Mức lương đóng bảo hiểm xã hội được tính như thế nào? Bài viết giải thích chi tiết cách tính mức lương, ví dụ minh họa, vướng mắc thực tế và các lưu ý cần thiết.
1. Mức lương đóng bảo hiểm xã hội được tính như thế nào?
Mức lương đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) là cơ sở để tính các khoản đóng góp bắt buộc vào quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và bảo hiểm tai nạn lao động. Vậy, mức lương đóng bảo hiểm xã hội được tính như thế nào? Theo Luật Bảo hiểm xã hội, mức lương đóng BHXH bao gồm các yếu tố cơ bản như lương cơ bản, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác. Cụ thể:
- Lương cơ bản: Đây là mức lương thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động, được ghi rõ trong hợp đồng lao động. Lương cơ bản thường là mức lương cố định hàng tháng mà người lao động nhận được khi hoàn thành công việc được giao.
- Phụ cấp lương: Phụ cấp lương là các khoản bổ sung thêm vào lương cơ bản của người lao động, có tính chất thường xuyên. Ví dụ, các khoản phụ cấp như phụ cấp chức vụ, phụ cấp trách nhiệm, phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, v.v., đều được tính vào mức lương đóng BHXH.
- Các khoản bổ sung khác: Đây là những khoản thu nhập khác mà người lao động nhận được không có tính chất thường xuyên, như tiền thưởng, tiền hỗ trợ xăng xe, điện thoại, ăn trưa, trang phục, v.v. Theo quy định, các khoản bổ sung này không được tính vào mức lương đóng BHXH.
Mức lương tối thiểu và tối đa đóng BHXH
- Mức lương tối thiểu đóng BHXH: Đối với người lao động làm việc tại doanh nghiệp, mức lương tối thiểu đóng BHXH không được thấp hơn mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định. Mức lương tối thiểu này thay đổi theo từng vùng, từng năm và được Chính phủ điều chỉnh dựa trên sự phát triển kinh tế và mức sống của người lao động.
- Mức lương tối đa đóng BHXH: Được giới hạn ở mức 20 lần mức lương cơ sở do Chính phủ quy định. Hiện tại, mức lương cơ sở là 1.800.000 đồng/tháng (từ ngày 1/7/2023), nghĩa là mức lương tối đa đóng BHXH là 36.000.000 đồng/tháng.
Tỷ lệ đóng BHXH từ người lao động và người sử dụng lao động
- Người lao động đóng 8% mức lương hàng tháng của mình cho quỹ hưu trí và tử tuất.
- Người sử dụng lao động đóng 17,5% mức lương hàng tháng của người lao động, gồm 14% cho quỹ hưu trí và tử tuất, 3% cho quỹ bảo hiểm tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, và 1,5% cho bảo hiểm y tế.
Cách tính mức lương đóng BHXH theo nhóm đối tượng
- Đối với cán bộ, công chức, viên chức: Mức lương đóng BHXH được tính dựa trên bậc lương, chức danh công việc và các khoản phụ cấp quy định.
- Đối với lao động trong doanh nghiệp: Mức lương đóng BHXH được tính dựa trên hợp đồng lao động, bao gồm cả lương cơ bản và các khoản phụ cấp cố định.
- Đối với người quản lý doanh nghiệp, quản lý hợp tác xã có hưởng tiền lương: Mức lương đóng BHXH được tính theo lương thỏa thuận với doanh nghiệp hoặc hợp tác xã, và không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng.
2. Ví dụ minh họa về cách tính mức lương đóng bảo hiểm xã hội
Ví dụ: Chị Linh làm nhân viên kinh doanh tại một công ty dịch vụ, ký hợp đồng lao động 2 năm với mức lương cơ bản là 9.000.000 đồng/tháng. Ngoài lương cơ bản, chị nhận phụ cấp trách nhiệm 2.000.000 đồng/tháng và phụ cấp xăng xe 800.000 đồng/tháng.
Theo quy định, mức lương đóng BHXH của chị Linh được tính như sau:
- Lương đóng BHXH = Lương cơ bản + Phụ cấp trách nhiệm = 9.000.000 đồng + 2.000.000 đồng = 11.000.000 đồng/tháng.
- Phụ cấp xăng xe không được tính vào mức lương đóng BHXH vì không phải khoản phụ cấp cố định.
