Nếu có nhiều người thừa kế, ai sẽ chịu trách nhiệm phân chia di sản?

1) Nếu có nhiều người thừa kế, ai sẽ chịu trách nhiệm phân chia di sản?

Nếu có nhiều người thừa kế, ai sẽ chịu trách nhiệm phân chia di sản? Đây là câu hỏi phổ biến khi một người qua đời và để lại tài sản cho nhiều người thừa kế. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, trách nhiệm phân chia di sản sẽ phụ thuộc vào các yếu tố như nội dung di chúc, thỏa thuận giữa các người thừa kế, và sự giám sát của cơ quan có thẩm quyền trong một số trường hợp nhất định. Dưới đây là các quy định và vai trò của từng cá nhân và cơ quan trong việc phân chia di sản.

1. Quy định về người chịu trách nhiệm phân chia di sản:

• Người được chỉ định trong di chúc: Nếu trong di chúc, người để lại di sản đã chỉ định một người cụ thể làm người quản lý hoặc phân chia tài sản, người này sẽ chịu trách nhiệm thực hiện di chúc theo ý nguyện của người đã khuất. Người được chỉ định có thể là một thành viên trong gia đình hoặc một người thứ ba, và trách nhiệm của họ là đảm bảo di sản được phân chia đúng theo các điều khoản của di chúc.
• Sự đồng thuận giữa các người thừa kế: Nếu không có người quản lý di sản được chỉ định, các người thừa kế có thể thống nhất thỏa thuận để chọn ra một người hoặc một nhóm người trong số họ để thực hiện phân chia di sản. Quyết định này cần được sự đồng ý của tất cả các người thừa kế nhằm tránh tranh chấp. Trong trường hợp này, những người thừa kế có thể thực hiện phân chia theo tỷ lệ di sản mà mỗi người được hưởng theo quy định của pháp luật hoặc theo thỏa thuận riêng.
• Vai trò của cơ quan công chứng: Trong trường hợp không có di chúc hoặc các người thừa kế không đạt được thỏa thuận, phân chia di sản sẽ được thực hiện theo pháp luật dưới sự giám sát của cơ quan công chứng hoặc tòa án (nếu có tranh chấp). Người thừa kế cần cung cấp đầy đủ các giấy tờ chứng minh tư cách thừa kế để được cơ quan công chứng lập văn bản phân chia di sản.
• Tòa án có thẩm quyền trong trường hợp có tranh chấp: Nếu giữa các người thừa kế có tranh chấp hoặc không thể đạt được thỏa thuận, vụ việc có thể được đưa ra tòa án để phân xử. Tòa án sẽ dựa trên quy định pháp luật về thừa kế và bằng chứng do các bên cung cấp để quyết định cách thức phân chia di sản.

2. Quy trình phân chia di sản khi có nhiều người thừa kế:

• Kiểm kê tài sản thừa kế: Đầu tiên, tất cả các người thừa kế cần thực hiện kiểm kê tài sản thừa kế, bao gồm bất động sản, tài khoản ngân hàng, các loại tài sản động sản khác và nghĩa vụ tài chính kèm theo (nếu có). Việc kiểm kê giúp xác định rõ giá trị tài sản cần phân chia, từ đó tránh các hiểu lầm và mâu thuẫn.
• Lập thỏa thuận phân chia di sản: Nếu các người thừa kế đạt được thỏa thuận về cách thức phân chia di sản, họ có thể lập một văn bản thỏa thuận phân chia tài sản, ghi rõ phần di sản mà mỗi người sẽ nhận được. Văn bản này cần có sự chứng thực hoặc công chứng để bảo đảm tính hợp pháp và tránh tranh chấp sau này.
• Tiến hành công chứng hoặc thực hiện qua tòa án: Văn bản thỏa thuận phân chia di sản cần được công chứng tại văn phòng công chứng. Trong trường hợp không đạt được thỏa thuận hoặc có tranh chấp, các bên sẽ cần nhờ đến tòa án giải quyết.

3. Nguyên tắc phân chia di sản khi không có di chúc: Khi không có di chúc, di sản sẽ được phân chia theo pháp luật, dựa trên các hàng thừa kế quy định trong Bộ luật Dân sự. Theo đó:

• Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người đã mất.
• Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông bà nội, ông bà ngoại, anh chị em ruột của người mất; cháu ruột của người mất (nếu người mất là ông bà nội, ngoại).
• Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người mất; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người mất và các cháu ruột của người mất.

