Khi nào tài sản trong doanh nghiệp nhà nước được chia theo pháp luật thay vì theo di chúc? Tìm hiểu quy định pháp lý về quyền thừa kế và chia tài sản cùng Luật PVL Group.
1) Khi nào tài sản trong doanh nghiệp nhà nước được chia theo pháp luật thay vì theo di chúc?
Khi nào tài sản trong doanh nghiệp nhà nước được chia theo pháp luật thay vì theo di chúc? Đây là câu hỏi quan trọng khi xét đến quyền thừa kế tài sản trong doanh nghiệp nhà nước, đặc biệt khi người để lại tài sản có hoặc không có di chúc. Pháp luật Việt Nam quy định rằng di sản sẽ được chia theo pháp luật trong các trường hợp đặc biệt, khi di chúc không hợp pháp hoặc không đủ điều kiện pháp lý để thực hiện. Việc xác định tài sản nào trong doanh nghiệp nhà nước sẽ được chia thừa kế, và bằng phương thức nào (theo di chúc hoặc pháp luật), phụ thuộc vào bản chất của tài sản và quy định của pháp luật hiện hành.
Các trường hợp tài sản trong doanh nghiệp nhà nước được chia theo pháp luật thay vì theo di chúc
- Người để lại di sản không có di chúc: Nếu người đã qua đời không để lại di chúc hoặc di chúc không thể hiện rõ ràng ý chí của người lập di chúc, di sản sẽ được chia thừa kế theo quy định pháp luật.
- Di chúc không hợp pháp hoặc không có hiệu lực: Trong trường hợp di chúc không đáp ứng các điều kiện hợp pháp của Bộ luật Dân sự, như người lập di chúc không minh mẫn hoặc bị ép buộc khi lập di chúc, di chúc sẽ không có hiệu lực pháp lý. Khi đó, di sản sẽ được chia theo pháp luật.
- Di chúc chỉ định một phần di sản: Khi di chúc chỉ định phân chia một phần tài sản mà không đề cập đến toàn bộ di sản, phần còn lại sẽ được chia theo pháp luật. Ví dụ, nếu di chúc chỉ đề cập đến một phần cổ phần trong doanh nghiệp mà không bao gồm toàn bộ tài sản của người để lại di sản, phần còn lại sẽ được phân chia theo pháp luật.
- Tài sản trong doanh nghiệp nhà nước có yếu tố công ích: Trong một số trường hợp đặc biệt, tài sản công ích trong doanh nghiệp nhà nước, như vốn sở hữu Nhà nước hoặc tài sản công cộng, không thể được chia thừa kế theo di chúc và sẽ tiếp tục thuộc quyền sở hữu Nhà nước.
Các trường hợp trên cho thấy rằng, mặc dù quyền thừa kế cổ phần hoặc tài sản cá nhân có thể được phân chia theo di chúc, nhưng trong nhiều tình huống, pháp luật vẫn có thể áp dụng để đảm bảo quyền lợi công bằng cho các bên liên quan và tuân thủ các quy định pháp lý.
2) Ví dụ minh họa
Để làm rõ hơn, hãy xem xét một ví dụ:
Ông H là cổ đông sở hữu 10% cổ phần trong một công ty cổ phần nhà nước, trong đó Nhà nước nắm giữ 65% cổ phần, còn lại là vốn của các cổ đông tư nhân khác. Ông H qua đời mà không để lại di chúc. Theo quy định pháp luật, phần cổ phần của ông H sẽ được coi là di sản thừa kế và được chia theo pháp luật cho các người thừa kế hợp pháp, bao gồm vợ và con của ông.
Theo thứ tự ưu tiên của Bộ luật Dân sự, vợ và con của ông H sẽ được chia đều phần cổ phần của ông H, mỗi người nhận một phần tương ứng với quyền thừa kế của mình. Việc này không yêu cầu có di chúc và sẽ được thực hiện hoàn toàn dựa trên các quy định pháp luật về thừa kế theo thứ tự ưu tiên.
Trường hợp này cho thấy, khi người để lại tài sản không có di chúc, tài sản cá nhân trong doanh nghiệp nhà nước sẽ được phân chia theo quy định pháp luật nhằm đảm bảo quyền lợi cho người thừa kế hợp pháp.
3) Những vướng mắc thực tế
Việc chia tài sản trong doanh nghiệp nhà nước theo pháp luật thay vì theo di chúc có thể gặp nhiều khó khăn và thách thức:
- Khó khăn trong xác định người thừa kế hợp pháp: Nếu người để lại di sản không có di chúc, việc xác định người thừa kế hợp pháp có thể phức tạp, đặc biệt khi có nhiều người thừa kế hoặc khi không rõ ràng về quan hệ gia đình.
- Tranh chấp giữa các người thừa kế: Khi tài sản được chia theo pháp luật, tranh chấp giữa các người thừa kế có thể dễ dàng xảy ra, đặc biệt khi các thành viên gia đình không đồng ý với phần phân chia hoặc có những bất đồng về quyền lợi.
- Thời gian thực hiện kéo dài: Việc chia tài sản theo pháp luật có thể kéo dài thời gian do quy trình pháp lý phức tạp, đặc biệt khi có tranh chấp về quyền sở hữu hoặc các yêu cầu giải quyết khác tại tòa án.
4) Những lưu ý cần thiết
- Chuẩn bị di chúc hợp pháp: Để tránh những tranh chấp và vướng mắc pháp lý, các cổ đông cá nhân nên lập di chúc rõ ràng và hợp pháp, thể hiện đầy đủ ý chí của mình đối với việc phân chia tài sản. Di chúc hợp pháp giúp bảo vệ quyền lợi của người thừa kế và đảm bảo việc chia tài sản được thực hiện theo mong muốn của người để lại di sản.
- Hiểu rõ quy định pháp lý về quyền thừa kế: Người thừa kế và các cổ đông nên nắm rõ các quy định pháp lý về quyền thừa kế để biết rõ các điều kiện và trình tự thừa kế theo pháp luật và đảm bảo quyền lợi của mình.
- Tham khảo ý kiến chuyên gia pháp lý: Khi có tranh chấp hoặc khó khăn trong việc xác định quyền thừa kế, người thừa kế nên tham khảo ý kiến từ các chuyên gia pháp lý hoặc luật sư để tránh rủi ro pháp lý và bảo vệ quyền lợi của mình.
5) Căn cứ pháp lý
Các căn cứ pháp lý liên quan đến việc chia tài sản trong doanh nghiệp nhà nước theo pháp luật bao gồm:
- Bộ luật Dân sự 2015 – Quy định quyền thừa kế, điều kiện lập di chúc và quyền sở hữu tài sản.
- Luật Doanh nghiệp 2020 – Quy định quyền và nghĩa vụ của cổ đông, quản lý cổ phần và các quy định liên quan đến doanh nghiệp nhà nước.
- Luật Quản lý, sử dụng tài sản công 2017 – Điều chỉnh quyền sở hữu của Nhà nước đối với tài sản công trong doanh nghiệp nhà nước và các quy định về quản lý tài sản công.
Nếu quý khách cần tư vấn cụ thể và chi tiết hơn về việc chia tài sản trong doanh nghiệp nhà nước theo pháp luật, quý khách có thể liên hệ với Luật PVL Group để được hỗ trợ. Bạn cũng có thể tham khảo thêm thông tin tại Báo Pháp Luật Việt Nam.
Bài viết này được hỗ trợ bởi Luật PVL Group
