Người chưa thành niên có thể yêu cầu chia di sản thừa kế không? Tìm hiểu chi tiết các quy định pháp luật và quyền lợi của người chưa thành niên trong việc yêu cầu chia tài sản thừa kế.
Người chưa thành niên có thể yêu cầu chia di sản thừa kế không?
Người chưa thành niên có thể yêu cầu chia di sản thừa kế không? Đây là một câu hỏi được nhiều người quan tâm khi vấn đề thừa kế tài sản liên quan đến trẻ em. Theo quy định của pháp luật, người chưa thành niên, tức là người dưới 18 tuổi, có quyền thừa kế tài sản từ cha mẹ hoặc người thân. Tuy nhiên, do họ chưa đủ năng lực hành vi dân sự để thực hiện quyền yêu cầu chia di sản, họ không thể tự mình thực hiện quyền này mà cần có sự đại diện của người giám hộ hoặc người đại diện hợp pháp. Người giám hộ sẽ thay mặt người chưa thành niên thực hiện các thủ tục và yêu cầu chia di sản thừa kế nếu thấy rằng việc chia tài sản là cần thiết và có lợi cho người thừa kế chưa thành niên.
1. Quy định chi tiết về quyền yêu cầu chia di sản thừa kế của người chưa thành niên
Theo Bộ luật Dân sự 2015, người chưa thành niên là người dưới 18 tuổi, không có khả năng tự thực hiện các quyền dân sự hoặc tự quản lý tài sản của mình. Trong trường hợp người chưa thành niên có quyền thừa kế tài sản từ cha mẹ hoặc người thân, họ vẫn có quyền yêu cầu chia di sản thông qua người giám hộ hoặc người đại diện hợp pháp.
Vai trò của người giám hộ: Người giám hộ là người thay mặt người chưa thành niên thực hiện các thủ tục pháp lý liên quan đến việc nhận và quản lý tài sản thừa kế. Trong trường hợp tài sản cần được chia, người giám hộ có quyền yêu cầu chia tài sản thừa kế thay mặt cho người chưa thành niên. Tuy nhiên, việc chia tài sản phải đảm bảo lợi ích tốt nhất cho người thừa kế chưa thành niên và tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật. Các tài sản sau khi chia sẽ được người giám hộ quản lý đến khi người thừa kế đủ 18 tuổi.
Các trường hợp người chưa thành niên được yêu cầu chia di sản thừa kế:
- Thừa kế theo di chúc: Nếu người để lại di sản có lập di chúc và chỉ định rõ phần tài sản cho người chưa thành niên, người giám hộ sẽ thay mặt người chưa thành niên thực hiện quyền yêu cầu chia tài sản theo đúng quy định của di chúc.
- Thừa kế theo pháp luật: Trong trường hợp không có di chúc, người chưa thành niên sẽ nhận thừa kế theo hàng thừa kế pháp luật. Người giám hộ có thể yêu cầu chia di sản theo đúng phần mà người chưa thành niên được hưởng.
Quyền và nghĩa vụ của người giám hộ trong việc yêu cầu chia di sản:
- Người giám hộ có quyền yêu cầu chia di sản thừa kế khi xét thấy việc chia là cần thiết để bảo vệ quyền lợi cho người thừa kế chưa thành niên.
- Người giám hộ phải đảm bảo tính minh bạch, trung thực và bảo vệ tài sản để tránh thất thoát hoặc lợi dụng quyền lợi của người chưa thành niên.
- Mọi hành vi sử dụng hoặc chuyển nhượng tài sản sau khi chia đều phải được thực hiện vì lợi ích của người chưa thành niên và phải tuân thủ quy định pháp luật.
2. Ví dụ minh họa về việc người chưa thành niên yêu cầu chia di sản thừa kế
Giả sử ông A qua đời, để lại một khối tài sản gồm một ngôi nhà và một khoản tiền tiết kiệm trong ngân hàng. Ông A có hai người con, trong đó có bé B, 12 tuổi, và người anh là C, 20 tuổi. Bé B là người chưa thành niên, không có đủ năng lực tự mình yêu cầu chia tài sản thừa kế. Mẹ của bé B được chỉ định làm người giám hộ hợp pháp và thay mặt bé thực hiện các thủ tục pháp lý.
- Quyền yêu cầu chia di sản: Mẹ của bé B, với vai trò là người giám hộ, có quyền yêu cầu chia tài sản thừa kế cho bé B, bao gồm một phần căn nhà và số tiền tiết kiệm theo hàng thừa kế pháp luật. Bà sẽ phải đảm bảo rằng tài sản được chia đúng phần cho bé B và sử dụng vì lợi ích của bé.