Người thừa kế thuộc hàng thừa kế gần nhất sẽ được hưởng toàn bộ di sản; chỉ khi không còn ai ở hàng thừa kế gần nhất, di sản mới chuyển đến các hàng tiếp theo.

2) Ví dụ minh họa

Ví dụ cụ thể: Ông T qua đời và không để lại di chúc, để lại tài sản bao gồm một căn nhà và một khoản tiết kiệm trong ngân hàng. Ông T có ba người con: anh A, chị B và em C. Theo quy định của pháp luật, tài sản của ông T sẽ được chia đều cho ba người con thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Anh A, chị B và em C đã thống nhất thỏa thuận chia tài sản, trong đó anh A nhận căn nhà và sẽ chi trả một khoản tiền tương ứng cho chị B và em C từ khoản tiết kiệm. Thỏa thuận này đã được công chứng để bảo đảm tính pháp lý.

3) Những vướng mắc thực tế

Khó khăn trong việc đạt được thỏa thuận phân chia tài sản: Khi có nhiều người thừa kế, việc đạt được thỏa thuận về cách thức phân chia tài sản có thể gặp khó khăn, đặc biệt nếu tài sản có giá trị lớn hoặc có tính chất đặc biệt như bất động sản. Các bên thường có quan điểm và yêu cầu khác nhau, dễ dẫn đến tranh chấp và kéo dài thời gian phân chia tài sản.

Tranh chấp về tỷ lệ phân chia khi không có di chúc: Trong trường hợp không có di chúc, một số người thừa kế có thể cho rằng họ xứng đáng nhận phần di sản lớn hơn, đặc biệt nếu họ đã chăm sóc người để lại di sản nhiều hơn so với các người thừa kế khác. Điều này có thể gây tranh cãi và dẫn đến mâu thuẫn gia đình.

Khó khăn trong thủ tục công chứng hoặc giải quyết qua tòa án: Nếu các người thừa kế không đạt được thỏa thuận, họ phải thực hiện thủ tục qua tòa án hoặc công chứng. Điều này đòi hỏi thời gian, chi phí và có thể kéo dài nếu vụ việc phức tạp hoặc các bên không hợp tác.

4) Những lưu ý cần thiết

Kiểm kê và xác định giá trị tài sản thừa kế: Trước khi phân chia di sản, người thừa kế nên thực hiện kiểm kê tài sản cẩn thận và xác định giá trị của từng loại tài sản. Điều này giúp các bên có cơ sở để thỏa thuận phân chia di sản một cách minh bạch và hợp lý.

Đảm bảo sự đồng thuận và lập văn bản thỏa thuận: Nếu có nhiều người thừa kế, các bên nên cố gắng đạt được sự đồng thuận để tránh tranh chấp. Khi đạt được thỏa thuận, cần lập văn bản thỏa thuận và thực hiện công chứng để bảo đảm tính pháp lý, tránh các mâu thuẫn trong tương lai.

Tham khảo ý kiến pháp lý khi cần thiết: Nếu có vướng mắc trong quá trình phân chia tài sản hoặc không đạt được thỏa thuận, các bên nên tham khảo ý kiến từ luật sư hoặc chuyên gia pháp lý để được hỗ trợ và bảo vệ quyền lợi.

5) Căn cứ pháp lý

• Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về quyền và trách nhiệm của người thừa kế, bao gồm quy định về các hàng thừa kế, cách thức phân chia di sản và các điều kiện thừa kế khi không có di chúc.
• Nghị định số 29/2015/NĐ-CP quy định về thủ tục công chứng, chứng thực liên quan đến các thỏa thuận phân chia di sản, giúp đảm bảo tính pháp lý và bảo vệ quyền lợi của người thừa kế.

Các quy định pháp lý trên giúp người thừa kế hiểu rõ quy trình và trách nhiệm của mình trong việc phân chia di sản, đặc biệt khi có nhiều người thừa kế. Để được hỗ trợ và tư vấn về các quy định pháp lý liên quan đến phân chia di sản thừa kế, quý khách hàng có thể liên hệ Luật PVL Group để được tư vấn và hỗ trợ tận tình.

Liên kết nội bộ: https://luatpvlgroup.com/category/thua-ke/

Liên kết ngoại: https://baophapluat.vn/ban-doc/