Người thừa kế theo pháp luật có quyền quyết định cách thức phân chia tài sản không? Bài viết phân tích chi tiết quyền của người thừa kế, các vấn đề thực tế và lưu ý quan trọng.
1. Người thừa kế theo pháp luật có quyền quyết định cách thức phân chia tài sản không?
Người thừa kế theo pháp luật có quyền quyết định cách thức phân chia tài sản, nhưng điều này phải tuân thủ các quy định của Bộ luật Dân sự 2015 và dựa trên sự đồng thuận của tất cả các đồng thừa kế. Cách thức phân chia tài sản thừa kế được xác định thông qua hai trường hợp chính: có di chúc và không có di chúc.
– Trường hợp không có di chúc
Nếu người để lại di sản không lập di chúc, việc phân chia tài sản thừa kế được thực hiện theo quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015. Trong trường hợp này:
- Tài sản được chia đều cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất, gồm: vợ, chồng, cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người để lại di sản.
- Các đồng thừa kế có quyền thỏa thuận về cách chia tài sản, miễn là tuân thủ quy định pháp luật và đảm bảo quyền lợi của tất cả các bên liên quan.
– Trường hợp có di chúc
Nếu có di chúc, tài sản sẽ được phân chia theo ý chí của người để lại di sản. Tuy nhiên, các đồng thừa kế vẫn có quyền quyết định cách thức phân chia nếu di chúc không chỉ rõ hình thức chia tài sản (bằng hiện vật hay tiền mặt) hoặc không đầy đủ các chi tiết liên quan.
– Nguyên tắc quyết định cách thức phân chia tài sản
- Thỏa thuận chung: Các đồng thừa kế phải thống nhất về cách chia tài sản, có thể bằng hiện vật, tiền mặt hoặc các hình thức khác.
- Phù hợp với quy định pháp luật: Việc phân chia tài sản không được xâm phạm quyền lợi của người thừa kế bắt buộc (như con dưới 18 tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự).
- Tôn trọng sự đồng thuận: Trong trường hợp có tranh chấp, tòa án sẽ can thiệp và quyết định cách phân chia tài sản.
2. Ví dụ minh họa về quyền quyết định cách thức phân chia tài sản
Ông Nguyễn Văn A qua đời, để lại di sản gồm một căn nhà trị giá 6 tỷ đồng và một chiếc xe ô tô trị giá 1 tỷ đồng. Gia đình ông A gồm bà B (vợ) và hai con (C, D).
Trường hợp không có di chúc:
- Tài sản được chia đều cho bà B, C và D.
- Các đồng thừa kế thống nhất bán căn nhà và chia tiền mặt. Tuy nhiên, chiếc xe được giữ lại và giao cho D sử dụng.
Trường hợp có di chúc:
- Ông A để lại di chúc, giao toàn bộ tài sản cho bà B, C và D nhưng không chỉ rõ cách thức chia.
- Các đồng thừa kế thống nhất bán cả căn nhà và ô tô để chia tiền mặt.
Kết quả:
Quyền quyết định cách thức phân chia tài sản được thực hiện trên cơ sở thỏa thuận và tuân thủ pháp luật.
3. Những vướng mắc thực tế khi quyết định cách thức phân chia tài sản
– Không đạt được sự đồng thuận
Mâu thuẫn giữa các đồng thừa kế thường xảy ra, đặc biệt khi có người muốn giữ lại tài sản hiện vật (như nhà đất) và người khác muốn bán tài sản để chia tiền mặt.
– Định giá tài sản không minh bạch
Việc định giá tài sản thường gây tranh cãi, đặc biệt với các tài sản có giá trị lớn như bất động sản hoặc tài sản nghệ thuật.
– Tranh chấp liên quan đến quyền thừa kế bắt buộc
Nếu có người thuộc diện thừa kế bắt buộc nhưng không được đảm bảo quyền lợi (như trẻ em dưới 18 tuổi hoặc người mất năng lực hành vi dân sự), tranh chấp có thể kéo dài.
– Quy trình pháp lý phức tạp
Các thủ tục liên quan đến chuyển nhượng, bán tài sản hoặc chia tài sản bằng hiện vật thường yêu cầu nhiều bước pháp lý, gây mất thời gian và chi phí.
4. Những lưu ý cần thiết khi quyết định cách thức phân chia tài sản
– Thỏa thuận minh bạch giữa các đồng thừa kế
Các bên liên quan cần đạt được sự đồng thuận và lập văn bản thỏa thuận rõ ràng, có công chứng hoặc chứng thực để tránh tranh chấp về sau.
– Tìm kiếm sự hỗ trợ từ luật sư
Luật sư có thể giúp giải thích quyền lợi, nghĩa vụ của các bên và hướng dẫn cách thực hiện các thủ tục pháp lý đúng quy định.
– Định giá tài sản một cách minh bạch
Việc định giá tài sản nên được thực hiện bởi tổ chức chuyên nghiệp để đảm bảo tính khách quan và công bằng.
– Tôn trọng quyền lợi của người thừa kế bắt buộc
Việc phân chia tài sản cần đảm bảo quyền lợi cho những người thuộc diện thừa kế bắt buộc, như trẻ em dưới 18 tuổi hoặc người không có khả năng lao động.
– Giải quyết tranh chấp thông qua tòa án nếu cần
Nếu không thể đạt được thỏa thuận, các bên có thể khởi kiện tại tòa án để yêu cầu phân chia tài sản theo đúng quy định pháp luật.
5. Căn cứ pháp lý
– Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về hàng thừa kế theo pháp luật.
– Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về quyền thừa kế bắt buộc.
– Điều 660 Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về nguyên tắc phân chia di sản.
– Nghị quyết số 02/2004/NQ-HĐTP: Hướng dẫn giải quyết tranh chấp về thừa kế.
– Luật Công chứng 2014: Quy định về giá trị pháp lý của văn bản thừa kế.
Kết luận
Người thừa kế theo pháp luật có quyền quyết định cách thức phân chia tài sản, nhưng cần tuân thủ quy định pháp luật và đảm bảo sự đồng thuận giữa các đồng thừa kế. Việc thực hiện đầy đủ các thủ tục pháp lý và sự hỗ trợ từ luật sư là yếu tố quan trọng để bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan. Nếu cần hỗ trợ pháp lý chi tiết, hãy liên hệ Luật PVL Group để được tư vấn chuyên nghiệp và hiệu quả.
Liên kết nội bộ: Chuyên mục thừa kế tại Luật PVL Group
Liên kết ngoại: Bạn đọc tại Báo Pháp luật
