Người thừa kế theo pháp luật có quyền yêu cầu chia tài sản bằng hiện vật không?

1. Người thừa kế theo pháp luật có quyền yêu cầu chia tài sản bằng hiện vật không?

Người thừa kế theo pháp luật hoàn toàn có quyền yêu cầu chia tài sản bằng hiện vật, tuy nhiên, việc này phải tuân thủ các quy định của Bộ luật Dân sự 2015 và phụ thuộc vào sự thỏa thuận giữa các đồng thừa kế hoặc quyết định của tòa án nếu không đạt được thỏa thuận.

– Quyền yêu cầu chia tài sản bằng hiện vật
Theo quy định tại Điều 660 Bộ luật Dân sự 2015, khi di sản thừa kế là tài sản hiện vật như đất đai, nhà cửa hoặc xe cộ, người thừa kế có thể yêu cầu được chia tài sản bằng hiện vật thay vì nhận giá trị tiền mặt. Điều kiện để chia bằng hiện vật là tài sản có thể phân chia hợp lý mà không làm mất đi giá trị kinh tế của tài sản.

– Trường hợp không thể chia bằng hiện vật
Nếu tài sản không thể chia nhỏ (như một ngôi nhà hoặc một chiếc xe), hoặc việc chia nhỏ làm giảm giá trị sử dụng và kinh tế của tài sản, các đồng thừa kế có thể thực hiện các phương án sau:

1. Thỏa thuận để bán tài sản và chia giá trị tiền mặt tương ứng cho các bên.
2. Giao tài sản cho một hoặc một số người thừa kế, với điều kiện những người này phải thanh toán phần giá trị tương ứng cho các đồng thừa kế khác.

– Sự thỏa thuận giữa các đồng thừa kế
Chia tài sản bằng hiện vật thường yêu cầu sự đồng thuận giữa tất cả các đồng thừa kế. Nếu không đạt được thỏa thuận, bất kỳ người thừa kế nào cũng có quyền yêu cầu tòa án giải quyết.

– Quyết định của tòa án
Trong trường hợp tranh chấp, tòa án sẽ quyết định cách thức phân chia tài sản dựa trên giá trị tài sản, nhu cầu thực tế của các đồng thừa kế, và quyền lợi hợp pháp của các bên.

2. Ví dụ minh họa về yêu cầu chia tài sản bằng hiện vật

Ông Nguyễn Văn A qua đời, để lại một căn nhà trị giá 3 tỷ đồng và một chiếc xe ô tô trị giá 500 triệu đồng. Ông A có ba người con là B, C và D.

Trường hợp 1: Thỏa thuận chia bằng hiện vật
B yêu cầu được sở hữu căn nhà và đồng ý thanh toán số tiền 2 tỷ đồng cho C và D để bù vào phần giá trị họ được hưởng. C và D đồng ý với điều kiện này, và các bên cùng lập văn bản thỏa thuận được công chứng để đảm bảo tính pháp lý.

Trường hợp 2: Không thể thỏa thuận
B muốn giữ căn nhà, nhưng C và D không đồng ý vì giá trị thanh toán không tương xứng. Tòa án xác định rằng căn nhà không thể chia nhỏ, nên yêu cầu bán căn nhà và chia đều số tiền thu được. Mỗi người thừa kế sẽ nhận được 1 tỷ đồng từ việc bán căn nhà, còn chiếc xe ô tô sẽ được định giá và chia đều theo phần quyền sở hữu.

Ví dụ trên minh họa rằng việc chia tài sản bằng hiện vật chỉ có thể thực hiện khi các bên đồng thuận hoặc có quyết định từ tòa án.

3. Những vướng mắc thực tế khi yêu cầu chia tài sản bằng hiện vật

– Khó đạt được sự đồng thuận giữa các đồng thừa kế
Khi có nhiều đồng thừa kế, việc thống nhất cách chia tài sản hiện vật thường gặp khó khăn. Một số người có nhu cầu giữ lại tài sản hiện vật, trong khi những người khác lại muốn bán tài sản để nhận tiền mặt.

– Giá trị tài sản không đồng đều
Trong trường hợp di sản có giá trị lớn và không thể chia nhỏ (như nhà đất hoặc xe hơi), việc phân chia tài sản hiện vật dễ dẫn đến tranh chấp về phần giá trị mà mỗi người thừa kế nhận được.

– Khó khăn trong việc định giá tài sản
Để đảm bảo việc phân chia công bằng, tài sản cần được định giá chính xác. Tuy nhiên, quá trình định giá tài sản thường phức tạp, đòi hỏi thời gian và chi phí đáng kể.

– Tốn kém và kéo dài thời gian giải quyết tại tòa án
Nếu không đạt được thỏa thuận giữa các đồng thừa kế, việc yêu cầu tòa án phân xử có thể kéo dài trong nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm, gây tốn kém chi phí pháp lý và ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên.

4. Những lưu ý cần thiết khi yêu cầu chia tài sản bằng hiện vật

– Đánh giá tài sản một cách khách quan
Người thừa kế nên thuê tổ chức thẩm định giá độc lập để định giá tài sản một cách khách quan, tránh tranh chấp về giá trị tài sản giữa các bên.

– Thỏa thuận trước khi đưa ra tòa
Việc đạt được thỏa thuận giữa các đồng thừa kế sẽ giúp tiết kiệm thời gian và chi phí. Các bên nên thảo luận cởi mở và tìm kiếm giải pháp hợp lý trước khi yêu cầu tòa án can thiệp.

– Lập văn bản thỏa thuận rõ ràng
Nếu các bên đồng ý chia tài sản bằng hiện vật, văn bản thỏa thuận cần ghi rõ cách thức phân chia, phần quyền sở hữu của từng người và phải được công chứng để đảm bảo giá trị pháp lý.

– Tìm kiếm sự hỗ trợ từ luật sư
Trong trường hợp có tranh chấp hoặc khó khăn trong việc đạt được thỏa thuận, người thừa kế nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ luật sư để đảm bảo quyền lợi và tránh các rủi ro pháp lý.

– Tôn trọng quyền lợi của tất cả các bên
Khi yêu cầu chia tài sản bằng hiện vật, các đồng thừa kế cần tôn trọng quyền lợi và ý kiến của nhau để duy trì mối quan hệ gia đình và tránh tranh chấp kéo dài.

5. Căn cứ pháp lý

– Điều 660 Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về phân chia di sản theo pháp luật.
– Điều 618 Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về việc thanh toán nghĩa vụ tài sản của người thừa kế.
– Nghị quyết số 02/2004/NQ-HĐTP: Hướng dẫn giải quyết tranh chấp về thừa kế.
– Luật Công chứng 2014: Quy định về giá trị pháp lý của văn bản liên quan đến di sản thừa kế.

Kết luận

Người thừa kế theo pháp luật có quyền yêu cầu chia tài sản bằng hiện vật, nhưng việc này cần sự đồng thuận giữa các đồng thừa kế hoặc quyết định của tòa án. Hiểu rõ các quy định pháp luật và thực hiện đúng quy trình sẽ giúp việc phân chia di sản trở nên minh bạch và công bằng hơn. Để được hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp, hãy liên hệ Luật PVL Group, nơi cung cấp dịch vụ pháp lý uy tín và hiệu quả.

Liên kết nội bộ: Chuyên mục thừa kế tại Luật PVL Group
Liên kết ngoại: Bạn đọc tại Báo Pháp luật