Pháp luật quy định thế nào về việc bảo vệ quyền lợi của thợ hàn khi làm việc ngoài giờ? Tìm hiểu quy định, ví dụ minh họa, vướng mắc thực tế và căn cứ pháp lý chi tiết trong bài viết này.
1. Pháp luật quy định thế nào về việc bảo vệ quyền lợi của thợ hàn khi làm việc ngoài giờ?
Pháp luật Việt Nam quy định rõ về các quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động, bao gồm cả thợ hàn, khi làm việc ngoài giờ (hay còn gọi là làm thêm giờ) nhằm bảo vệ sức khỏe, sự an toàn và quyền lợi của họ. Trong đó, Bộ luật Lao động là văn bản pháp lý chính, quy định chi tiết về thời gian làm thêm giờ, chế độ lương, chế độ nghỉ ngơi cũng như các biện pháp bảo hộ lao động mà người sử dụng lao động cần tuân thủ khi yêu cầu người lao động làm việc ngoài giờ.
Quy định về thời gian làm thêm giờ
- Thời gian làm thêm giờ của người lao động nói chung, bao gồm thợ hàn, không được vượt quá 50% số giờ làm việc bình thường trong một ngày và không quá 12 giờ trong một ngày, bao gồm cả giờ làm việc bình thường và giờ làm thêm. Đồng thời, tổng số giờ làm thêm không được vượt quá 40 giờ trong một tháng và 200 giờ trong một năm.
- Trong trường hợp đặc biệt như để đáp ứng nhu cầu sản xuất khẩn cấp, một số ngành nghề, bao gồm ngành hàn, có thể tăng số giờ làm thêm lên tối đa 300 giờ trong một năm, nhưng cần có sự đồng ý của người lao động.
Chế độ lương làm thêm giờ
- Mức lương làm thêm giờ được quy định cao hơn lương giờ làm việc bình thường nhằm bù đắp cho công sức và thời gian của người lao động, cũng như giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực của việc làm thêm giờ đối với sức khỏe và tinh thần của họ.
- Thông thường, lương làm thêm giờ trong ngày làm việc bình thường phải ít nhất bằng 150% lương giờ bình thường. Trong ngày nghỉ hàng tuần, lương làm thêm ít nhất là 200% và ngày nghỉ lễ, Tết là 300% chưa bao gồm tiền lương ngày lễ, Tết nếu người lao động làm việc vào ngày này.
- Các mức lương này giúp người lao động được đảm bảo quyền lợi về tài chính, bù đắp cho công sức họ bỏ ra khi làm việc ngoài giờ.
Chế độ nghỉ ngơi và bảo hộ lao động
- Khi yêu cầu làm việc ngoài giờ, người sử dụng lao động cần đảm bảo người lao động có đủ thời gian nghỉ ngơi giữa các ca làm việc và các đợt làm thêm giờ liên tục. Việc sắp xếp thời gian nghỉ ngơi hợp lý sẽ giúp bảo vệ sức khỏe cho thợ hàn, tránh hiện tượng kiệt sức do làm việc liên tục.
- Ngoài ra, người sử dụng lao động phải cung cấp các thiết bị bảo hộ lao động như kính bảo hộ, găng tay, mặt nạ để bảo vệ người lao động khỏi các rủi ro và tai nạn nghề nghiệp.
Quyền từ chối làm thêm giờ của thợ hàn
- Pháp luật cho phép thợ hàn có quyền từ chối làm thêm giờ nếu lý do chính đáng, chẳng hạn như lý do sức khỏe, không có khả năng làm thêm giờ vào thời điểm đó hoặc bất kỳ lý do nào khác theo quy định của pháp luật. Việc từ chối này không được coi là vi phạm kỷ luật lao động và không dẫn đến việc bị xử lý kỷ luật.
2. Ví dụ minh họa về việc bảo vệ quyền lợi thợ hàn khi làm ngoài giờ
Một công ty sản xuất thiết bị cơ khí yêu cầu đội ngũ thợ hàn làm thêm giờ vào ngày cuối tuần để hoàn thành đơn hàng. Theo quy định, công ty cần trả lương làm thêm giờ cho thợ hàn ít nhất là 200% lương của ngày làm việc bình thường.
