Khi nào tài sản thừa kế được chia theo thỏa thuận giữa các đồng thừa kế? Tìm hiểu quy định pháp lý, ví dụ minh họa, các vướng mắc, lưu ý cần thiết và căn cứ pháp lý liên quan.
1) Khi nào tài sản thừa kế được chia theo thỏa thuận giữa các đồng thừa kế?
Tài sản thừa kế được chia theo thỏa thuận giữa các đồng thừa kế khi tất cả các bên liên quan đồng ý về cách thức và tỷ lệ phân chia di sản. Theo Bộ luật Dân sự 2015, việc phân chia theo thỏa thuận là hình thức cho phép các bên tự quyết định về quyền lợi của mình trên cơ sở đồng thuận, đảm bảo hài hòa quyền lợi của tất cả người thừa kế mà không cần phải thông qua tòa án hay các cơ quan pháp luật.
1.1 Điều kiện để tài sản thừa kế được chia theo thỏa thuận
Việc thỏa thuận phân chia tài sản thừa kế có thể được thực hiện trong các trường hợp sau:
- Tất cả đồng thừa kế đồng ý với thỏa thuận phân chia: Điều kiện tiên quyết là các đồng thừa kế đều đồng ý với cách thức phân chia tài sản. Thỏa thuận phải được lập thành văn bản và có sự đồng thuận của tất cả người thừa kế.
- Có di chúc hoặc không có di chúc: Thỏa thuận có thể được áp dụng dù người để lại di sản có di chúc hay không. Nếu có di chúc, các đồng thừa kế có thể thỏa thuận dựa trên nội dung di chúc hoặc điều chỉnh các phần thừa kế nếu mọi bên đồng ý.
- Không có tranh chấp giữa các đồng thừa kế: Thỏa thuận chỉ khả thi khi không có tranh chấp, mâu thuẫn về quyền lợi giữa các đồng thừa kế. Nếu có mâu thuẫn, các bên sẽ phải đưa ra yêu cầu phân chia thông qua tòa án.
1.2 Trình tự thực hiện thỏa thuận phân chia tài sản
Để đảm bảo việc thỏa thuận diễn ra hợp pháp và tránh các tranh chấp phát sinh sau này, các đồng thừa kế cần tuân theo quy trình sau:
- Xác định tài sản thừa kế: Các bên thừa kế cùng xác định giá trị và các loại tài sản để lại. Việc này giúp đảm bảo tính công bằng và minh bạch khi đưa ra thỏa thuận.
- Lập văn bản thỏa thuận: Thỏa thuận phải được lập thành văn bản, trong đó nêu rõ phần tài sản của từng người thừa kế và cách thức phân chia. Văn bản này có thể cần công chứng hoặc chứng thực để đảm bảo tính pháp lý.
- Phân chia tài sản theo thỏa thuận: Sau khi văn bản thỏa thuận được lập và có hiệu lực, các đồng thừa kế sẽ tiến hành phân chia tài sản theo đúng nội dung đã thống nhất.
Việc chia tài sản thừa kế theo thỏa thuận mang lại sự linh hoạt và tiết kiệm thời gian, đặc biệt khi các đồng thừa kế có thể tự thống nhất mà không cần phải trải qua các thủ tục pháp lý phức tạp tại tòa án.
2) Ví dụ minh họa
Giả sử ông B qua đời, để lại một ngôi nhà và một khoản tiền tiết kiệm. Ông B có ba người con là C, D và E, và không để lại di chúc. Theo quy định, ba người con sẽ chia đều tài sản này. Tuy nhiên, các đồng thừa kế đạt được thỏa thuận như sau:
- C muốn nhận toàn bộ ngôi nhà và cam kết trả cho D và E phần giá trị tiền mặt tương ứng với giá trị ngôi nhà.
- D và E đồng ý với thỏa thuận và nhận khoản tiền mặt thay vì tài sản là ngôi nhà.
