Người sử dụng lao động có thể được miễn trừ trách nhiệm đóng bảo hiểm khi nhân viên không ký hợp đồng lao động không?

Người sử dụng lao động có thể được miễn trừ trách nhiệm đóng bảo hiểm khi nhân viên không ký hợp đồng lao động không? Người sử dụng lao động không được miễn trừ trách nhiệm đóng bảo hiểm bắt buộc ngay cả khi nhân viên không ký hợp đồng lao động, tuân theo quy định pháp luật.

1. Người sử dụng lao động có thể được miễn trừ trách nhiệm đóng bảo hiểm khi nhân viên không ký hợp đồng lao động không?

Người sử dụng lao động có thể được miễn trừ trách nhiệm đóng bảo hiểm khi nhân viên không ký hợp đồng lao động không là câu hỏi nhiều doanh nghiệp quan tâm, đặc biệt khi gặp tình huống người lao động làm việc mà không ký kết hợp đồng chính thức. Theo quy định pháp luật Việt Nam, người sử dụng lao động không được miễn trừ trách nhiệm đóng bảo hiểm bắt buộc cho người lao động ngay cả khi chưa ký kết hợp đồng lao động.

• Bảo hiểm bắt buộc cho người lao động: Bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), và bảo hiểm tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp (BHTNLĐ-BNN) là những loại bảo hiểm bắt buộc mà người sử dụng lao động phải tham gia cho người lao động. Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2014, tất cả những người lao động làm việc từ đủ 1 tháng trở lên đều phải tham gia bảo hiểm bắt buộc, không phụ thuộc vào việc có ký kết hợp đồng lao động hay không.
• Người lao động làm việc theo thỏa thuận miệng hoặc không ký hợp đồng: Trong nhiều trường hợp, người lao động có thể làm việc trên cơ sở thỏa thuận miệng hoặc hợp đồng bằng miệng. Luật Lao động quy định rằng người lao động làm việc thường xuyên trên 1 tháng mà không ký hợp đồng lao động vẫn được coi là có hợp đồng lao động bằng văn bản. Do đó, người sử dụng lao động vẫn phải thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm cho họ.
• Người sử dụng lao động phải đóng bảo hiểm dù không có hợp đồng: Theo luật, việc không ký hợp đồng không làm thay đổi nghĩa vụ của người sử dụng lao động trong việc tham gia bảo hiểm cho người lao động. Điều này nhằm đảm bảo quyền lợi của người lao động được bảo vệ và người sử dụng lao động phải tuân thủ quy định pháp luật về bảo hiểm.
• Trách nhiệm của người sử dụng lao động: Người sử dụng lao động cần phải chủ động yêu cầu người lao động ký kết hợp đồng lao động bằng văn bản để tránh rủi ro pháp lý, đồng thời vẫn phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đóng bảo hiểm trong quá trình làm việc, kể cả khi không có hợp đồng chính thức.

2. Ví dụ minh họa

Một nhà hàng tại Hà Nội thuê 20 nhân viên phục vụ làm việc theo thỏa thuận miệng mà không ký kết hợp đồng lao động bằng văn bản. Các nhân viên này làm việc liên tục hơn 1 tháng, vì vậy theo quy định, họ phải được tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp.

• Dù không có hợp đồng chính thức, chủ nhà hàng vẫn phải thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm cho nhân viên.
• Khi cơ quan bảo hiểm kiểm tra, chủ nhà hàng bị yêu cầu truy thu các khoản bảo hiểm chưa đóng và nộp phạt hành chính do vi phạm quy định về đóng bảo hiểm bắt buộc.

Qua ví dụ này, có thể thấy rằng việc không ký kết hợp đồng lao động không làm miễn trừ trách nhiệm đóng bảo hiểm của người sử dụng lao động.

