Khi nào tài sản thừa kế theo pháp luật được chia bằng hiện vật? Bài viết giải đáp chi tiết, cung cấp ví dụ, phân tích các vướng mắc thực tế và căn cứ pháp lý liên quan.
1. Khi nào tài sản thừa kế theo pháp luật được chia bằng hiện vật?
Tài sản thừa kế được chia bằng hiện vật trong những trường hợp nào theo quy định pháp luật?
Theo quy định tại Bộ luật Dân sự năm 2015, tài sản thừa kế có thể được chia bằng hiện vật khi đáp ứng các điều kiện và tình huống cụ thể sau:
- Tài sản thừa kế có thể chia thành phần riêng biệt:
Nếu tài sản thừa kế có tính chất vật lý hoặc giá trị cho phép chia thành từng phần mà không làm giảm giá trị hoặc khả năng sử dụng của từng phần, các bên thừa kế có thể yêu cầu chia tài sản bằng hiện vật. - Các bên thừa kế thống nhất việc chia bằng hiện vật:
Nếu tất cả các bên thừa kế đồng ý chia tài sản bằng hiện vật và không có tranh chấp, tòa án hoặc cơ quan thẩm quyền sẽ thực hiện chia theo thỏa thuận. - Tài sản mang giá trị tinh thần hoặc sử dụng cụ thể:
Trong trường hợp tài sản có giá trị tinh thần đặc biệt (như nhà thờ tổ, đồ vật kỷ niệm) hoặc chỉ có thể sử dụng dưới dạng hiện vật (như đất nông nghiệp, nhà ở), tài sản sẽ được chia bằng hiện vật. - Tài sản không thể bán hoặc chuyển đổi thành tiền:
Một số tài sản thừa kế không thể bán hoặc chuyển đổi thành tiền do quy định pháp luật hoặc tính chất đặc biệt của tài sản (như di sản văn hóa, tài sản công cộng), việc chia bằng hiện vật là cách duy nhất để phân bổ di sản. - Quy định của di chúc hoặc yêu cầu của bên thừa kế:
Nếu trong di chúc, người để lại di sản đã yêu cầu chia tài sản bằng hiện vật hoặc các bên thừa kế có nguyện vọng như vậy, việc chia hiện vật sẽ được ưu tiên thực hiện.
Như vậy, tài sản thừa kế theo pháp luật được chia bằng hiện vật khi có sự thống nhất giữa các bên, tính chất của tài sản cho phép, hoặc theo yêu cầu của di chúc và các quy định pháp luật.
2. Ví Dụ Minh Họa
Ví dụ thực tế:
Ông A qua đời không để lại di chúc. Di sản thừa kế của ông bao gồm một mảnh đất 500m² và một căn nhà trị giá 4 tỷ đồng. Gia đình ông A gồm vợ (bà B) và hai con ruột (C và D).
- Sau khi xác định quyền thừa kế, di sản được chia đều cho ba người (bà B, C, và D).
- Các bên đồng ý chia mảnh đất thành ba phần bằng nhau, mỗi phần 166,67m². Căn nhà được giao cho bà B vì bà tiếp tục sinh sống tại đó. C và D đồng ý nhận phần đất tương ứng với giá trị phần tài sản thừa kế của họ.
3. Những Vướng Mắc Thực Tế
Chia tài sản thừa kế bằng hiện vật thường gặp nhiều khó khăn, ví dụ:
- Tài sản không thể chia được:
Một số tài sản không thể chia bằng hiện vật mà không làm giảm giá trị, ví dụ: căn nhà duy nhất, mảnh đất nhỏ không đủ để phân chia. - Tranh chấp giữa các bên thừa kế:
Nếu các bên không thống nhất cách chia hoặc không đồng ý nhận phần tài sản được phân bổ, việc chia bằng hiện vật sẽ gặp khó khăn và kéo dài. - Tài sản có giá trị tinh thần:
Các tài sản như nhà thờ tổ, di sản gia đình thường có giá trị tinh thần lớn, gây tranh cãi trong việc phân chia. - Tài sản chưa được hợp thức hóa:
Nếu tài sản thừa kế không có giấy tờ pháp lý rõ ràng hoặc đang tranh chấp về quyền sở hữu, việc chia bằng hiện vật sẽ khó thực hiện. - Khác biệt về giá trị tài sản:
Khi giá trị tài sản không đồng đều, việc phân chia hiện vật có thể gây ra sự không công bằng, dẫn đến tranh chấp.
4. Những Lưu Ý Cần Thiết
- Xác định rõ giá trị tài sản:
Trước khi chia bằng hiện vật, cần xác định rõ giá trị tài sản thông qua cơ quan định giá hoặc thỏa thuận giữa các bên. - Thống nhất giữa các bên thừa kế:
Các bên nên cố gắng thỏa thuận và đồng ý cách chia để tránh tranh chấp và kéo dài thời gian xử lý. - Tuân thủ quy định pháp luật:
Việc chia tài sản thừa kế bằng hiện vật phải tuân thủ các quy định của pháp luật, đặc biệt là về quy trình và thủ tục pháp lý. - Tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý:
Nếu gặp khó khăn trong việc xác định tài sản hoặc giải quyết tranh chấp, các bên nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ luật sư hoặc cơ quan pháp lý có thẩm quyền. - Lập văn bản thỏa thuận:
Sau khi thống nhất cách chia, cần lập văn bản thỏa thuận có công chứng hoặc chứng thực để đảm bảo tính pháp lý và tránh tranh chấp về sau.
5. Căn Cứ Pháp Lý
- Bộ luật Dân sự năm 2015:
- Điều 661: Quy định về phân chia tài sản thừa kế theo pháp luật.
- Điều 662: Quy định về phân chia di sản bằng hiện vật.
- Luật Đất đai năm 2013: Quy định về việc chia đất đai và tài sản gắn liền với đất.
- Nghị định 23/2015/NĐ-CP: Hướng dẫn về chứng thực và công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản.
Liên kết nội bộ: Để tìm hiểu thêm về các vấn đề thừa kế, mời bạn tham khảo chuyên mục Thừa kế tại Luật PVL Group.
Liên kết ngoại: Thông tin pháp luật hữu ích cũng có thể được tìm thấy tại Báo Pháp Luật Online.
Kết luận: Tài sản thừa kế được chia bằng hiện vật khi đáp ứng các điều kiện pháp luật, đặc biệt khi tài sản có thể chia nhỏ hoặc các bên thừa kế đạt được sự thống nhất. Việc thực hiện đúng quy trình pháp lý là cần thiết để đảm bảo quyền lợi và tránh tranh chấp. Nếu cần thêm sự hỗ trợ, hãy liên hệ với Luật PVL Group để được tư vấn chi tiết!
