Người thừa kế theo pháp luật có quyền yêu cầu chia tài sản theo hiện vật không? Tìm hiểu quy định pháp luật chi tiết, ví dụ minh họa, và các lưu ý quan trọng.
1. Người thừa kế theo pháp luật có quyền yêu cầu chia tài sản theo hiện vật không?
Theo quy định tại Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế theo pháp luật có quyền yêu cầu chia tài sản thừa kế theo hiện vật nếu điều này phù hợp với bản chất của tài sản và đạt được sự đồng thuận giữa các đồng thừa kế. Tuy nhiên, việc chia tài sản theo hiện vật cần tuân thủ các nguyên tắc pháp luật và đảm bảo tính công bằng, hợp lý.
– Quyền yêu cầu chia tài sản theo hiện vật:
- Được pháp luật công nhận:
Người thừa kế có quyền yêu cầu nhận phần tài sản thừa kế dưới dạng hiện vật thay vì giá trị tiền mặt nếu di sản có thể chia được mà không ảnh hưởng đến giá trị tổng thể. - Phải đạt được thỏa thuận:
Các đồng thừa kế cần thống nhất về cách chia tài sản theo hiện vật. Nếu không đạt được thỏa thuận, tòa án sẽ quyết định dựa trên quy định pháp luật. - Áp dụng với tài sản không thể chia nhỏ:
Một số tài sản (như bất động sản, phương tiện giao thông, tác phẩm nghệ thuật) không thể chia nhỏ một cách thực tế, do đó, việc chia theo hiện vật thường áp dụng bằng cách một người nhận tài sản và bồi thường phần giá trị tương ứng cho các đồng thừa kế khác.
– Quy định pháp luật liên quan:
- Điều 660 Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về nguyên tắc phân chia di sản theo hiện vật.
- Người thừa kế bắt buộc được ưu tiên: Nếu có người thừa kế thuộc nhóm ưu tiên (trẻ em dưới 18 tuổi, người mất năng lực hành vi), tài sản có thể được chia theo hiện vật để đảm bảo quyền lợi của họ.
– Trường hợp không thể chia tài sản theo hiện vật:
Nếu tài sản không thể chia hoặc việc chia gây mất giá trị, các bên sẽ nhận giá trị tương ứng dưới dạng tiền mặt hoặc tài sản thay thế.
2. Ví dụ minh họa về việc chia tài sản thừa kế theo hiện vật
Ông Nguyễn Văn A qua đời, để lại di sản gồm một mảnh đất và một căn nhà. Gia đình ông A gồm vợ (bà B), con trai (C), và con gái (D).
Tình huống xử lý:
- Yêu cầu của các đồng thừa kế:
- Bà B muốn giữ lại căn nhà để sinh sống.
- C muốn nhận phần đất để tiếp tục kinh doanh.
- D đồng ý nhận phần giá trị tài sản dưới dạng tiền mặt.
- Thỏa thuận giữa các bên:
Các đồng thừa kế thống nhất chia tài sản theo hiện vật: bà B nhận căn nhà, C nhận mảnh đất, và D nhận giá trị tương ứng từ phần đất và nhà. - Kết quả:
Việc chia tài sản theo hiện vật được thực hiện công bằng, phù hợp với nhu cầu và thỏa thuận giữa các đồng thừa kế.
3. Những vướng mắc thực tế khi chia tài sản thừa kế theo hiện vật
– Tranh chấp giữa các đồng thừa kế:
Nếu các bên không đạt được thỏa thuận, việc yêu cầu chia tài sản theo hiện vật có thể dẫn đến mâu thuẫn và tranh chấp kéo dài.
– Định giá tài sản không chính xác:
Việc định giá tài sản để chia theo hiện vật thường gặp khó khăn, đặc biệt đối với tài sản có giá trị lớn như bất động sản hoặc tài sản độc quyền.
– Tài sản không thể chia nhỏ:
Một số tài sản không thể chia nhỏ (như căn nhà, đất liền thửa), dẫn đến việc một người thừa kế nhận toàn bộ tài sản và phải bồi thường phần giá trị cho người khác, điều này có thể gây bất mãn.
– Chi phí pháp lý:
Khi có tranh chấp, chi phí pháp lý cho việc giải quyết tại tòa án có thể cao, ảnh hưởng đến giá trị thực nhận của người thừa kế.
– Thời gian giải quyết kéo dài:
Quá trình đàm phán hoặc khởi kiện để phân chia tài sản theo hiện vật thường mất nhiều thời gian, đặc biệt trong các trường hợp phức tạp.
4. Những lưu ý cần thiết khi yêu cầu chia tài sản thừa kế theo hiện vật
– Thỏa thuận trước với các đồng thừa kế:
Người thừa kế nên trao đổi và thống nhất cách chia tài sản theo hiện vật để tránh mâu thuẫn và kéo dài thời gian giải quyết.
– Thuê dịch vụ định giá tài sản:
Việc thuê chuyên gia định giá tài sản sẽ giúp đảm bảo tính minh bạch và công bằng khi phân chia tài sản theo hiện vật.
– Tuân thủ quy định pháp luật:
Việc chia tài sản theo hiện vật phải tuân thủ quy định tại Bộ luật Dân sự 2015 và các văn bản hướng dẫn liên quan.
– Tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý:
Luật sư có kinh nghiệm có thể tư vấn và hỗ trợ người thừa kế trong quá trình đàm phán hoặc giải quyết tranh chấp.
– Lưu ý đến quyền của người thừa kế bắt buộc:
Nếu có người thừa kế thuộc diện bắt buộc, tài sản cần được chia theo cách bảo đảm quyền lợi tối thiểu của họ.
5. Căn cứ pháp lý
– Điều 612 Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về thời điểm mở thừa kế.
– Điều 660 Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về nguyên tắc phân chia di sản theo hiện vật.
– Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về hàng thừa kế theo pháp luật.
– Điều 623 Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về thời hiệu yêu cầu chia di sản.
– Nghị quyết số 02/2004/NQ-HĐTP: Hướng dẫn giải quyết tranh chấp về tài sản thừa kế.
Kết luận
Người thừa kế theo pháp luật có quyền yêu cầu chia tài sản theo hiện vật, nhưng điều này phải phù hợp với bản chất của tài sản, đạt được sự đồng thuận hoặc tuân theo quyết định của tòa án. Để đảm bảo quyền lợi và tránh tranh chấp, các bên nên thực hiện thỏa thuận rõ ràng và tuân thủ quy định pháp luật. Nếu bạn cần hỗ trợ pháp lý, hãy liên hệ Luật PVL Group để được tư vấn và hỗ trợ chuyên nghiệp.
Liên kết nội bộ: Chuyên mục thừa kế tại Luật PVL Group
Liên kết ngoại: Bạn đọc tại Báo Pháp luật
