Người lao động có quyền gì khi không được đóng bảo hiểm xã hội đúng quy định? Bài viết phân tích quyền của người lao động khi không được đóng bảo hiểm xã hội đúng quy định, cùng với ví dụ minh họa và các căn cứ pháp lý liên quan.
1. Người lao động có quyền gì khi không được đóng bảo hiểm xã hội đúng quy định?
Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2014, việc tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) là quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động. Tuy nhiên, trong thực tế, có nhiều trường hợp doanh nghiệp không đóng BHXH hoặc đóng không đầy đủ cho người lao động. Vậy trong tình huống này, người lao động có quyền gì và phải làm sao để bảo vệ quyền lợi của mình?
.Quyền yêu cầu doanh nghiệp đóng BHXH đúng quy định
Khi người lao động phát hiện mình không được doanh nghiệp đóng BHXH đầy đủ theo quy định, họ có quyền yêu cầu doanh nghiệp thực hiện đúng nghĩa vụ đóng BHXH. Đây là quyền lợi chính đáng của người lao động, nhằm đảm bảo rằng các quyền lợi về BHXH của họ được bảo vệ.
.Quyền khiếu nại lên cơ quan chức năng
Nếu doanh nghiệp không thực hiện đúng nghĩa vụ đóng BHXH, người lao động có quyền khiếu nại lên cơ quan bảo hiểm xã hội hoặc các cơ quan chức năng liên quan. Theo đó, cơ quan bảo hiểm xã hội sẽ kiểm tra và xử lý vi phạm của doanh nghiệp. Người lao động có thể khiếu nại trực tiếp hoặc qua tổ chức công đoàn.
.Quyền yêu cầu truy thu BHXH
Trong trường hợp doanh nghiệp đã không đóng BHXH trong một thời gian dài, người lao động có quyền yêu cầu doanh nghiệp truy thu BHXH. Điều này nghĩa là doanh nghiệp phải nộp lại toàn bộ số tiền BHXH chưa đóng hoặc đã đóng thiếu cho người lao động.
.Quyền khởi kiện ra tòa án
Nếu người lao động đã thực hiện các biện pháp như khiếu nại mà vẫn không giải quyết được vấn đề, họ có thể khởi kiện doanh nghiệp ra tòa án để yêu cầu doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH đúng quy định. Tòa án sẽ xem xét và giải quyết vụ việc dựa trên các quy định của pháp luật lao động.
.Quyền được hưởng các chế độ BHXH khi doanh nghiệp vi phạm
Dù doanh nghiệp không đóng hoặc đóng không đầy đủ BHXH, người lao động vẫn có quyền yêu cầu hưởng các chế độ BHXH như bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế, lương hưu… sau khi các cơ quan có thẩm quyền xử lý và buộc doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ truy thu.
2. Ví dụ minh họa
Để minh họa rõ hơn về quyền của người lao động khi không được đóng BHXH đúng quy định, hãy xem xét ví dụ của Công ty TNHH Xây dựng Y.
.Anh Nguyễn Văn B đã làm việc tại Công ty Xây dựng Y trong 3 năm, tuy nhiên sau khi kiểm tra lại, anh phát hiện rằng công ty chỉ đóng BHXH cho anh trong 1 năm đầu tiên, sau đó không thực hiện đóng thêm. Khi phát hiện vi phạm này, anh B đã yêu cầu công ty truy thu và đóng lại số tiền BHXH cho 2 năm còn lại, nhưng công ty từ chối.
.Hành động của anh B:
- Anh B đã nộp đơn khiếu nại lên cơ quan bảo hiểm xã hội địa phương để yêu cầu kiểm tra và xử lý vi phạm của công ty.
- Cơ quan bảo hiểm xã hội đã tiến hành kiểm tra và yêu cầu công ty Y phải truy thu số tiền BHXH cho 2 năm còn lại của anh B.
- Trong trường hợp công ty tiếp tục không thực hiện, anh B có thể khởi kiện công ty ra tòa án để đòi lại quyền lợi của mình.
.Với các quyền pháp lý rõ ràng và hành động đúng đắn, anh B có thể bảo vệ quyền lợi BHXH của mình.
