Người thừa kế có thể yêu cầu chia tài sản trong doanh nghiệp nhà nước khi có tranh chấp không? Tìm hiểu quy định pháp lý và quy trình thừa kế tài sản trong doanh nghiệp nhà nước cùng Luật PVL Group.
1) Người thừa kế có thể yêu cầu chia tài sản trong doanh nghiệp nhà nước khi có tranh chấp không?
Người thừa kế có thể yêu cầu chia tài sản trong doanh nghiệp nhà nước khi có tranh chấp không? Đây là một câu hỏi phức tạp liên quan đến quyền thừa kế và cơ chế pháp lý trong doanh nghiệp nhà nước, đặc biệt khi có tranh chấp giữa các bên liên quan. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, quyền thừa kế và yêu cầu chia tài sản phụ thuộc vào bản chất của tài sản trong doanh nghiệp và quyền sở hữu của Nhà nước.
Doanh nghiệp nhà nước, với tài sản chủ yếu là tài sản công, thuộc quyền sở hữu của Nhà nước và không thể được chia hoặc chuyển nhượng như tài sản cá nhân. Khi một cổ đông hoặc thành viên của doanh nghiệp qua đời, người thừa kế chỉ có quyền yêu cầu chia phần tài sản cá nhân, tức phần cổ phần hoặc vốn góp của người đã qua đời trong trường hợp doanh nghiệp có vốn hỗn hợp (gồm cả vốn tư nhân). Tuy nhiên, nếu tài sản là phần vốn hoặc tài sản công thuộc Nhà nước thì người thừa kế không thể yêu cầu chia, kể cả khi có tranh chấp.
Trong trường hợp có tranh chấp về quyền sở hữu hoặc quyền thừa kế, người thừa kế có thể yêu cầu tòa án phân xử để xác định quyền lợi, nhưng chỉ trong giới hạn phần tài sản tư nhân của người đã qua đời và không bao gồm tài sản công.
Điều kiện và quy trình yêu cầu chia tài sản khi có tranh chấp
- Xác định phần tài sản thừa kế hợp pháp: Trước tiên, cần xác định phần tài sản nào thuộc sở hữu cá nhân của người đã qua đời trong doanh nghiệp có vốn hỗn hợp. Tài sản này có thể là cổ phần hoặc vốn góp cá nhân trong doanh nghiệp. Tài sản thuộc quyền sở hữu Nhà nước hoặc tài sản công không thuộc phạm vi thừa kế.
- Giải quyết tranh chấp thông qua tòa án: Nếu có tranh chấp giữa các người thừa kế hoặc giữa người thừa kế và các cổ đông khác, người thừa kế có thể yêu cầu tòa án giải quyết tranh chấp để xác định rõ quyền lợi. Tòa án sẽ phân xử dựa trên các quy định pháp luật về thừa kế và sở hữu tài sản.
- Thực hiện thủ tục thừa kế theo phán quyết của tòa án: Sau khi có phán quyết từ tòa án về quyền thừa kế hợp pháp, người thừa kế có thể thực hiện thủ tục chuyển nhượng cổ phần hoặc vốn góp theo quy định của pháp luật và nội quy doanh nghiệp, nếu phần tài sản đó là tài sản cá nhân.
Việc yêu cầu chia tài sản trong doanh nghiệp nhà nước khi có tranh chấp chỉ có thể được thực hiện trong giới hạn phần tài sản cá nhân và không bao gồm tài sản thuộc sở hữu Nhà nước.
2) Ví dụ minh họa
Hãy xem xét một ví dụ cụ thể để hiểu rõ hơn:
Ông K là cổ đông sở hữu 10% cổ phần trong một công ty cổ phần nhà nước, trong đó Nhà nước sở hữu 70% cổ phần, còn lại là phần góp vốn của các cổ đông khác. Khi ông K qua đời, phần cổ phần 10% của ông K trở thành di sản thừa kế. Tuy nhiên, gia đình ông K và một số cổ đông trong công ty không đồng thuận về việc chuyển nhượng phần cổ phần này cho người thừa kế của ông K, dẫn đến tranh chấp.
