Người lao động có quyền gì khi công ty không đóng bảo hiểm y tế theo quy định? Người lao động có quyền khiếu nại, yêu cầu xử phạt, hoặc khởi kiện khi công ty không đóng bảo hiểm y tế theo quy định pháp luật.
1. Người lao động có quyền gì khi công ty không đóng bảo hiểm y tế theo quy định?
Khi công ty không đóng bảo hiểm y tế theo quy định, người lao động có quyền thực hiện các biện pháp pháp lý để bảo vệ quyền lợi của mình. Bảo hiểm y tế là một trong những quyền lợi cơ bản mà người lao động được hưởng, theo quy định của Luật Bảo hiểm y tế và Luật Bảo hiểm xã hội. Việc công ty không đóng bảo hiểm y tế không chỉ vi phạm pháp luật mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi về chăm sóc sức khỏe của người lao động. Dưới đây là các quyền mà người lao động có thể thực hiện trong trường hợp này:
- Quyền khiếu nại lên công ty: Người lao động có quyền khiếu nại trực tiếp lên công ty hoặc người sử dụng lao động về việc không đóng bảo hiểm y tế. Khiếu nại này có thể được thực hiện bằng văn bản hoặc thông qua đại diện công đoàn, nhằm yêu cầu công ty tuân thủ quy định pháp luật và đóng bảo hiểm y tế đầy đủ cho người lao động.
- Quyền khiếu nại lên cơ quan quản lý nhà nước: Nếu công ty không giải quyết hoặc không có hành động khắc phục sau khi người lao động đã khiếu nại, người lao động có quyền nộp đơn khiếu nại lên cơ quan quản lý bảo hiểm xã hội hoặc thanh tra lao động. Cơ quan này có trách nhiệm kiểm tra và yêu cầu công ty thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm y tế cho người lao động theo quy định.
- Quyền yêu cầu xử phạt hành chính: Người lao động có thể yêu cầu cơ quan chức năng xử phạt hành chính công ty vì vi phạm quy định về đóng bảo hiểm y tế. Mức xử phạt có thể từ phạt tiền cho đến các biện pháp khắc phục như yêu cầu công ty nộp đủ số tiền bảo hiểm còn thiếu và chịu lãi suất chậm nộp theo quy định pháp luật.
- Quyền khởi kiện tại tòa án: Trong trường hợp công ty không thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm y tế mặc dù đã có yêu cầu từ phía cơ quan chức năng, người lao động có quyền khởi kiện công ty ra tòa án. Việc khởi kiện có thể được thực hiện thông qua đại diện công đoàn hoặc cá nhân người lao động.
- Quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại: Nếu người lao động gặp phải chi phí y tế phát sinh do không được bảo hiểm y tế chi trả, họ có quyền yêu cầu công ty bồi thường thiệt hại. Việc này có thể được thực hiện thông qua khiếu nại nội bộ, hòa giải, hoặc khởi kiện tại tòa án.
- Quyền tham gia công đoàn: Công đoàn có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của người lao động. Khi công ty không đóng bảo hiểm y tế, người lao động có quyền yêu cầu sự hỗ trợ từ công đoàn trong việc khiếu nại hoặc khởi kiện.
2. Ví dụ minh họa
Một công ty sản xuất tại Hà Nội ký hợp đồng lao động với 200 công nhân, cam kết đóng bảo hiểm y tế cho họ. Tuy nhiên, sau 6 tháng làm việc, công ty không thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm y tế.
- Quyền khiếu nại: Các công nhân đã khiếu nại lên phòng nhân sự của công ty nhưng không được giải quyết. Sau đó, họ nộp đơn khiếu nại lên cơ quan bảo hiểm xã hội địa phương. Cơ quan này đã yêu cầu công ty nộp đủ số tiền bảo hiểm y tế còn thiếu, đồng thời xử phạt hành chính công ty vì vi phạm.
