Những yếu tố nào ảnh hưởng đến quyền thừa kế của một người thừa kế? Cùng tìm hiểu các yếu tố có thể tác động đến quyền hưởng di sản của một cá nhân qua phân tích chi tiết.
1) Những yếu tố nào ảnh hưởng đến quyền thừa kế của một người thừa kế?
Quyền thừa kế là quyền mà người thừa kế có được dựa trên di chúc hoặc theo quy định của pháp luật khi một cá nhân qua đời. Quyền này chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố pháp lý, gia đình, và cả các quy định cụ thể của luật dân sự. Cụ thể, dưới đây là một số yếu tố chính ảnh hưởng đến quyền thừa kế của một người:
Di chúc hợp pháp: Nếu người quá cố để lại di chúc, quyền thừa kế sẽ được thực hiện theo ý chí của họ. Tuy nhiên, di chúc phải đáp ứng các điều kiện về tính hợp pháp như được lập bởi người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, không bị ép buộc, lừa dối. Nếu di chúc có nội dung trái với đạo đức xã hội hoặc pháp luật thì sẽ không được coi là hợp pháp, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền thừa kế của người thừa kế.
Quan hệ huyết thống: Nếu không có di chúc, pháp luật thừa kế sẽ phân chia di sản theo quy định về hàng thừa kế. Theo đó, quyền thừa kế phụ thuộc nhiều vào quan hệ huyết thống với người quá cố. Pháp luật Việt Nam quy định thứ tự hàng thừa kế cụ thể như: hàng thừa kế thứ nhất gồm vợ, chồng, con, cha mẹ; hàng thừa kế thứ hai gồm ông bà nội ngoại, anh chị em ruột.
Trách nhiệm pháp lý của người thừa kế: Một người sẽ mất quyền thừa kế nếu vi phạm nghiêm trọng đến nhân thân hoặc tài sản của người để lại di sản (như giết hại, ngược đãi nghiêm trọng). Luật quy định rõ những trường hợp người thừa kế mất quyền hưởng di sản khi có hành vi vi phạm đạo đức hoặc gây tổn thương nghiêm trọng.
Trường hợp đặc biệt của người thừa kế không phụ thuộc di chúc: Một số người thuộc hàng thừa kế thứ nhất, chẳng hạn như con chưa thành niên hoặc cha mẹ, vợ/chồng không có khả năng lao động, sẽ luôn được hưởng phần di sản nhất định, ngay cả khi di chúc không đề cập đến họ.
Sự phân chia tài sản chung của vợ chồng: Tài sản chung của vợ chồng khi một người qua đời sẽ được chia đôi trước khi chia thừa kế. Quy trình này đảm bảo rằng người còn sống được bảo vệ quyền lợi, tránh việc di sản của người quá cố ảnh hưởng đến tài sản của người còn lại.
Yếu tố pháp lý khác: Các quy định của pháp luật thừa kế về thời hiệu khởi kiện, cách thức yêu cầu chia thừa kế cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xác định quyền lợi của người thừa kế. Thời hiệu khởi kiện là 30 năm đối với bất động sản và 10 năm đối với động sản, kể từ ngày người để lại di sản qua đời.
2) Ví dụ minh họa
Ví dụ cụ thể: Bà A qua đời mà không để lại di chúc, để lại chồng và hai người con là B và C. Theo quy định của pháp luật, tài sản chung của bà A và ông X phải được chia đôi trước khi chia thừa kế. Sau khi chia đôi, phần tài sản thuộc về bà A sẽ được chia đều cho ông X và hai người con theo hàng thừa kế thứ nhất. Tuy nhiên, nếu B có hành vi lừa dối để chiếm đoạt phần tài sản của ông X, B có thể bị tước quyền thừa kế. Trong trường hợp này, phần tài sản của bà A sẽ được chia lại cho ông X và C.
3) Những vướng mắc thực tế
Khó khăn trong phân chia di sản: Một số trường hợp, di sản có giá trị lớn và không thể phân chia một cách dễ dàng như bất động sản hoặc công trình xây dựng, dẫn đến mâu thuẫn giữa các người thừa kế. Việc định giá tài sản, phương án chia sao cho công bằng và đồng đều cũng là vấn đề gặp phải trong thực tế.
Tranh chấp về tính hợp pháp của di chúc: Nếu di chúc có dấu hiệu bị ép buộc, giả mạo, các bên có quyền yêu cầu tòa án xem xét lại tính hợp pháp của di chúc. Điều này có thể kéo dài thời gian giải quyết, ảnh hưởng đến quyền hưởng di sản của người thừa kế.
Vấn đề về thời hiệu khởi kiện thừa kế: Nếu người thừa kế không nắm rõ quy định về thời hiệu khởi kiện, họ có thể mất quyền yêu cầu chia thừa kế. Đây là vấn đề phổ biến khi thời gian để phân chia di sản có thể kéo dài và vượt quá thời hiệu.
4) Những lưu ý cần thiết
Lập di chúc rõ ràng và hợp pháp: Để tránh những tranh chấp có thể xảy ra, người để lại di sản nên lập di chúc một cách rõ ràng và hợp pháp, tuân theo các quy định về hình thức và nội dung di chúc.
Nắm rõ các quy định pháp luật về hàng thừa kế: Người thừa kế cần hiểu rõ thứ tự hàng thừa kế để bảo vệ quyền lợi của mình và tránh các tranh chấp không cần thiết.
Tránh những hành vi vi phạm đạo đức và pháp luật: Người thừa kế nên giữ gìn quan hệ với người để lại di sản và không có các hành vi vi phạm đạo đức, tránh việc bị tước quyền thừa kế.
Chú ý đến thời hiệu khởi kiện: Người thừa kế cần nắm rõ quy định về thời hiệu khởi kiện thừa kế để tránh mất quyền yêu cầu chia di sản.
5) Căn cứ pháp lý
- Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định rõ về quyền thừa kế, các điều kiện lập di chúc, và trình tự phân chia di sản trong các Điều 609 đến Điều 662.
- Nghị định số 29/2015/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Bộ luật Dân sự về quyền thừa kế và di sản.
Những quy định pháp lý này đóng vai trò nền tảng cho quá trình chia thừa kế và giải quyết các tranh chấp phát sinh. Để được tư vấn và hỗ trợ chi tiết về quyền thừa kế và cách xử lý các tranh chấp, quý khách hàng có thể liên hệ Luật PVL Group để được hỗ trợ chuyên nghiệp và tận tình.
Liên kết nội bộ: https://luatpvlgroup.com/category/thua-ke/
Liên kết ngoại: https://baophapluat.vn/ban-doc/