3. Những vướng mắc thực tế
.Mặc dù quyền lợi của người lao động đã được quy định rõ ràng, trong thực tế việc không được đóng BHXH đúng quy định vẫn xảy ra và gây ra nhiều khó khăn cho người lao động.
.Thiếu kiến thức về quyền lợi BHXH
Nhiều người lao động không nắm rõ các quyền lợi và quy định về BHXH. Điều này dẫn đến việc họ không phát hiện ra việc mình bị vi phạm quyền lợi, hoặc không biết phải hành động như thế nào để bảo vệ quyền lợi của mình.
.Khó khăn trong việc thu thập chứng cứ
Khi phát hiện doanh nghiệp không đóng BHXH đầy đủ, người lao động cần phải thu thập chứng cứ như hợp đồng lao động, giấy tờ liên quan đến tiền lương và hồ sơ đóng BHXH. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, người lao động gặp khó khăn trong việc tiếp cận và thu thập những chứng cứ này, đặc biệt khi doanh nghiệp cố tình che giấu thông tin.
.Tranh chấp kéo dài
Việc khiếu nại và xử lý vi phạm BHXH có thể mất nhiều thời gian và tranh chấp kéo dài. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động mà còn làm mất thời gian, công sức và thậm chí cả chi phí trong quá trình giải quyết.
.Áp lực từ doanh nghiệp
Một số người lao động lo ngại rằng nếu họ khiếu nại về việc đóng BHXH không đúng quy định, họ có thể gặp phải áp lực từ doanh nghiệp như bị đe dọa sa thải hoặc gây khó khăn trong công việc. Điều này khiến nhiều người không dám đứng ra bảo vệ quyền lợi của mình.
4. Những lưu ý quan trọng
Nắm rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình
.Người lao động cần nắm rõ các quyền lợi và nghĩa vụ của mình về BHXH theo quy định của pháp luật. Điều này giúp họ dễ dàng phát hiện ra các vi phạm từ phía doanh nghiệp và biết cách bảo vệ quyền lợi của mình.
Theo dõi và kiểm tra việc đóng BHXH
.Người lao động nên thường xuyên kiểm tra việc đóng BHXH của mình, thông qua sổ BHXH hoặc hệ thống tra cứu trực tuyến của cơ quan bảo hiểm xã hội. Việc theo dõi này giúp phát hiện sớm các vi phạm để có biện pháp xử lý kịp thời.
Hành động sớm khi phát hiện vi phạm
.Khi phát hiện việc không đóng BHXH hoặc đóng không đầy đủ, người lao động cần hành động sớm bằng cách liên hệ với phòng nhân sự của doanh nghiệp để yêu cầu làm rõ và khắc phục vi phạm. Nếu doanh nghiệp không hợp tác, người lao động cần nộp đơn khiếu nại lên cơ quan bảo hiểm xã hội hoặc cơ quan chức năng liên quan.
Tham khảo tư vấn từ chuyên gia pháp lý
.Nếu không rõ về quy trình xử lý hoặc không biết cách thức bảo vệ quyền lợi của mình, người lao động nên tham khảo tư vấn từ chuyên gia pháp lý hoặc luật sư có kinh nghiệm về BHXH. Việc này giúp đảm bảo quyền lợi của người lao động được bảo vệ tối đa và quá trình xử lý vi phạm diễn ra thuận lợi.
5. Căn cứ pháp lý
.Người lao động có thể dựa vào các quy định pháp lý sau để hiểu rõ quyền lợi của mình và xử lý vi phạm về BHXH:
- Luật Bảo hiểm xã hội 2014: Quy định rõ về quyền lợi của người lao động khi tham gia BHXH và các biện pháp xử lý khi không được đóng BHXH đúng quy định.
- Nghị định số 115/2015/NĐ-CP: Hướng dẫn chi tiết về thi hành một số điều của Luật BHXH, bao gồm quyền lợi của người lao động khi xảy ra vi phạm.
- Bộ luật Lao động 2019: Quy định về trách nhiệm của người sử dụng lao động trong việc thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH cho người lao động.
.Những căn cứ pháp lý này giúp người lao động hiểu rõ quyền lợi của mình và có cơ sở pháp lý để bảo vệ quyền lợi khi gặp phải các vi phạm từ phía doanh nghiệp.
Liên kết nội bộ: Lao động
Liên kết ngoại: Báo Pháp Luật
