Khi nào thì tội vi phạm quy định về giao thông đường thủy không bị xử lý hình sự? Tìm hiểu các trường hợp miễn trách nhiệm hình sự theo quy định pháp luật.
Khi nào thì tội vi phạm quy định về giao thông đường thủy không bị xử lý hình sự?
Vi phạm quy định về giao thông đường thủy là hành vi vi phạm pháp luật có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến an toàn của con người và tài sản. Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp vi phạm đều bị xử lý hình sự. Vậy khi nào thì tội vi phạm quy định về giao thông đường thủy không bị xử lý hình sự? Bài viết này sẽ giải thích chi tiết các trường hợp và quy định pháp lý liên quan.
1. Các trường hợp tội vi phạm quy định về giao thông đường thủy không bị xử lý hình sự
Theo quy định tại Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017, việc xử lý hình sự đối với các hành vi vi phạm quy định về giao thông đường thủy không phải lúc nào cũng áp dụng. Các trường hợp sau đây sẽ không bị xử lý hình sự:
1.1. Vi phạm nhưng không gây hậu quả nghiêm trọng
Một trong những yếu tố quan trọng để truy cứu trách nhiệm hình sự là hậu quả của hành vi vi phạm. Nếu hành vi vi phạm giao thông đường thủy không gây ra hậu quả nghiêm trọng như chết người, thương tích nghiêm trọng hoặc thiệt hại lớn về tài sản, người vi phạm có thể chỉ bị xử phạt hành chính mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Ví dụ, nếu vi phạm chỉ dừng lại ở mức độ vi phạm tốc độ, không tuân thủ tín hiệu mà không gây ra thiệt hại, thì hình phạt sẽ chủ yếu là phạt tiền, cảnh cáo, hoặc các biện pháp hành chính khác.
1.2. Người vi phạm có các tình tiết miễn trách nhiệm hình sự
Theo Điều 29 Bộ luật Hình sự, người vi phạm có thể được miễn trách nhiệm hình sự nếu có các tình tiết đặc biệt như:
- Người vi phạm đã tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại: Trong trường hợp người vi phạm chủ động khắc phục hậu quả, bồi thường thiệt hại kịp thời và toàn diện cho nạn nhân, có thể được miễn trách nhiệm hình sự.
- Người vi phạm thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải: Thái độ hợp tác với cơ quan điều tra, thành khẩn khai báo có thể được xem xét như một yếu tố giảm nhẹ và miễn truy cứu trách nhiệm hình sự.
- Người vi phạm phạm tội lần đầu, nhân thân tốt: Trường hợp người vi phạm không có tiền án, tiền sự và đây là lần đầu vi phạm, nhân thân tốt, có thể được xem xét miễn trách nhiệm hình sự.
1.3. Vi phạm do sự kiện bất khả kháng hoặc tình thế cấp thiết
Theo quy định tại Điều 20 và 21 Bộ luật Hình sự, người vi phạm có thể không bị xử lý hình sự nếu hành vi vi phạm xảy ra trong các trường hợp bất khả kháng hoặc tình thế cấp thiết. Các trường hợp này bao gồm:
- Do sự kiện bất khả kháng: Hành vi vi phạm xảy ra do các sự kiện ngoài khả năng kiểm soát của con người như bão lũ, sự cố kỹ thuật không lường trước được khiến người điều khiển không thể tránh khỏi.
- Tình thế cấp thiết: Hành vi vi phạm nhằm mục đích tránh một nguy cơ lớn hơn, chẳng hạn như tránh va chạm với một phương tiện khác hoặc cứu người trong tình huống nguy cấp.
1.4. Vi phạm do lỗi khách quan không thể kiểm soát
Nếu vi phạm xảy ra do lỗi khách quan không thuộc về người điều khiển như sự cố kỹ thuật bất ngờ mà không thể khắc phục ngay hoặc thiếu sót trong quản lý, bảo dưỡng của bên khác, thì người vi phạm có thể không bị xử lý hình sự. Tuy nhiên, trong trường hợp này, việc điều tra kỹ lưỡng vẫn cần thiết để xác định trách nhiệm cụ thể.
2. Quy trình xử lý khi vi phạm không bị xử lý hình sự
Khi không bị xử lý hình sự, người vi phạm có thể phải chịu các hình thức xử lý khác như xử phạt hành chính, bồi thường thiệt hại, và các biện pháp giáo dục, cải tạo dưới sự giám sát của cơ quan chức năng. Quy trình xử lý bao gồm:
- Lập biên bản vi phạm: Cơ quan chức năng lập biên bản ghi nhận hành vi vi phạm và các yếu tố liên quan.
- Phạt hành chính: Người vi phạm sẽ bị xử phạt tiền hoặc các hình thức hành chính khác như tước giấy phép điều khiển phương tiện.
- Giám sát và cải tạo: Người vi phạm có thể phải tham gia các khóa học về an toàn giao thông đường thủy hoặc các chương trình cải tạo, giáo dục để nâng cao nhận thức.
Căn cứ pháp lý
- Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017): Điều 272 quy định về tội vi phạm quy định về giao thông đường thủy và các trường hợp miễn trách nhiệm hình sự.
- Nghị định 132/2015/NĐ-CP: Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy.
- Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng.
Để tìm hiểu thêm các quy định về hình sự, bạn có thể xem thêm tại chuyên mục Hình sự của Luật PVL Group. Ngoài ra, thông tin liên quan cũng có tại trang Báo Pháp Luật.
