Nếu người thừa kế thuộc hàng thừa kế thứ nhất không còn, tài sản được chia như thế nào? Bài viết giải đáp chi tiết, cung cấp ví dụ, phân tích các vướng mắc và căn cứ pháp lý.
1. Nếu người thừa kế thuộc hàng thừa kế thứ nhất không còn, tài sản được chia như thế nào?
Tài sản sẽ được phân chia như thế nào khi không còn người thuộc hàng thừa kế thứ nhất?
Theo Điều 651 Bộ luật Dân sự năm 2015, trong trường hợp không còn người thuộc hàng thừa kế thứ nhất, tài sản sẽ được chia cho người thuộc hàng thừa kế tiếp theo, cụ thể như sau:
- Hàng thừa kế thứ hai được quyền hưởng di sản:
Khi không còn người thừa kế thuộc hàng thứ nhất (bao gồm cha mẹ, vợ chồng, con đẻ, con nuôi của người để lại di sản), quyền thừa kế được chuyển sang hàng thừa kế thứ hai. Hàng thừa kế thứ hai bao gồm:- Ông bà nội, ông bà ngoại của người để lại di sản.
- Anh chị em ruột của người để lại di sản.
- Cháu ruột gọi người để lại di sản là ông bà nội, ông bà ngoại.
- Nguyên tắc phân chia di sản:
- Tài sản sẽ được chia đều cho tất cả những người thuộc hàng thừa kế thứ hai.
- Nếu không còn người thuộc hàng thừa kế thứ hai, tài sản sẽ được chuyển sang hàng thừa kế thứ ba, bao gồm cụ nội, cụ ngoại, bác, chú, cậu, cô, dì ruột và cháu chắt tương ứng.
- Trường hợp không có người thừa kế thuộc bất kỳ hàng nào:
Nếu không còn ai thuộc bất kỳ hàng thừa kế nào, tài sản sẽ thuộc về Nhà nước theo Điều 622 Bộ luật Dân sự. - Thừa kế thế vị:
Nếu một người thuộc hàng thừa kế thứ hai qua đời trước hoặc cùng thời điểm với người để lại di sản, phần tài sản của họ sẽ được chuyển cho con của họ (cháu ruột của người để lại di sản).
Tóm lại, khi không còn người thừa kế thuộc hàng thừa kế thứ nhất, tài sản sẽ được chia cho người thuộc hàng thừa kế tiếp theo theo thứ tự quy định của pháp luật.
2. Ví Dụ Minh Họa
Ví dụ thực tế:
Ông A qua đời, không để lại di chúc. Tài sản của ông bao gồm một căn nhà trị giá 3 tỷ đồng và một khoản tiền tiết kiệm 500 triệu đồng. Ông A không có vợ con và cha mẹ đẻ đều đã qua đời.
Trong trường hợp này:
- Hàng thừa kế thứ hai của ông A gồm: ông bà nội, ông bà ngoại (nếu còn sống), và hai anh chị em ruột là B và C.
- Nếu ông bà nội, ông bà ngoại của ông A đã mất, tài sản sẽ được chia đều cho B và C, mỗi người nhận 1,75 tỷ đồng.
- Nếu B đã qua đời nhưng có hai con ruột là D và E, phần thừa kế của B (1,75 tỷ đồng) sẽ được chia đều cho D và E.
3. Những Vướng Mắc Thực Tế
Trong thực tế, việc phân chia tài sản khi không còn người thuộc hàng thừa kế thứ nhất thường gặp phải nhiều khó khăn như sau:
- Khó xác định người thuộc hàng thừa kế:
Việc xác định mối quan hệ giữa người để lại di sản và người thừa kế thuộc hàng thừa kế thứ hai, đặc biệt là ông bà nội/ngoại hoặc anh chị em ruột, có thể gặp khó khăn nếu thiếu giấy tờ chứng minh. - Tranh chấp giữa các thừa kế:
Các thành viên thuộc hàng thừa kế thứ hai có thể không đồng thuận về cách phân chia tài sản, đặc biệt nếu giá trị tài sản lớn hoặc không thể chia đều. - Tài sản không rõ ràng về quyền sở hữu:
Một số tài sản như đất đai hoặc nhà ở không có giấy tờ chứng minh quyền sở hữu, gây khó khăn trong việc xác định di sản. - Thừa kế thế vị:
Trường hợp áp dụng thừa kế thế vị khi người thừa kế qua đời trước hoặc cùng thời điểm với người để lại di sản có thể dẫn đến tranh chấp, đặc biệt nếu con cháu của họ không đồng thuận. - Chi phí và thời gian xử lý:
Việc xác minh, kê khai và phân chia tài sản thường kéo dài, gây tốn kém thời gian và chi phí cho các bên liên quan.
4. Những Lưu Ý Cần Thiết
- Xác định rõ hàng thừa kế:
Trước khi phân chia tài sản, cần xác định chính xác ai thuộc hàng thừa kế thứ hai hoặc thứ ba để tránh tranh chấp. - Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ:
Hồ sơ thừa kế cần bao gồm giấy chứng tử, giấy tờ chứng minh quan hệ gia đình, và các giấy tờ liên quan đến tài sản như sổ đỏ, hợp đồng mua bán. - Hòa giải trước khi đưa ra Tòa án:
Các bên nên ưu tiên hòa giải để thống nhất cách phân chia, tránh phải đưa vụ việc ra Tòa án, gây mất thời gian và chi phí. - Thực hiện đúng thủ tục pháp lý:
Quy trình kê khai và phân chia tài sản phải tuân thủ các quy định pháp luật để đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan. - Tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý:
Nếu gặp khó khăn trong việc xác định người thừa kế hoặc phân chia tài sản, nên tìm đến luật sư hoặc các tổ chức tư vấn pháp lý để được hỗ trợ.
5. Căn Cứ Pháp Lý
- Bộ luật Dân sự năm 2015:
- Điều 651: Quy định về hàng thừa kế.
- Điều 652: Quy định về thừa kế thế vị.
- Điều 622: Quy định về tài sản không có người thừa kế.
- Nghị định 23/2015/NĐ-CP: Quy định về chứng thực và công chứng di sản thừa kế.
Liên kết nội bộ: Để tìm hiểu thêm về các vấn đề thừa kế, mời bạn tham khảo chuyên mục Thừa kế tại Luật PVL Group.
Liên kết ngoại: Thông tin pháp luật hữu ích cũng có thể được tìm thấy tại Báo Pháp Luật Online.
Kết luận: Khi không còn người thuộc hàng thừa kế thứ nhất, tài sản sẽ được phân chia cho người thuộc hàng thừa kế tiếp theo theo quy định pháp luật. Việc hiểu rõ các quy định và thực hiện đúng thủ tục là cần thiết để đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan. Nếu cần thêm sự hỗ trợ, hãy liên hệ với Luật PVL Group để được tư vấn chi tiết!
