Người thừa kế có quyền yêu cầu chia tài sản theo pháp luật như thế nào?

1. Người thừa kế có quyền yêu cầu chia tài sản theo pháp luật như thế nào?

Quyền yêu cầu chia tài sản của người thừa kế được pháp luật quy định như thế nào?

Người thừa kế có quyền yêu cầu chia tài sản thừa kế theo pháp luật khi di sản không được phân chia qua di chúc hoặc khi di chúc không hợp pháp. Điều này được quy định rõ ràng tại các điều khoản trong Bộ luật Dân sự năm 2015. Cụ thể như sau:

1. Khi nào người thừa kế được yêu cầu chia tài sản theo pháp luật?
   • Không có di chúc: Khi người để lại di sản qua đời mà không để lại bất kỳ di chúc nào, toàn bộ di sản sẽ được chia theo quy định của pháp luật. Người thừa kế thuộc các hàng thừa kế sẽ có quyền yêu cầu chia tài sản.
   • Di chúc không hợp pháp: Di chúc không tuân thủ các quy định về hình thức, nội dung hoặc được lập bởi người không có đủ năng lực hành vi dân sự, dẫn đến vô hiệu.
   • Phần tài sản không được định đoạt trong di chúc: Nếu một phần di sản không được nhắc đến trong di chúc, phần tài sản này sẽ được chia theo pháp luật.
   • Người thừa kế bắt buộc: Những người thừa kế bắt buộc (con chưa thành niên, cha mẹ già yếu…) được pháp luật bảo vệ quyền lợi thừa kế, bất kể nội dung của di chúc.
2. Quy trình yêu cầu chia tài sản thừa kế theo pháp luật:
   • Xác định hàng thừa kế: Theo Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế được chia tài sản theo thứ tự hàng thừa kế: hàng thứ nhất (vợ/chồng, cha mẹ đẻ, con), hàng thứ hai (ông bà nội, ông bà ngoại, anh chị em ruột), hàng thứ ba (các bác, chú, cậu, cô, dì…).
   • Yêu cầu phân chia tài sản: Người thừa kế có thể nộp đơn yêu cầu phân chia di sản tại tòa án nếu các bên không thống nhất được cách phân chia.
   • Thủ tục pháp lý: Hồ sơ yêu cầu chia tài sản cần có giấy chứng tử, giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế, giấy chứng nhận tài sản và các giấy tờ liên quan khác.
3. Nguyên tắc chia tài sản:
   • Tài sản thừa kế được chia đều giữa các người thừa kế thuộc cùng hàng thừa kế.
   • Trong trường hợp có người thừa kế từ chối hoặc bị truất quyền thừa kế, phần tài sản của họ sẽ được chia cho những người còn lại trong hàng thừa kế đó.

Quyền yêu cầu chia tài sản của người thừa kế không chỉ là quyền lợi mà còn là cách để đảm bảo sự minh bạch, công bằng và đúng pháp luật trong việc phân chia di sản.

2. Ví Dụ Minh Họa

Ví dụ thực tế:
Ông A qua đời mà không để lại di chúc. Di sản của ông gồm một mảnh đất trị giá 2 tỷ đồng và số tiền tiết kiệm 500 triệu đồng. Ông A có ba người con là B, C, và D, và một người vợ là bà E.

Theo quy định pháp luật, các người thừa kế hàng thứ nhất của ông A (bà E, B, C, và D) sẽ được hưởng di sản. Tài sản của ông A sẽ được chia đều thành bốn phần, mỗi người nhận 625 triệu đồng. Trong trường hợp các bên không đồng thuận về cách phân chia mảnh đất, bất kỳ người thừa kế nào cũng có quyền nộp đơn yêu cầu tòa án chia tài sản theo pháp luật.

3. Những Vướng Mắc Thực Tế

Thực tế, nhiều tranh chấp phát sinh trong quá trình chia tài sản thừa kế theo pháp luật, ví dụ:

1. Xác định người thừa kế:
   • Một số trường hợp khó xác định chính xác người thuộc hàng thừa kế, ví dụ như con ngoài giá thú, con nuôi không hợp pháp, hoặc khi không có giấy tờ chứng minh quan hệ huyết thống.
2. Tranh chấp về giá trị tài sản:
   • Các bên không đồng ý về giá trị thực tế của tài sản, đặc biệt là đất đai và tài sản có giá trị lớn.
3. Từ chối hoặc tranh cãi về việc chia tài sản:
   • Một số người thừa kế từ chối tài sản, trong khi những người khác muốn giữ nguyên tài sản thay vì chia đều.
4. Vấn đề pháp lý phức tạp:
   • Khi di sản đang bị thế chấp, thuộc sở hữu chung với người khác, hoặc có tranh chấp về quyền sở hữu.
5. Quyền lợi của người thừa kế bắt buộc:
   • Một số gia đình cố gắng tước quyền của người thừa kế bắt buộc, dẫn đến việc kiện tụng kéo dài.

4. Những Lưu Ý Cần Thiết

1. Hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ:
   • Người thừa kế cần nắm rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình theo pháp luật để đảm bảo quyền lợi trong quá trình phân chia tài sản.
2. Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ pháp lý:
   • Hồ sơ cần bao gồm giấy chứng tử, giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế, giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản, và các giấy tờ liên quan khác.
3. Thống nhất trong gia đình:
   • Nếu có thể, các bên nên cố gắng thống nhất về cách chia tài sản trước khi nộp đơn lên tòa án để tiết kiệm thời gian và chi phí.
4. Tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý:
   • Trong các trường hợp phức tạp, nên tìm đến sự hỗ trợ của luật sư hoặc các đơn vị tư vấn pháp luật để đảm bảo quyền lợi.
5. Lập di chúc rõ ràng:
   • Để tránh tranh chấp trong tương lai, người để lại tài sản nên lập di chúc hợp pháp, chi tiết về cách phân chia di sản.

5. Căn Cứ Pháp Lý

• Bộ luật Dân sự năm 2015: Các điều 609, 613, 651 và 652 quy định về quyền thừa kế và cách phân chia tài sản thừa kế.
• Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014: Quy định về tài sản chung và tài sản riêng của vợ chồng, áp dụng trong việc chia tài sản thừa kế.
• Nghị định 23/2015/NĐ-CP: Quy định về chứng thực, công chứng di sản thừa kế.

Liên kết nội bộ: Để tìm hiểu thêm về các vấn đề thừa kế, mời bạn tham khảo chuyên mục Thừa kế tại Luật PVL Group.

Liên kết ngoại: Thông tin pháp luật hữu ích cũng có thể được tìm thấy tại Báo Pháp Luật Online.

Kết luận: Quyền yêu cầu chia tài sản theo pháp luật là quyền lợi được pháp luật bảo vệ để đảm bảo sự công bằng và minh bạch. Hiểu rõ các quy định và thực hiện đúng thủ tục sẽ giúp các bên tránh được các tranh chấp không đáng có. Nếu cần hỗ trợ pháp lý, hãy liên hệ với Luật PVL Group để được tư vấn chuyên sâu!