Vậy, mức đóng BHXH hàng tháng của chị Linh là:
- Chị Linh đóng 8% x 11.000.000 đồng = 880.000 đồng/tháng.
- Công ty đóng 17,5% x 11.000.000 đồng = 1.925.000 đồng/tháng.
Tổng cộng, mức đóng BHXH hàng tháng của chị Linh và công ty là 2.805.000 đồng.
3. Những vướng mắc thực tế về mức lương đóng bảo hiểm xã hội
• Không rõ ràng về các khoản thu nhập được tính vào mức lương đóng BHXH: Một số doanh nghiệp và người lao động không hiểu rõ quy định về các khoản phụ cấp được tính vào mức lương đóng BHXH. Điều này dẫn đến sai sót trong tính toán mức đóng BHXH, gây ảnh hưởng đến quyền lợi hưu trí, thai sản và các chế độ khác của người lao động.
• Doanh nghiệp cố tình giảm mức lương đóng BHXH để giảm chi phí: Nhiều doanh nghiệp khai báo mức lương thấp hơn thực tế để giảm chi phí đóng BHXH. Điều này làm giảm quyền lợi của người lao động khi tính lương hưu, trợ cấp thai sản, hoặc trợ cấp tai nạn lao động.
• Mức lương đóng BHXH không phản ánh đúng mức thu nhập thực tế: Doanh nghiệp có thể chỉ khai báo mức lương tối thiểu để đóng BHXH, trong khi mức thu nhập thực tế của người lao động cao hơn nhiều. Điều này dẫn đến sự chênh lệch lớn khi tính các chế độ bảo hiểm xã hội như hưu trí, tử tuất.
• Sự thay đổi của mức lương tối thiểu vùng và mức lương cơ sở: Khi mức lương tối thiểu vùng và mức lương cơ sở được điều chỉnh, doanh nghiệp và người lao động cần điều chỉnh lại mức lương đóng BHXH, gây khó khăn cho việc quản lý tài chính và kế toán.
4. Những lưu ý cần thiết về mức lương đóng bảo hiểm xã hội
• Người lao động cần chủ động kiểm tra mức lương đóng BHXH: Người lao động nên kiểm tra định kỳ thông tin đóng BHXH để đảm bảo mức lương đóng bảo hiểm xã hội được tính đúng và đầy đủ. Điều này giúp bảo vệ quyền lợi hưu trí và các chế độ khác của mình trong tương lai.
• Doanh nghiệp cần tuân thủ đúng quy định về mức lương đóng BHXH: Người sử dụng lao động cần tuân thủ quy định pháp luật, khai báo đúng mức lương thực tế của người lao động để đảm bảo quyền lợi và tránh các rủi ro pháp lý.
• Người lao động và doanh nghiệp cần hiểu rõ các khoản thu nhập được tính vào mức lương đóng BHXH: Để đảm bảo tính chính xác trong tính toán, người lao động và doanh nghiệp cần hiểu rõ quy định về các khoản thu nhập được tính và không tính vào mức lương đóng BHXH.
• Cập nhật thường xuyên các thay đổi về chính sách: Người lao động và doanh nghiệp cần theo dõi và cập nhật thông tin về các thay đổi trong chính sách lương cơ sở, lương tối thiểu vùng để điều chỉnh mức lương đóng BHXH cho phù hợp với quy định mới.
5. Căn cứ pháp lý về mức lương đóng bảo hiểm xã hội
- Luật Bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13: Quy định chi tiết về mức lương đóng BHXH, bao gồm các yếu tố cấu thành và mức tối thiểu, tối đa.
- Nghị định số 115/2015/NĐ-CP: Hướng dẫn cụ thể về các khoản thu nhập được tính vào mức lương đóng BHXH và cách tính mức lương này.
- Thông tư số 59/2015/TT-BLĐTBXH: Quy định chi tiết về mức lương tối thiểu, tối đa và cách tính mức lương đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động trong các điều kiện khác nhau.
Bạn có thể tìm hiểu thêm về các quy định liên quan tại PVL Group.
Kết luận
Việc tính đúng mức lương đóng bảo hiểm xã hội không chỉ giúp người lao động bảo vệ quyền lợi của mình mà còn giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định pháp luật, tránh các rủi ro pháp lý. Người lao động và doanh nghiệp cần hiểu rõ và cập nhật thường xuyên về mức lương đóng BHXH để đảm bảo quyền lợi và thực hiện đúng nghĩa vụ đóng góp.