- Quyền khởi kiện: Nếu công ty không thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm sau khi có yêu cầu từ cơ quan quản lý, các công nhân có thể khởi kiện công ty ra tòa án để yêu cầu bồi thường thiệt hại liên quan đến chi phí y tế mà họ phải tự chi trả.
3. Những vướng mắc thực tế
- Thiếu hiểu biết về quyền lợi bảo hiểm y tế: Nhiều người lao động chưa nắm rõ quyền lợi của mình về bảo hiểm y tế, dẫn đến việc không biết cách xử lý khi công ty không thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm. Điều này khiến họ bỏ lỡ cơ hội được hưởng quyền lợi y tế theo quy định.
- Khó khăn trong việc khiếu nại và khởi kiện: Quá trình khiếu nại và khởi kiện thường mất nhiều thời gian và thủ tục pháp lý phức tạp, gây khó khăn cho người lao động. Nhiều người lao động, đặc biệt là lao động phổ thông, không có đủ kiến thức và nguồn lực để theo đuổi vụ việc đến cùng.
- Sự sợ hãi về mất việc: Một số người lao động lo ngại rằng nếu khiếu nại hoặc khởi kiện, họ có thể bị công ty trả đũa hoặc thậm chí bị sa thải. Điều này làm cho họ ngần ngại trong việc bảo vệ quyền lợi của mình khi công ty vi phạm quy định.
- Công ty trì hoãn thực hiện nghĩa vụ: Ngay cả khi cơ quan quản lý yêu cầu công ty thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm y tế, một số công ty vẫn trì hoãn hoặc không thực hiện đầy đủ. Điều này đòi hỏi người lao động phải kiên nhẫn và phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng để giải quyết vấn đề.
4. Những lưu ý cần thiết
- Nắm rõ quyền lợi bảo hiểm y tế: Người lao động cần tìm hiểu kỹ các quyền lợi của mình về bảo hiểm y tế theo quy định pháp luật, bao gồm mức đóng, quyền yêu cầu bồi thường, và các biện pháp pháp lý khi công ty vi phạm.
- Giữ bằng chứng về hợp đồng lao động: Người lao động nên giữ bản sao hợp đồng lao động, bảng lương, và các chứng từ liên quan để làm cơ sở khi có tranh chấp về quyền lợi bảo hiểm y tế.
- Khiếu nại kịp thời: Khi phát hiện công ty không thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm y tế, người lao động nên khiếu nại ngay lập tức lên công ty hoặc cơ quan quản lý để đảm bảo quyền lợi của mình được bảo vệ sớm nhất.
- Tham gia công đoàn: Công đoàn là tổ chức hỗ trợ hiệu quả trong việc bảo vệ quyền lợi của người lao động. Khi gặp phải vi phạm về bảo hiểm y tế, người lao động nên tham gia công đoàn và nhờ công đoàn hỗ trợ trong quá trình khiếu nại hoặc khởi kiện.
5. Căn cứ pháp lý
- Luật Bảo hiểm xã hội 2014: Quy định về trách nhiệm của người sử dụng lao động trong việc đóng bảo hiểm y tế cho người lao động và các biện pháp xử lý vi phạm.
- Luật Bảo hiểm y tế 2008 (sửa đổi, bổ sung 2014): Quy định về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng lao động và người lao động trong việc tham gia bảo hiểm y tế.
- Nghị định 146/2018/NĐ-CP về bảo hiểm y tế: Hướng dẫn chi tiết về quản lý và giám sát thực hiện bảo hiểm y tế, đảm bảo quyền lợi của người lao động.
- Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2010: Đảm bảo quyền của người lao động khi sử dụng dịch vụ bảo hiểm y tế, bao gồm quyền khiếu nại và quyền được bảo vệ khi xảy ra tranh chấp.
Tham khảo thêm các quy định pháp luật liên quan tại PVL Group.
