Nếu có nhiều người thừa kế, quyền sở hữu trí tuệ được phân chia như thế nào?

Mở đầu

Câu hỏi “Nếu có nhiều người thừa kế, quyền sở hữu trí tuệ được phân chia như thế nào?” là một vấn đề quan trọng trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ và thừa kế. Việc phân chia quyền sở hữu trí tuệ cho nhiều người thừa kế không chỉ phụ thuộc vào di chúc của người để lại mà còn cần tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành. Bài viết này sẽ phân tích căn cứ pháp luật, cách thực hiện việc phân chia quyền sở hữu trí tuệ cho nhiều người thừa kế, các vấn đề thực tiễn có thể phát sinh và ví dụ minh họa.

Căn cứ pháp luật về phân chia quyền sở hữu trí tuệ cho nhiều người thừa kế

Theo quy định tại Bộ luật Dân sự 2015, quyền sở hữu trí tuệ được coi là tài sản và có thể được thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật nếu không có di chúc. Khi có nhiều người thừa kế, quyền tài sản này phải được phân chia sao cho các bên đều nhận được phần tài sản tương ứng với quyền lợi của mình.

Điều 612 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về thừa kế tài sản, trong đó quyền sở hữu trí tuệ là một loại tài sản vô hình có thể được thừa kế và chia sẻ giữa các người thừa kế. Tuy nhiên, việc phân chia quyền sở hữu trí tuệ cần phải tuân theo các nguyên tắc cụ thể trong pháp luật về thừa kế, và quyền này chỉ áp dụng cho quyền tài sản, không bao gồm quyền nhân thân.

Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam 2005 (sửa đổi, bổ sung 2009 và 2019) cũng quy định rõ ràng rằng quyền tài sản liên quan đến sở hữu trí tuệ có thể được thừa kế. Tuy nhiên, quyền nhân thân gắn liền với tác giả, chẳng hạn như quyền đặt tên tác phẩm, không thể được phân chia hoặc chuyển nhượng.

Phân tích điều luật về việc phân chia quyền sở hữu trí tuệ

Điều 613 Bộ luật Dân sự 2015 quy định rằng tài sản của một người qua đời, bao gồm quyền sở hữu trí tuệ, sẽ được chia cho những người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật. Nếu người để lại tài sản có di chúc, việc phân chia sẽ dựa trên nội dung của di chúc. Nếu không có di chúc, tài sản sẽ được chia theo hàng thừa kế.

Điều 651 Bộ luật Dân sự quy định rõ về hàng thừa kế. Nếu không có di chúc, tài sản sẽ được chia cho những người thừa kế theo quy định sau:

• Hàng thừa kế thứ nhất: Vợ/chồng, con cái, cha mẹ của người đã mất.
• Hàng thừa kế thứ hai: Ông bà, anh chị em ruột, cháu ruột.
• Hàng thừa kế thứ ba: Cô, dì, chú, bác và các thành viên khác trong gia đình.

Việc phân chia quyền sở hữu trí tuệ sẽ dựa trên giá trị của tài sản trí tuệ, chẳng hạn như quyền nhận lợi nhuận từ bản quyền, sáng chế, nhãn hiệu hoặc kiểu dáng công nghiệp.

Cách thực hiện phân chia quyền sở hữu trí tuệ khi có nhiều người thừa kế

Khi có nhiều người thừa kế, việc phân chia quyền sở hữu trí tuệ cần tuân thủ quy trình cụ thể sau đây:

1. Xác định giá trị tài sản trí tuệ: Quyền sở hữu trí tuệ có thể bao gồm nhiều loại tài sản khác nhau như bản quyền, nhãn hiệu, sáng chế hoặc kiểu dáng công nghiệp. Đầu tiên, cần xác định giá trị của từng tài sản trí tuệ để phân chia cho các thừa kế.
2. Thực hiện theo di chúc hoặc quy định pháp luật: Nếu người đã mất có để lại di chúc, việc phân chia sẽ thực hiện theo nội dung di chúc. Nếu không có di chúc, tài sản trí tuệ sẽ được chia đều cho những người thừa kế theo quy định của pháp luật.
3. Chia sẻ quyền khai thác tài sản trí tuệ: Người thừa kế có thể đồng ý chia sẻ quyền sử dụng và khai thác tài sản trí tuệ, chẳng hạn như thu nhập từ bản quyền hoặc lợi nhuận từ việc cấp phép sử dụng nhãn hiệu. Các bên cần thống nhất về cách thức khai thác và phân chia lợi nhuận từ tài sản trí tuệ.
4. Giải quyết tranh chấp (nếu có): Nếu có tranh chấp giữa các người thừa kế về việc phân chia quyền sở hữu trí tuệ, họ có thể yêu cầu tòa án can thiệp để giải quyết tranh chấp theo pháp luật.

