước không đồng nghĩa với quyền tự do quản lý và điều hành. Họ cần nắm vững các quy định về quản lý doanh nghiệp nhà nước để có thể xử lý tài sản thừa kế một cách hiệu quả.
3. Tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý: Việc thừa kế tài sản trong doanh nghiệp có vốn nhà nước có thể phức tạp hơn so với thừa kế trong các doanh nghiệp tư nhân. Người thừa kế nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ các luật sư chuyên nghiệp để đảm bảo rằng quyền lợi của họ được bảo vệ và các thủ tục pháp lý được thực hiện đúng theo quy định của pháp luật.
4. Xem xét khả năng bán hoặc chuyển nhượng tài sản thừa kế: Trong một số trường hợp, người thừa kế có thể không muốn hoặc không có khả năng quản lý tài sản trong doanh nghiệp có vốn nhà nước. Họ có thể xem xét việc bán hoặc chuyển nhượng tài sản này, nhưng cần lưu ý các quy định pháp luật liên quan đến việc chuyển nhượng cổ phần hoặc phần vốn góp trong doanh nghiệp có vốn nhà nước.
Căn cứ pháp lý:
- Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về thừa kế tài sản và quyền của người thừa kế đối với tài sản cá nhân.
- Luật Doanh nghiệp 2020: Quy định về quyền và nghĩa vụ của cổ đông và thành viên góp vốn trong các doanh nghiệp, bao gồm doanh nghiệp có vốn nhà nước.
- Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp: Quy định về quyền quản lý vốn nhà nước trong các doanh nghiệp và những giới hạn đối với người thừa kế trong các doanh nghiệp này.
Cuối cùng, để đảm bảo quyền lợi khi thừa kế tài sản trong doanh nghiệp có vốn nhà nước, bạn có thể tìm đến sự tư vấn pháp lý từ Luật PVL Group để được hỗ trợ toàn diện về quy trình và các bước pháp lý liên quan.
Liên kết nội bộ: Thừa kế trong doanh nghiệp
Liên kết ngoại: Báo Pháp luật
