Người thừa kế có thể yêu cầu chia lại tài sản thừa kế theo pháp luật trong trường hợp nào? Tìm hiểu chi tiết các trường hợp, ví dụ minh họa, vướng mắc thực tế và lưu ý cần thiết.
1. Người thừa kế có thể yêu cầu chia lại tài sản thừa kế theo pháp luật trong trường hợp nào?
Theo quy định tại Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế có quyền yêu cầu chia lại tài sản thừa kế trong một số trường hợp cụ thể. Quyền này nhằm đảm bảo tính công bằng, bảo vệ quyền lợi chính đáng của các bên liên quan và xử lý các sai sót trong quá trình phân chia di sản.
Các trường hợp có thể yêu cầu chia lại tài sản thừa kế
- Tài sản chưa được chia đúng quy định pháp luật
- Nếu tài sản thừa kế đã được chia nhưng không tuân thủ đúng quy định pháp luật hoặc ý chí của người để lại di sản (nếu có di chúc), người thừa kế có quyền yêu cầu chia lại.
- Ví dụ: Tài sản không được phân chia theo đúng thứ tự hàng thừa kế hoặc không đảm bảo quyền lợi cho người thuộc diện thừa kế.
- Xuất hiện tài sản thừa kế mới
- Khi tài sản của người để lại di sản chưa được xác định đầy đủ, sau quá trình phân chia lại phát hiện tài sản mới, người thừa kế có quyền yêu cầu chia lại toàn bộ di sản để đảm bảo tính công bằng.
- Người thừa kế không được tham gia phân chia tài sản
- Nếu trong quá trình phân chia tài sản, một hoặc nhiều người thừa kế không được tham gia hoặc bị cố tình loại trừ, họ có thể yêu cầu chia lại tài sản thừa kế theo đúng quy định pháp luật.
- Phân chia tài sản không đúng thỏa thuận
- Nếu các đồng thừa kế đã thỏa thuận chia tài sản nhưng việc thực hiện không đúng nội dung đã thống nhất, bất kỳ người thừa kế nào cũng có quyền yêu cầu chia lại.
- Tranh chấp phát sinh giữa các đồng thừa kế
- Khi có tranh chấp về quyền sở hữu, giá trị tài sản hoặc cách phân chia tài sản, tòa án có thể giải quyết và yêu cầu chia lại tài sản theo quy định.
- Phát hiện người thừa kế khác đủ điều kiện
- Nếu sau khi chia tài sản phát hiện thêm người thừa kế hợp pháp (ví dụ: con ngoài giá thú, con nuôi hợp pháp) mà không được đưa vào danh sách phân chia, tài sản có thể bị yêu cầu chia lại.
- Thỏa thuận giữa các đồng thừa kế
- Các đồng thừa kế có thể tự thỏa thuận yêu cầu chia lại tài sản nếu họ nhận thấy việc phân chia trước đó không phù hợp hoặc cần điều chỉnh để đảm bảo công bằng.
Điều kiện để yêu cầu chia lại tài sản thừa kế
- Có cơ sở pháp lý rõ ràng: Việc yêu cầu chia lại tài sản cần dựa trên các quy định pháp luật, chứng cứ cụ thể hoặc sự đồng thuận giữa các bên.
- Trong thời hiệu khởi kiện: Thời hiệu khởi kiện về thừa kế theo Điều 623 Bộ luật Dân sự 2015 là 30 năm đối với bất động sản và 10 năm đối với động sản kể từ thời điểm mở thừa kế.
2. Ví dụ minh họa
Tình huống thực tế:
Ông K qua đời, để lại tài sản thừa kế gồm một căn nhà và một mảnh đất. Các con của ông K là bà M, ông N và bà P đã thỏa thuận chia tài sản nhưng không bao gồm bà P vì bà sống ở nước ngoài và không tham gia buổi thỏa thuận.
Sau 3 năm, bà P trở về và phát hiện tài sản đã được chia. Bà P khởi kiện yêu cầu chia lại tài sản vì bà thuộc hàng thừa kế thứ nhất nhưng không được tham gia và không nhận được phần di sản nào.
- Trong trường hợp này, bà P có quyền yêu cầu chia lại tài sản thừa kế, và tòa án sẽ xem xét để phân chia lại toàn bộ tài sản theo đúng quy định.
3. Những vướng mắc thực tế
Khó khăn trong xác định tài sản thừa kế
Nhiều trường hợp tài sản của người để lại di sản không được xác định rõ ràng hoặc có những tranh chấp liên quan đến quyền sở hữu, dẫn đến việc chia lại gặp nhiều khó khăn.
Tranh chấp giữa các đồng thừa kế
Các đồng thừa kế thường không đạt được sự đồng thuận về cách phân chia tài sản, đặc biệt là tài sản có giá trị lớn như bất động sản. Điều này dẫn đến tình trạng kéo dài tranh chấp, thậm chí phải đưa ra tòa án giải quyết.
Thời hiệu khởi kiện
Một số người thừa kế không nắm rõ quy định về thời hiệu khởi kiện và mất quyền yêu cầu chia lại tài sản sau khi thời hiệu đã hết.
Người thừa kế cố tình che giấu tài sản hoặc người thừa kế hợp pháp
Trường hợp có người thừa kế cố tình che giấu tài sản hoặc không thông báo về sự tồn tại của những người thừa kế hợp pháp, việc yêu cầu chia lại sẽ cần nhiều thời gian và thủ tục pháp lý phức tạp.
4. Những lưu ý cần thiết
Thống nhất trước khi phân chia
Để tránh các tranh chấp về sau, các đồng thừa kế nên đạt được sự thống nhất trước khi tiến hành phân chia tài sản. Mọi thỏa thuận cần được lập thành văn bản và có chứng thực hợp pháp.
Kiểm tra đầy đủ tài sản và người thừa kế
Trước khi phân chia tài sản, cần kiểm tra đầy đủ các tài sản của người để lại di sản và danh sách những người thuộc diện thừa kế. Điều này giúp tránh việc yêu cầu chia lại sau này.
Thực hiện đúng quy định pháp luật
Các bên liên quan cần tuân thủ đúng quy định pháp luật trong việc phân chia tài sản, đặc biệt là về thứ tự hàng thừa kế và các quyền lợi được bảo vệ bởi pháp luật.
Tư vấn pháp lý
Trong các trường hợp phức tạp hoặc có tranh chấp, các bên nên tìm kiếm sự tư vấn từ luật sư để đảm bảo quyền lợi và tránh các rủi ro pháp lý.
5. Căn cứ pháp lý
- Bộ luật Dân sự 2015, Điều 609 đến Điều 662: Quy định về quyền thừa kế, phân chia di sản thừa kế, và giải quyết tranh chấp.
- Nghị định số 29/2023/NĐ-CP: Hướng dẫn về phân chia tài sản thừa kế.
- Luật Công chứng 2014, Điều 57: Quy định về công chứng văn bản thỏa thuận phân chia tài sản.
Kết luận
Người thừa kế hoàn toàn có thể yêu cầu chia lại tài sản thừa kế theo pháp luật trong các trường hợp hợp lý, đảm bảo tính công bằng và tuân thủ đúng quy định pháp luật. Việc này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của bản thân mà còn đảm bảo quá trình phân chia di sản minh bạch và hợp pháp.
Nếu bạn cần tư vấn về phân chia tài sản thừa kế, hãy liên hệ Luật PVL Group để được hỗ trợ chi tiết và hiệu quả.
Xem thêm về thừa kế tại đây.
Tìm hiểu thêm thông tin tại đây.
