Những yêu cầu pháp lý đối với việc xác định giá trị doanh nghiệp khi chuyển nhượng là gì?Bài viết phân tích chi tiết các yêu cầu pháp lý, ví dụ minh họa, vướng mắc và lưu ý quan trọng.
1. Yêu cầu pháp lý đối với việc xác định giá trị doanh nghiệp khi chuyển nhượng là gì?
Những yêu cầu pháp lý đối với việc xác định giá trị doanh nghiệp khi chuyển nhượng là gì? Xác định giá trị doanh nghiệp là bước quan trọng, giúp đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quá trình chuyển nhượng. Để xác định giá trị doanh nghiệp một cách chính xác, các doanh nghiệp cần tuân thủ các yêu cầu pháp lý nhằm tránh rủi ro và bảo vệ quyền lợi của cả bên bán và bên mua.
a) Tuân thủ các phương pháp định giá theo quy định pháp luật
Theo quy định pháp luật, việc định giá doanh nghiệp phải tuân thủ các phương pháp định giá được thừa nhận như: phương pháp tài sản, phương pháp dòng tiền chiết khấu, phương pháp so sánh thị trường và phương pháp thu nhập. Mỗi phương pháp có ưu và nhược điểm riêng, phù hợp với từng loại hình doanh nghiệp và tình hình tài chính cụ thể.
b) Sử dụng dịch vụ định giá từ tổ chức có chức năng định giá
Để đảm bảo tính khách quan, doanh nghiệp cần thuê một tổ chức định giá độc lập có chức năng định giá được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp phép. Các tổ chức này phải tuân thủ các tiêu chuẩn và quy trình định giá được quy định rõ trong các văn bản pháp luật liên quan, đồng thời chịu trách nhiệm về kết quả định giá.
c) Kiểm toán tài chính trước khi định giá
Doanh nghiệp phải thực hiện kiểm toán các báo cáo tài chính trước khi tiến hành định giá. Báo cáo tài chính đã kiểm toán giúp xác định chính xác tình hình tài chính của doanh nghiệp, từ đó tạo cơ sở để các tổ chức định giá đánh giá giá trị thực của doanh nghiệp.
d) Bảo mật thông tin trong quá trình định giá
Việc định giá doanh nghiệp yêu cầu các bên liên quan phải bảo mật thông tin, đặc biệt là thông tin tài chính và chiến lược kinh doanh. Quy định bảo mật giúp bảo vệ quyền lợi của các bên và ngăn ngừa việc lạm dụng thông tin trong quá trình chuyển nhượng.
e) Tuân thủ quy định về thuế và nghĩa vụ tài chính
Khi định giá doanh nghiệp, cần xác định rõ các khoản nợ, thuế và nghĩa vụ tài chính phải trả. Các nghĩa vụ này phải được trừ khỏi giá trị doanh nghiệp để đảm bảo định giá phản ánh đúng tình trạng tài chính thực tế. Việc không tuân thủ quy định về thuế và tài chính có thể dẫn đến kết quả định giá sai lệch và rủi ro pháp lý cho các bên.
2. Ví dụ minh họa về xác định giá trị doanh nghiệp khi chuyển nhượng
Ví dụ minh họa: Công ty X là một công ty cổ phần hoạt động trong lĩnh vực sản xuất hàng tiêu dùng, với doanh thu hàng năm đạt khoảng 100 tỷ đồng. Ban lãnh đạo quyết định chuyển nhượng 70% cổ phần cho một nhà đầu tư nước ngoài để huy động vốn mở rộng sản xuất.
Quá trình xác định giá trị doanh nghiệp gồm các bước sau:
- Bước 1: Kiểm toán tài chính: Công ty X thuê một công ty kiểm toán độc lập để kiểm toán báo cáo tài chính của ba năm gần nhất. Việc kiểm toán giúp xác định chính xác các khoản nợ, tài sản cố định, doanh thu và lợi nhuận của công ty.
- Bước 2: Thuê tổ chức định giá: Sau khi có kết quả kiểm toán, công ty X thuê một tổ chức định giá được cấp phép để tiến hành định giá doanh nghiệp. Tổ chức định giá sử dụng phương pháp dòng tiền chiết khấu để đánh giá giá trị doanh nghiệp dựa trên dòng tiền dự kiến trong tương lai.
- Bước 3: Xác định các yếu tố điều chỉnh: Trong quá trình định giá, tổ chức định giá đã điều chỉnh giá trị dựa trên các khoản nợ phải trả, nghĩa vụ thuế, và tài sản vô hình như thương hiệu và mối quan hệ khách hàng của công ty X.
- Bước 4: Bảo mật thông tin: Các bên tham gia ký kết thỏa thuận bảo mật thông tin để đảm bảo rằng các số liệu tài chính, chiến lược kinh doanh không bị tiết lộ cho bên thứ ba.