Trong trường hợp này, người thừa kế của ông K có thể nộp đơn yêu cầu tòa án phân xử tranh chấp. Tòa án sẽ xác định quyền lợi hợp pháp của người thừa kế dựa trên quyền sở hữu của ông K đối với 10% cổ phần này. Nếu tòa án công nhận quyền thừa kế, người thừa kế của ông K có quyền sở hữu và chuyển nhượng phần cổ phần, theo đúng quy trình pháp lý và quy định nội bộ của doanh nghiệp.
Phần tài sản thuộc sở hữu Nhà nước (70% cổ phần) không thuộc phạm vi tranh chấp và sẽ tiếp tục được quản lý theo quy định của Nhà nước, không ảnh hưởng bởi yêu cầu thừa kế hay tranh chấp từ phía gia đình ông K.
3) Những vướng mắc thực tế
Trong thực tế, việc yêu cầu chia tài sản trong doanh nghiệp nhà nước khi có tranh chấp thường gặp một số vướng mắc và khó khăn:
- Nhầm lẫn giữa tài sản công và tài sản cá nhân: Người thừa kế có thể nhầm lẫn rằng tất cả tài sản trong doanh nghiệp nhà nước đều thuộc quyền thừa kế, dẫn đến những kỳ vọng không hợp lý và có thể gây tranh chấp giữa các bên.
- Quy trình pháp lý phức tạp: Việc yêu cầu chia tài sản hoặc giải quyết tranh chấp trong doanh nghiệp nhà nước có thể phức tạp, đặc biệt khi người thừa kế không quen thuộc với các quy định pháp lý về tài sản công. Điều này có thể dẫn đến thủ tục kéo dài và ảnh hưởng đến quyền lợi của người thừa kế.
- Khó khăn trong việc chứng minh quyền thừa kế: Trong một số trường hợp, người thừa kế phải chứng minh rằng mình có quyền hợp pháp đối với phần cổ phần hoặc vốn góp, đặc biệt khi không có di chúc hoặc khi có sự tranh chấp từ các cổ đông khác. Việc này có thể gặp khó khăn nếu không có hồ sơ pháp lý rõ ràng.
4) Những lưu ý cần thiết
- Hiểu rõ về quyền sở hữu tài sản công và tài sản cá nhân: Người thừa kế cần hiểu rõ rằng phần tài sản thuộc sở hữu Nhà nước trong doanh nghiệp nhà nước không được coi là di sản thừa kế. Điều này giúp tránh hiểu lầm và giảm thiểu các tranh chấp không cần thiết.
- Tuân thủ quy trình pháp lý khi yêu cầu chia tài sản: Khi có tranh chấp, người thừa kế cần tuân thủ các quy trình pháp lý để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của mình được công nhận. Điều này bao gồm việc nộp đơn yêu cầu tòa án phân xử và thực hiện đầy đủ các thủ tục theo phán quyết của tòa án.
- Tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý: Đối với các trường hợp phức tạp liên quan đến tranh chấp tài sản trong doanh nghiệp nhà nước, người thừa kế nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ các luật sư hoặc chuyên gia pháp lý để đảm bảo các thủ tục pháp lý được thực hiện đúng quy định và bảo vệ quyền lợi cá nhân.
5) Căn cứ pháp lý
Các căn cứ pháp lý liên quan đến quyền thừa kế và việc yêu cầu chia tài sản trong doanh nghiệp nhà nước bao gồm:
- Bộ luật Dân sự 2015 – Quy định về quyền sở hữu tài sản, quyền thừa kế và phân chia di sản trong trường hợp có tranh chấp.
- Luật Doanh nghiệp 2020 – Điều chỉnh quyền và nghĩa vụ của cổ đông, quy định về quản lý và sở hữu cổ phần, và các quy định về tranh chấp trong doanh nghiệp.
- Luật Quản lý, sử dụng tài sản công 2017 – Quy định về quyền sở hữu Nhà nước đối với tài sản công trong doanh nghiệp nhà nước và nguyên tắc quản lý tài sản công.
Đối với các trường hợp cần tư vấn chi tiết hơn về quyền thừa kế và yêu cầu chia tài sản trong doanh nghiệp nhà nước khi có tranh chấp, quý khách có thể liên hệ với Luật PVL Group để được hỗ trợ chi tiết. Bạn cũng có thể tham khảo thêm thông tin tại Báo Pháp Luật Việt Nam.
Bài viết này được hỗ trợ bởi Luật PVL Group