- Quản lý tài sản sau khi chia: Sau khi chia di sản, mẹ bé B sẽ thay mặt bé quản lý số tiền tiết kiệm và phần căn nhà của bé. Bà không được tự ý sử dụng tài sản cho mục đích cá nhân mà chỉ được phép dùng tài sản cho các nhu cầu thiết yếu của bé B như chi phí học tập, sinh hoạt.
3. Những vướng mắc thực tế trong việc yêu cầu chia di sản thừa kế cho người chưa thành niên
Việc yêu cầu chia di sản thừa kế cho người chưa thành niên trên thực tế có thể gặp phải nhiều khó khăn và rủi ro:
- Tranh chấp quyền giám hộ: Khi có nhiều người thân muốn làm giám hộ cho người thừa kế chưa thành niên, có thể xảy ra tranh chấp. Điều này không chỉ làm phức tạp quá trình chia di sản mà còn có thể ảnh hưởng đến quyền lợi của người chưa thành niên.
- Rủi ro về quản lý tài sản sau khi chia: Người giám hộ có thể lợi dụng quyền quản lý tài sản để trục lợi cá nhân, làm mất mát hoặc sử dụng tài sản một cách không hợp lý. Điều này gây thất thoát tài sản của người thừa kế chưa thành niên và ảnh hưởng đến quyền lợi của họ.
- Khó khăn trong thủ tục pháp lý: Thủ tục pháp lý liên quan đến chia di sản thừa kế có thể phức tạp và đòi hỏi sự giám sát chặt chẽ từ cơ quan pháp lý. Nếu không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và sự giúp đỡ từ các chuyên gia pháp lý, người giám hộ có thể gặp khó khăn trong việc thực hiện đúng thủ tục và bảo vệ quyền lợi cho người chưa thành niên.
4. Những lưu ý cần thiết khi thực hiện yêu cầu chia di sản thừa kế cho người chưa thành niên
- Xác định người giám hộ hợp pháp: Người giám hộ cần phải là người có đủ năng lực hành vi dân sự và đạo đức để đảm bảo việc quản lý tài sản của người chưa thành niên. Nếu có tranh chấp về quyền giám hộ, tòa án sẽ can thiệp để chỉ định người giám hộ phù hợp.
- Giám sát chặt chẽ quyền quản lý tài sản: Gia đình và các cơ quan pháp lý cần giám sát chặt chẽ người giám hộ để đảm bảo tài sản của người chưa thành niên không bị lạm dụng hoặc thất thoát. Người giám hộ nên có báo cáo định kỳ về việc quản lý tài sản và các chi tiêu liên quan để đảm bảo tính minh bạch.
- Tuân thủ quy định pháp lý: Người giám hộ phải tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật trong việc yêu cầu chia di sản thừa kế và thực hiện thủ tục pháp lý liên quan để đảm bảo quyền lợi cho người chưa thành niên.
- Bảo vệ quyền lợi cao nhất cho người chưa thành niên: Việc chia di sản thừa kế phải nhằm mục đích bảo vệ quyền lợi cao nhất cho người thừa kế chưa thành niên. Mọi hoạt động liên quan đến quản lý tài sản sau khi chia phải được sử dụng vì mục đích chăm sóc, nuôi dưỡng, và phát triển cho người chưa thành niên.
5. Căn cứ pháp lý
- Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về quyền thừa kế của người chưa thành niên và quyền của người giám hộ trong việc yêu cầu chia di sản thừa kế.
- Nghị định về quản lý tài sản của người chưa thành niên: Cung cấp các quy định chi tiết về quyền và nghĩa vụ của người giám hộ trong việc bảo vệ và quản lý tài sản của người chưa thành niên.
- Quyết định của tòa án về quyền giám hộ: Là căn cứ pháp lý quan trọng để xác định người giám hộ hợp pháp và các quyền, nghĩa vụ của người giám hộ trong việc yêu cầu chia di sản.
Để hiểu rõ hơn về các quy định chi tiết liên quan đến thừa kế và quyền giám hộ, bạn có thể tham khảo thêm tại Luật PVL Group. Bên cạnh đó, các bài viết trên Báo Pháp Luật cũng cung cấp nhiều thông tin hữu ích về chủ đề này.
Kết luận: Người chưa thành niên có thể yêu cầu chia di sản thừa kế thông qua người giám hộ hợp pháp, và việc chia tài sản cần tuân thủ các quy định pháp luật để bảo vệ quyền lợi cho người thừa kế. Để được tư vấn chi tiết và hỗ trợ về quy trình thừa kế, bạn có thể liên hệ với Luật PVL Group để được hướng dẫn chi tiết.