Kết quả: Sau khi hoàn tất các bước trên, giá trị của công ty X được xác định là 150 tỷ đồng. Nhà đầu tư nước ngoài đồng ý mua lại 70% cổ phần với giá trị tương ứng 105 tỷ đồng.
3. Những vướng mắc thực tế trong việc xác định giá trị doanh nghiệp khi chuyển nhượng
a) Khó khăn trong lựa chọn phương pháp định giá phù hợp
Việc lựa chọn phương pháp định giá phù hợp có thể là thách thức lớn, vì mỗi phương pháp có những ưu và nhược điểm khác nhau. Ví dụ, phương pháp tài sản phù hợp với doanh nghiệp có tài sản cố định lớn, nhưng không phản ánh chính xác giá trị thị trường đối với doanh nghiệp có nhiều tài sản vô hình.
b) Mâu thuẫn giữa các bên về kết quả định giá
Trong quá trình chuyển nhượng, không ít trường hợp bên bán và bên mua không đồng ý với kết quả định giá do tổ chức định giá cung cấp. Mâu thuẫn này thường xuất phát từ việc bên bán cho rằng giá trị doanh nghiệp bị định giá thấp hơn so với kỳ vọng, trong khi bên mua lại lo ngại về tính xác thực của các số liệu tài chính.
c) Thông tin tài chính không minh bạch
Nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc cung cấp báo cáo tài chính minh bạch, đặc biệt là khi có sự chênh lệch giữa các báo cáo đã kiểm toán và các báo cáo nội bộ. Sự không nhất quán này khiến việc định giá trở nên phức tạp và gây mất niềm tin giữa các bên liên quan.
d) Vấn đề bảo mật thông tin doanh nghiệp
Bảo mật thông tin trong quá trình định giá là vấn đề rất quan trọng. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng dễ dàng đảm bảo rằng các thông tin nhạy cảm không bị lộ ra ngoài, đặc biệt là khi có nhiều bên thứ ba tham gia vào quá trình định giá và chuyển nhượng.
4. Những lưu ý cần thiết khi xác định giá trị doanh nghiệp
a) Chọn đơn vị định giá có uy tín
Doanh nghiệp cần chọn đơn vị định giá có uy tín và được cấp phép để đảm bảo tính khách quan và chính xác của kết quả định giá. Việc lựa chọn sai đơn vị định giá có thể dẫn đến kết quả không chính xác và gây thiệt hại cho các bên.
b) Kiểm toán tài chính độc lập
Trước khi định giá, doanh nghiệp nên thực hiện kiểm toán tài chính bởi một đơn vị kiểm toán độc lập để đảm bảo số liệu tài chính chính xác. Báo cáo tài chính đã kiểm toán sẽ là cơ sở quan trọng để tổ chức định giá xác định giá trị doanh nghiệp.
c) Đảm bảo tính minh bạch và trung thực trong cung cấp thông tin
Doanh nghiệp cần cung cấp thông tin tài chính, tài sản và các nghĩa vụ liên quan một cách trung thực và minh bạch. Điều này không chỉ giúp quá trình định giá diễn ra suôn sẻ mà còn tạo niềm tin cho bên mua.
d) Tuân thủ quy định về bảo mật thông tin
Việc bảo mật thông tin trong quá trình định giá là rất quan trọng. Các bên tham gia nên ký kết thỏa thuận bảo mật để bảo vệ thông tin kinh doanh và tài chính khỏi nguy cơ bị lộ ra ngoài hoặc sử dụng sai mục đích.
e) Tham khảo ý kiến chuyên gia pháp lý và tài chính
Do quá trình xác định giá trị doanh nghiệp có thể phức tạp và liên quan đến nhiều quy định pháp lý, việc tham khảo ý kiến của các chuyên gia pháp lý và tài chính là cần thiết. Điều này giúp doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định và tránh các rủi ro pháp lý không đáng có.
5. Căn cứ pháp lý cho việc xác định giá trị doanh nghiệp khi chuyển nhượng
- Luật Doanh nghiệp 2020: Quy định về việc xác định giá trị doanh nghiệp khi chuyển nhượng, bao gồm các phương pháp định giá được pháp luật công nhận.
- Thông tư 13/2019/TT-BTC: Hướng dẫn về kiểm toán báo cáo tài chính, một bước quan trọng trong quá trình định giá doanh nghiệp.
- Nghị định 126/2020/NĐ-CP về thuế: Quy định chi tiết về nghĩa vụ thuế đối với doanh nghiệp trong quá trình chuyển nhượng, yêu cầu rõ ràng về việc xác định và nộp thuế trước khi chuyển nhượng.
- Thông tư 122/2017/TT-BTC về định giá: Quy định tiêu chuẩn và quy trình định giá doanh nghiệp nhằm đảm bảo tính minh bạch và chính xác trong định giá.
Để biết thêm chi tiết về các quy định liên quan đến xác định giá trị doanh nghiệp, bạn có thể xem thêm tại chuyên mục Doanh nghiệp trên trang Luật PVL Group, và đọc thêm các bài viết pháp lý tại PLO.
