Những biện pháp bảo vệ quyền lợi của các cổ đông thiểu số trong quá trình thanh lý tài sản là gì?Bài viết cung cấp thông tin chi tiết về các biện pháp bảo vệ quyền lợi của cổ đông thiểu số trong quá trình thanh lý tài sản khi doanh nghiệp giải thể, cùng với ví dụ minh họa và các lưu ý quan trọng.
Những biện pháp bảo vệ quyền lợi của các cổ đông thiểu số trong quá trình thanh lý tài sản là gì?
Khi doanh nghiệp tiến hành giải thể và thanh lý tài sản, cổ đông thiểu số – những người sở hữu ít cổ phần hơn cổ đông lớn – thường đối mặt với nguy cơ bị thiệt thòi do không có quyền quyết định chi phối các quyết định quan trọng. Để bảo vệ quyền lợi của cổ đông thiểu số, pháp luật Việt Nam đã quy định một số biện pháp pháp lý nhằm đảm bảo rằng quá trình thanh lý tài sản diễn ra công bằng và minh bạch, đảm bảo quyền lợi cho tất cả cổ đông, bao gồm cả cổ đông thiểu số.
1.1. Quyền được thông báo và tham gia quá trình thanh lý tài sản
Theo Luật Doanh nghiệp 2020, cổ đông thiểu số có quyền được thông báo đầy đủ và kịp thời về tình hình thanh lý tài sản của doanh nghiệp. Việc này giúp cổ đông thiểu số theo dõi sát sao quá trình giải thể, đảm bảo rằng quyền lợi của họ được bảo vệ trong quá trình phân chia tài sản.
- Quyền yêu cầu tài liệu: Cổ đông thiểu số có quyền yêu cầu doanh nghiệp cung cấp các tài liệu liên quan đến quá trình giải thể và thanh lý tài sản, bao gồm quyết định giải thể, danh sách tài sản thanh lý, và các báo cáo tài chính liên quan.
1.2. Quyền yêu cầu kiểm toán và giám sát tài chính
Cổ đông thiểu số có quyền yêu cầu kiểm toán độc lập hoặc giám sát tài chính để đảm bảo rằng quá trình thanh lý tài sản được thực hiện đúng quy định, không gây thiệt hại cho quyền lợi của họ. Đây là một biện pháp hữu hiệu để bảo vệ cổ đông thiểu số khỏi những quyết định thiên vị của cổ đông lớn hoặc ban quản trị.
- Quyền yêu cầu kiểm toán: Trong quá trình giải thể, cổ đông thiểu số có thể yêu cầu ban lãnh đạo doanh nghiệp thực hiện kiểm toán độc lập để xác minh tình hình tài chính và tài sản của doanh nghiệp trước khi tiến hành thanh lý.
1.3. Quyền khởi kiện khi có vi phạm quyền lợi
Cổ đông thiểu số có quyền khởi kiện doanh nghiệp hoặc ban lãnh đạo nếu họ phát hiện có sự vi phạm trong quá trình thanh lý tài sản, chẳng hạn như việc phân chia tài sản không công bằng, tài sản bị che giấu hoặc gian lận. Điều này giúp cổ đông thiểu số bảo vệ quyền lợi của mình khi họ không có đủ quyền lực để kiểm soát quyết định của ban quản trị.
- Khởi kiện ra tòa án: Cổ đông thiểu số có thể khởi kiện tại tòa án nhân dân yêu cầu doanh nghiệp bồi thường thiệt hại nếu có chứng cứ chứng minh doanh nghiệp vi phạm quyền lợi của cổ đông.
1.4. Quyền tham gia và biểu quyết
Trong các cuộc họp cổ đông, dù số cổ phần của cổ đông thiểu số không đủ để chi phối quyết định của doanh nghiệp, nhưng họ vẫn có quyền tham gia, biểu quyết và thể hiện quan điểm của mình. Pháp luật quy định rằng mọi cổ đông, bao gồm cổ đông thiểu số, đều có quyền tham gia vào các quyết định liên quan đến giải thể và thanh lý tài sản.
- Quyền biểu quyết: Cổ đông thiểu số có quyền tham gia vào cuộc họp đại hội đồng cổ đông và biểu quyết về việc phân chia tài sản sau khi doanh nghiệp đã thanh lý tài sản và thanh toán hết các khoản nợ.
1.5. Quyền ưu tiên nhận cổ tức và tài sản
Trong quá trình thanh lý tài sản, sau khi doanh nghiệp đã thanh toán hết các khoản nợ, phần tài sản còn lại sẽ được phân chia cho các cổ đông theo tỷ lệ vốn góp. Cổ đông thiểu số có quyền nhận phần cổ tức và tài sản tương ứng với số cổ phần mà họ sở hữu.
- Phân chia tài sản: Pháp luật bảo vệ quyền của cổ đông thiểu số bằng cách đảm bảo rằng phần tài sản còn lại sẽ được phân chia công bằng, không phân biệt giữa cổ đông lớn và cổ đông thiểu số.