3. Những vướng mắc thực tế

• Thiếu hợp đồng lao động: Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, thường gặp khó khăn trong việc quản lý hợp đồng lao động, dẫn đến tình trạng thiếu hợp đồng lao động bằng văn bản và không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ bảo hiểm. Điều này có thể dẫn đến việc bị truy thu bảo hiểm hoặc phạt vi phạm hành chính.
• Người lao động không hiểu rõ quyền lợi bảo hiểm: Một số người lao động không hiểu rõ quyền lợi bảo hiểm, dẫn đến việc không hợp tác trong quá trình ký kết hợp đồng hoặc cung cấp thông tin cá nhân đầy đủ để tham gia bảo hiểm. Điều này làm cho người sử dụng lao động gặp khó khăn trong việc tuân thủ quy định pháp luật về bảo hiểm.
• Khó khăn trong việc xác minh thông tin: Khi người lao động không cung cấp đủ thông tin hoặc không ký hợp đồng lao động, người sử dụng lao động có thể gặp khó khăn trong việc xác minh thông tin cá nhân để tham gia bảo hiểm cho người lao động.
• Tranh chấp pháp lý về bảo hiểm: Việc không tham gia đầy đủ bảo hiểm bắt buộc do thiếu hợp đồng lao động có thể dẫn đến các tranh chấp pháp lý giữa người lao động và người sử dụng lao động, gây tổn thất về tài chính và uy tín cho doanh nghiệp.

4. Những lưu ý cần thiết

• Yêu cầu ký hợp đồng lao động bằng văn bản: Người sử dụng lao động cần yêu cầu người lao động ký kết hợp đồng lao động bằng văn bản để làm căn cứ pháp lý cho việc tham gia bảo hiểm. Việc này giúp đảm bảo quyền lợi của cả hai bên và tránh rủi ro pháp lý.
• Thực hiện nghĩa vụ bảo hiểm đầy đủ: Dù không có hợp đồng lao động chính thức, người sử dụng lao động vẫn phải thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm cho người lao động theo đúng quy định. Điều này giúp doanh nghiệp tránh được các vi phạm pháp luật và bảo vệ quyền lợi cho người lao động.
• Tăng cường thông tin về quyền lợi bảo hiểm: Người sử dụng lao động nên giải thích rõ quyền lợi của việc tham gia bảo hiểm cho người lao động, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để người lao động cung cấp thông tin đầy đủ và ký hợp đồng lao động.
• Lưu trữ tài liệu đầy đủ và minh bạch: Doanh nghiệp cần lưu trữ đầy đủ các tài liệu liên quan đến hợp đồng lao động, bảng lương, và thông tin bảo hiểm để có căn cứ pháp lý rõ ràng trong trường hợp xảy ra tranh chấp hoặc kiểm tra từ phía cơ quan bảo hiểm.
• Tuân thủ quy định pháp luật về bảo hiểm: Người sử dụng lao động cần nắm vững các quy định pháp luật về bảo hiểm để thực hiện đầy đủ nghĩa vụ và bảo vệ quyền lợi cho người lao động, ngay cả khi không có hợp đồng lao động chính thức.

5. Căn cứ pháp lý

Các quy định về trách nhiệm đóng bảo hiểm của người sử dụng lao động trong trường hợp không có hợp đồng lao động được nêu tại:

• Luật Bảo hiểm xã hội 2014: Quy định về đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội, bao gồm cả người lao động làm việc không có hợp đồng lao động chính thức.
• Luật Lao động 2019: Quy định về các loại hợp đồng lao động và trách nhiệm của người sử dụng lao động trong việc đóng bảo hiểm cho người lao động.
• Nghị định 115/2015/NĐ-CP: Hướng dẫn chi tiết về thủ tục đăng ký và đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động làm việc từ đủ 1 tháng trở lên, không phụ thuộc vào việc có ký kết hợp đồng lao động hay không.

Để tìm hiểu thêm về các quy định pháp lý liên quan đến bảo hiểm và trách nhiệm của người sử dụng lao động, bạn có thể tham khảo trang này. Ngoài ra, các thông tin pháp luật khác có thể xem tại Pháp Luật Online.

Kết luận

Người sử dụng lao động không được miễn trừ trách nhiệm đóng bảo hiểm khi nhân viên không ký hợp đồng lao động. Việc tham gia đầy đủ bảo hiểm bắt buộc không chỉ bảo vệ quyền lợi của người lao động mà còn giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định pháp luật và xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, bền vững.