Thực tế, công ty đã tính toán mức lương và chi trả đầy đủ theo mức 200% cho các thợ hàn. Đồng thời, công ty đã cung cấp đồ bảo hộ đầy đủ và đảm bảo thợ hàn có thời gian nghỉ giữa các ca làm việc để tránh tình trạng kiệt sức. Trường hợp một thợ hàn từ chối làm thêm giờ do lý do sức khỏe, công ty cũng không áp dụng hình thức xử phạt hoặc trừ lương, mà sắp xếp cho người khác thay thế.
Qua ví dụ trên, quyền lợi của thợ hàn khi làm việc ngoài giờ được bảo vệ rõ ràng, giúp họ có động lực làm việc mà không bị lo ngại về sức khỏe hay tài chính.
3. Những vướng mắc thực tế trong bảo vệ quyền lợi thợ hàn khi làm ngoài giờ
Trong thực tế, việc bảo vệ quyền lợi cho thợ hàn khi làm thêm giờ vẫn gặp nhiều khó khăn và thách thức:
- Thời gian làm thêm giờ vượt mức quy định: Một số doanh nghiệp cố tình yêu cầu người lao động làm thêm giờ vượt mức giới hạn mà không xin phép hoặc không có sự đồng ý của người lao động. Điều này vi phạm pháp luật và gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của thợ hàn.
- Chưa đáp ứng đúng chế độ lương và bảo hiểm: Một số doanh nghiệp không chi trả đúng mức lương làm thêm giờ hoặc không cung cấp bảo hiểm đầy đủ cho thợ hàn khi làm việc ngoài giờ, dẫn đến vi phạm quyền lợi của người lao động.
- Thiếu thiết bị bảo hộ lao động: Ở một số nơi, điều kiện làm việc chưa đảm bảo an toàn, các thiết bị bảo hộ lao động thiếu hoặc không đạt tiêu chuẩn, gây rủi ro lớn cho sức khỏe và an toàn của thợ hàn.
4. Những lưu ý cần thiết để bảo vệ quyền lợi thợ hàn khi làm ngoài giờ
- Đảm bảo sự tự nguyện: Người sử dụng lao động chỉ được yêu cầu thợ hàn làm thêm giờ khi có sự đồng ý của họ và phải đảm bảo quyền từ chối làm thêm của họ trong các trường hợp hợp lý.
- Bảo đảm mức lương chính xác và đúng hạn: Người sử dụng lao động cần chi trả mức lương làm thêm giờ theo đúng quy định, đồng thời đảm bảo các chế độ bảo hiểm và phúc lợi khác.
- Cung cấp đầy đủ thiết bị bảo hộ lao động: Đối với ngành hàn, việc có đầy đủ các thiết bị bảo hộ đạt chuẩn là điều cần thiết để đảm bảo an toàn cho người lao động khi làm việc ngoài giờ.
- Thực hiện đúng quy trình nghỉ ngơi: Người sử dụng lao động cần sắp xếp thời gian nghỉ ngơi hợp lý cho thợ hàn sau các ca làm thêm giờ để tránh kiệt sức và đảm bảo hiệu suất làm việc.
5. Căn cứ pháp lý
Các căn cứ pháp lý chính liên quan đến bảo vệ quyền lợi thợ hàn khi làm việc ngoài giờ bao gồm:
- Bộ luật Lao động 2019: Điều 106, 107 về quy định thời gian làm thêm giờ, mức lương làm thêm giờ và quyền nghỉ ngơi.
- Nghị định số 145/2020/NĐ-CP của Chính phủ: Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Bộ luật Lao động về điều kiện làm việc và các chế độ cho người lao động.
- Thông tư số 10/2020/TT-BLĐTBXH: Quy định về trang bị bảo hộ lao động cho người lao động làm việc trong môi trường nguy hiểm, bao gồm thợ hàn.
Tham khảo thêm tại đây: Bảo vệ quyền lợi người lao động