2) Ví dụ minh họa về bảo vệ quyền lợi cổ đông thiểu số trong quá trình thanh lý tài sản
Ví dụ thực tế: Công ty Cổ phần XYZ hoạt động trong lĩnh vực sản xuất gặp khó khăn tài chính và quyết định giải thể. Trong số các cổ đông của công ty, ông A là một cổ đông lớn, nắm giữ 60% cổ phần, trong khi bà B chỉ sở hữu 5% cổ phần (cổ đông thiểu số).
- Bước 1: Khi công ty quyết định thanh lý tài sản, bà B đã yêu cầu công ty cung cấp đầy đủ tài liệu liên quan đến quá trình thanh lý tài sản, bao gồm danh sách tài sản và báo cáo tài chính.
- Bước 2: Sau khi kiểm tra, bà B phát hiện rằng ban lãnh đạo công ty không thực hiện việc thanh lý minh bạch và có dấu hiệu che giấu tài sản. Bà B đã yêu cầu kiểm toán độc lập để làm rõ tình hình tài chính.
- Bước 3: Qua kiểm toán, bà B phát hiện có sự gian lận trong việc phân chia tài sản và bà đã khởi kiện công ty ra tòa án yêu cầu được bảo vệ quyền lợi của mình.
Kết quả là tòa án đã đưa ra phán quyết yêu cầu công ty thực hiện phân chia tài sản lại một cách công bằng, đảm bảo quyền lợi của bà B và các cổ đông thiểu số khác.
3) Những vướng mắc thực tế trong việc bảo vệ quyền lợi cổ đông thiểu số
3.1. Thiếu quyền lực trong quyết định
Cổ đông thiểu số thường không có đủ quyền lực để chi phối các quyết định quan trọng của doanh nghiệp, đặc biệt là trong các cuộc họp đại hội đồng cổ đông. Điều này dẫn đến nguy cơ quyền lợi của họ bị ảnh hưởng bởi các quyết định của cổ đông lớn.
3.2. Khó khăn trong việc tiếp cận thông tin
Trong nhiều trường hợp, ban lãnh đạo doanh nghiệp không cung cấp đầy đủ thông tin liên quan đến tình hình tài chính và quá trình thanh lý tài sản, gây khó khăn cho cổ đông thiểu số trong việc bảo vệ quyền lợi của mình.
3.3. Chi phí khởi kiện
Việc khởi kiện doanh nghiệp hoặc ban lãnh đạo để bảo vệ quyền lợi có thể tốn kém và kéo dài thời gian, khiến nhiều cổ đông thiểu số ngần ngại theo đuổi các biện pháp pháp lý.
3.4. Thiếu minh bạch trong quá trình thanh lý
Cổ đông thiểu số có thể gặp khó khăn trong việc giám sát quá trình thanh lý tài sản, đặc biệt nếu doanh nghiệp cố tình che giấu hoặc không thực hiện thanh lý tài sản một cách minh bạch.
4) Những lưu ý quan trọng khi bảo vệ quyền lợi cổ đông thiểu số
Yêu cầu cung cấp thông tin đầy đủ: Cổ đông thiểu số nên yêu cầu doanh nghiệp cung cấp đầy đủ các tài liệu liên quan đến tình hình tài chính và quá trình thanh lý tài sản để theo dõi và bảo vệ quyền lợi của mình.
Thực hiện quyền kiểm toán và giám sát: Cổ đông thiểu số có thể yêu cầu thực hiện kiểm toán độc lập hoặc tham gia giám sát quá trình thanh lý để đảm bảo tính minh bạch.
Khởi kiện nếu cần thiết: Trong trường hợp phát hiện doanh nghiệp vi phạm quyền lợi của cổ đông thiểu số, việc khởi kiện tại tòa án là một biện pháp quan trọng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp.
Theo dõi sát sao quá trình thanh lý: Cổ đông thiểu số cần theo dõi kỹ lưỡng quá trình thanh lý tài sản để đảm bảo rằng tài sản được phân chia công bằng.
5) Căn cứ pháp lý về bảo vệ quyền lợi cổ đông thiểu số trong quá trình thanh lý tài sản
Các quy định pháp lý liên quan đến bảo vệ quyền lợi của cổ đông thiểu số trong quá trình thanh lý tài sản bao gồm:
- Luật Doanh nghiệp 2020: Quy định về quyền và nghĩa vụ của cổ đông trong quá trình giải thể và thanh lý tài sản.
- Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về quyền khởi kiện và bảo vệ quyền lợi của cổ đông thiểu số.
- Nghị định 47/2021/NĐ-CP: Quy định về xử lý tài sản và nghĩa vụ tài chính của doanh nghiệp khi giải thể.
Liên kết nội bộ: Để tìm hiểu thêm về quy định trong lĩnh vực doanh nghiệp, bạn có thể tham khảo tại Doanh nghiệp – Luật PVL Group.
Liên kết ngoại: Đọc thêm các bài viết liên quan tại Báo Pháp Luật.
