Khi nào thì hành vi tảo hôn không bị coi là tội phạm?

1. Khi nào thì hành vi tảo hôn không bị coi là tội phạm?

Tảo hôn, tức kết hôn khi chưa đủ độ tuổi theo quy định pháp luật, là hành vi vi phạm pháp luật tại Việt Nam. Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp tảo hôn đều bị coi là tội phạm và xử lý hình sự. Vậy khi nào thì hành vi tảo hôn không bị coi là tội phạm? Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các trường hợp tảo hôn không bị xử lý hình sự, các yếu tố ảnh hưởng và căn cứ pháp lý liên quan.

2. Thế nào là tảo hôn?

Theo Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, tảo hôn là việc kết hôn mà một hoặc cả hai bên nam nữ chưa đủ độ tuổi kết hôn theo quy định của pháp luật. Cụ thể, độ tuổi kết hôn hợp pháp là từ đủ 20 tuổi trở lên đối với nam và từ đủ 18 tuổi trở lên đối với nữ. Việc tảo hôn vi phạm quy định này và có thể gây ra nhiều hệ lụy xã hội, ảnh hưởng đến quyền lợi của trẻ em và vị thành niên.

3. Các trường hợp tảo hôn không bị coi là tội phạm

Mặc dù tảo hôn là hành vi trái pháp luật, nhưng không phải trường hợp nào cũng bị xử lý hình sự. Các trường hợp sau đây thường không bị coi là tội phạm:

1. Hành vi không gây ra hậu quả nghiêm trọngHành vi tảo hôn không bị coi là tội phạm nếu không gây ra hậu quả nghiêm trọng cho các bên tham gia, đặc biệt là cho trẻ em và vị thành niên. Ví dụ, trong một số trường hợp, đôi nam nữ yêu nhau, chưa đủ tuổi nhưng tự nguyện chung sống và không gây ra xung đột, bạo lực hay tổn hại đáng kể về tâm lý và sức khỏe thì có thể chỉ bị xử lý hành chính.
2. Hành vi do thiếu hiểu biết pháp luậtMột số trường hợp tảo hôn xảy ra do thiếu hiểu biết về pháp luật, đặc biệt là ở các vùng sâu, vùng xa nơi nhận thức pháp luật còn hạn chế. Nếu hành vi tảo hôn không có động cơ xấu như lợi dụng, ép buộc, thì không bị coi là tội phạm, thay vào đó, các cơ quan chức năng sẽ áp dụng biện pháp giáo dục, nhắc nhở.
3. Không có hành vi ép buộc, cưỡng ép kết hônTảo hôn không bị coi là tội phạm nếu cả hai bên hoàn toàn tự nguyện, không có sự ép buộc, đe dọa hay cưỡng ép từ gia đình hay bất kỳ cá nhân nào khác. Hành vi này thường được xử lý theo hướng hòa giải và yêu cầu các bên tuân thủ đúng quy định pháp luật.
4. Không có mục đích trục lợi hay lợi dụng trẻ emNếu tảo hôn không nhằm mục đích trục lợi, không lợi dụng trẻ em cho các hoạt động vi phạm pháp luật khác như bóc lột sức lao động, mại dâm, buôn bán người, thì thường không bị coi là tội phạm. Mục đích của xử lý hình sự là để ngăn chặn các hành vi lợi dụng tảo hôn để vi phạm quyền trẻ em.
5. Gia đình đã thực hiện biện pháp khắc phụcKhi hành vi tảo hôn bị phát hiện và gia đình hai bên đã chủ động khắc phục hậu quả, ví dụ như chấm dứt tình trạng chung sống không đúng quy định hoặc đăng ký kết hôn hợp pháp khi đủ tuổi, các cơ quan chức năng có thể cân nhắc không xử lý hình sự.