Những vấn đề thực tiễn

Việc phân chia quyền sở hữu trí tuệ khi có nhiều người thừa kế không phải lúc nào cũng diễn ra suôn sẻ, và có thể gặp phải nhiều vấn đề thực tiễn:

1. Tranh chấp giữa các thừa kế: Tranh chấp có thể xảy ra khi các thừa kế không đồng ý về cách chia sẻ tài sản trí tuệ hoặc về giá trị của tài sản đó. Trong nhiều trường hợp, một người thừa kế có thể muốn bán tài sản trí tuệ trong khi người khác muốn giữ lại để khai thác.
2. Khó khăn trong việc định giá tài sản trí tuệ: Tài sản trí tuệ thường có giá trị thay đổi theo thời gian và tình hình thị trường. Việc xác định giá trị tài sản để phân chia cho nhiều thừa kế có thể gặp khó khăn.
3. Phân chia quyền tài sản và nghĩa vụ thuế: Khi có nhiều người thừa kế, mỗi người sẽ có phần quyền tài sản tương ứng với phần thừa kế của mình. Tuy nhiên, việc khai thác tài sản trí tuệ có thể tạo ra thu nhập và phải nộp thuế. Người thừa kế cần hiểu rõ về các nghĩa vụ thuế phát sinh từ việc khai thác tài sản trí tuệ.

Ví dụ minh họa

Giả sử, ông A là chủ sở hữu bản quyền của một cuốn sách nổi tiếng và đã ký hợp đồng với nhà xuất bản để nhận tiền bản quyền từ việc bán sách. Sau khi ông A qua đời, ba người con của ông, B, C và D, được thừa kế quyền sở hữu bản quyền này.

Ba người thừa kế đồng ý rằng họ sẽ chia đều khoản thu nhập từ bản quyền cuốn sách. Tuy nhiên, C muốn bán quyền sở hữu bản quyền cho một công ty xuất bản khác, trong khi B và D lại muốn tiếp tục nhận tiền bản quyền hàng năm. Điều này dẫn đến tranh chấp, và họ đã quyết định đưa vụ việc ra tòa án để giải quyết tranh chấp về cách phân chia quyền sở hữu trí tuệ.

Tòa án sau đó đã phân chia quyền sở hữu trí tuệ theo cách mà mỗi người thừa kế có quyền lựa chọn giữa việc tiếp tục nhận lợi nhuận từ bản quyền hoặc bán phần quyền sở hữu của mình.

Những lưu ý cần thiết

• Thỏa thuận giữa các thừa kế: Các bên cần thống nhất về cách thức phân chia tài sản trí tuệ và khai thác quyền sở hữu trí tuệ. Thỏa thuận rõ ràng sẽ giúp tránh các tranh chấp pháp lý.
• Tính đến giá trị tài sản trí tuệ: Tài sản trí tuệ có thể có giá trị lớn nhưng không dễ xác định. Do đó, người thừa kế cần có sự hỗ trợ từ chuyên gia để đánh giá đúng giá trị tài sản này.
• Quyền nhân thân không thể phân chia: Quyền nhân thân gắn liền với tác giả như quyền đặt tên, quyền bảo vệ toàn vẹn tác phẩm không thể được phân chia hay chuyển nhượng. Các bên chỉ có thể chia sẻ quyền tài sản liên quan đến tài sản trí tuệ.

Kết luận

Vậy, nếu có nhiều người thừa kế, quyền sở hữu trí tuệ được phân chia như thế nào? Việc phân chia quyền sở hữu trí tuệ sẽ dựa trên giá trị tài sản và theo quy định pháp luật về thừa kế. Người thừa kế có thể phân chia quyền tài sản và chia sẻ quyền khai thác tài sản trí tuệ. Tuy nhiên, việc phân chia cần có sự thỏa thuận giữa các bên, và trong trường hợp có tranh chấp, tòa án có thể can thiệp để giải quyết. Trong mọi trường hợp, quyền nhân thân không thể được thừa kế hoặc phân chia.

Để đảm bảo quá trình thừa kế và phân chia quyền sở hữu trí tuệ diễn ra hợp pháp và thuận lợi, Luật PVL Group luôn sẵn sàng cung cấp các dịch vụ tư vấn pháp lý chuyên nghiệp cho bạn.

Liên kết nội bộ đến thừa kế tại Luật PVL Group
Liên kết ngoại đến báo Pháp Luật Online