4. Các biện pháp xử lý ngoài hình sự đối với tảo hôn

Trong các trường hợp tảo hôn không bị coi là tội phạm, các biện pháp xử lý chủ yếu bao gồm:

1. Xử phạt hành chínhHành vi tảo hôn thường bị xử phạt hành chính theo quy định tại Nghị định 82/2020/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hôn nhân và gia đình. Mức phạt tiền có thể từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với các bên hoặc người tổ chức kết hôn trái pháp luật. Ngoài ra, có thể bị áp dụng biện pháp khắc phục như buộc chấm dứt tình trạng tảo hôn.
2. Giáo dục, cảnh cáo và nhắc nhởĐối với các trường hợp tảo hôn do thiếu hiểu biết hoặc do phong tục tập quán lạc hậu, các biện pháp giáo dục, cảnh cáo và nhắc nhở được áp dụng để nâng cao nhận thức pháp luật. Các cơ quan chức năng sẽ phối hợp với chính quyền địa phương và các tổ chức xã hội để giải thích, hướng dẫn, nhằm ngăn chặn tình trạng tảo hôn tái diễn.
3. Hòa giải và khuyên nhủTrong nhiều trường hợp, các bên liên quan có thể được khuyến khích thực hiện hòa giải và khuyên nhủ để giải quyết các mâu thuẫn phát sinh từ hành vi tảo hôn. Các tổ chức, hội phụ nữ hoặc chính quyền địa phương đóng vai trò quan trọng trong việc hòa giải, giúp các bên nhận ra sai lầm và khắc phục.
4. Khuyến khích tuân thủ quy định pháp luậtChính quyền địa phương thường xuyên tuyên truyền, giáo dục pháp luật về hôn nhân và gia đình để khuyến khích người dân tuân thủ quy định pháp luật. Việc phổ biến các quy định về độ tuổi kết hôn, quyền và nghĩa vụ trong hôn nhân giúp giảm thiểu các trường hợp tảo hôn.

5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quyết định không xử lý hình sự

Việc quyết định có xử lý hình sự hành vi tảo hôn hay không phụ thuộc vào các yếu tố sau:

1. Mức độ tự nguyện của các bên: Nếu đôi bên hoàn toàn tự nguyện, không có ép buộc, đe dọa hay bạo lực, các cơ quan chức năng thường ưu tiên giải pháp giáo dục thay vì xử lý hình sự.
2. Mức độ nhận thức pháp luật: Những nơi mà nhận thức pháp luật còn hạn chế, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa, các trường hợp tảo hôn do phong tục tập quán thường được xem xét xử lý theo hướng nhắc nhở, giáo dục.
3. Khắc phục hậu quả: Nếu gia đình hai bên đã chủ động khắc phục hậu quả bằng cách chấm dứt tình trạng chung sống không đúng quy định hoặc đợi đến khi đủ tuổi để đăng ký kết hôn hợp pháp, việc xử lý hình sự có thể được cân nhắc không áp dụng.
4. Hậu quả của hành vi: Nếu hành vi tảo hôn không gây ra hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe, tinh thần cho các bên, các cơ quan chức năng có thể quyết định không truy cứu trách nhiệm hình sự.

6. Biện pháp ngăn ngừa tảo hôn

Để ngăn ngừa tảo hôn, cần triển khai các biện pháp sau:

1. Tăng cường giáo dục pháp luật: Cần đẩy mạnh việc tuyên truyền, giáo dục pháp luật về độ tuổi kết hôn, quyền và nghĩa vụ trong hôn nhân đến các vùng sâu, vùng xa, nơi nhận thức còn hạn chế.
2. Phát triển các chương trình hỗ trợ trẻ em: Các chương trình hỗ trợ giáo dục, kinh tế cho trẻ em và vị thành niên giúp giảm áp lực kết hôn sớm và bảo vệ quyền lợi của trẻ.
3. Tăng cường giám sát và can thiệp sớm: Chính quyền địa phương, các tổ chức xã hội cần tăng cường giám sát và can thiệp kịp thời khi phát hiện các trường hợp có nguy cơ tảo hôn để ngăn chặn kịp thời.

7. Căn cứ pháp lý

• Luật Hôn nhân và gia đình 2014.
• Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017.
• Nghị định 82/2020/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hôn nhân và gia đình.

Liên kết nội bộ:

Tìm hiểu thêm về quy định hình sự tại Luật PVL Group.

Liên kết ngoại:

Cập nhật thông tin pháp luật về hôn nhân và gia đình.