Sau khi thống nhất, ba người lập văn bản thỏa thuận phân chia tài sản, có công chứng để đảm bảo tính pháp lý. Thỏa thuận này giúp các bên nhận được quyền lợi mong muốn và không cần đến sự can thiệp của tòa án.
3) Những vướng mắc thực tế
Việc phân chia tài sản thừa kế theo thỏa thuận giữa các đồng thừa kế không phải lúc nào cũng diễn ra suôn sẻ và có thể gặp một số khó khăn như sau:
- Khó khăn trong việc đạt được sự đồng thuận: Trong nhiều trường hợp, các đồng thừa kế không thể đạt được sự thống nhất về tỷ lệ và cách thức phân chia tài sản, đặc biệt khi giá trị tài sản lớn hoặc các bên có mâu thuẫn cá nhân.
- Tranh cãi về giá trị tài sản: Một số tài sản như bất động sản, cổ phiếu hoặc các tài sản có giá trị biến động sẽ khó xác định giá trị chính xác. Điều này dễ gây ra tranh cãi khi các bên không đồng ý về mức định giá tài sản để phân chia.
- Phát sinh tranh chấp sau khi thỏa thuận: Nếu văn bản thỏa thuận không được lập đầy đủ hoặc không được công chứng, việc thực thi có thể gặp khó khăn hoặc thậm chí bị vô hiệu nếu có tranh chấp phát sinh sau này. Điều này dễ dẫn đến các vụ kiện tụng và tranh chấp kéo dài.
- Ảnh hưởng từ bên ngoài: Các yếu tố bên ngoài như áp lực từ người thân, người ngoài cuộc hoặc các vấn đề về tài chính có thể ảnh hưởng đến quyết định của các đồng thừa kế và gây khó khăn trong việc duy trì sự đồng thuận.
4) Những lưu ý cần thiết
- Lập thỏa thuận công khai và minh bạch: Các đồng thừa kế nên tiến hành thỏa thuận trong bầu không khí công khai, minh bạch và nêu rõ các thông tin tài sản, tỷ lệ chia cho từng người để tránh nhầm lẫn và tranh chấp sau này.
- Công chứng thỏa thuận phân chia tài sản: Thỏa thuận nên được công chứng hoặc chứng thực để đảm bảo tính pháp lý. Điều này giúp tránh các rủi ro liên quan đến việc vô hiệu hóa thỏa thuận và đảm bảo quyền lợi của các bên thừa kế.
- Tham khảo ý kiến từ luật sư hoặc chuyên gia pháp lý: Khi có tài sản có giá trị lớn hoặc các tài sản khó phân chia, người thừa kế nên tìm đến các chuyên gia pháp lý để được tư vấn và đảm bảo thỏa thuận được lập một cách hợp pháp.
- Đảm bảo tính công bằng và tự nguyện: Thỏa thuận chỉ có hiệu lực khi tất cả các bên đều đồng ý và không có ai bị ép buộc. Việc chia tài sản cần được thực hiện trên nguyên tắc công bằng và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của từng người thừa kế.
5) Căn cứ pháp lý
Việc phân chia tài sản thừa kế theo thỏa thuận giữa các đồng thừa kế được quy định tại Bộ luật Dân sự 2015, bao gồm:
- Điều 659 quy định về quyền của người thừa kế trong việc phân chia tài sản theo thỏa thuận.
- Điều 660 quy định về thỏa thuận phân chia di sản thừa kế và các điều kiện pháp lý để thỏa thuận có hiệu lực.
- Điều 661 quy định về quyền lợi và nghĩa vụ của người thừa kế khi tham gia thỏa thuận phân chia tài sản.
- Điều 664 quy định quyền yêu cầu công chứng hoặc chứng thực thỏa thuận phân chia tài sản của các bên thừa kế để đảm bảo tính pháp lý.
Các quy định trên giúp tạo cơ sở pháp lý để các đồng thừa kế tự thỏa thuận về quyền lợi của mình, đảm bảo tính công bằng và sự tự nguyện trong việc phân chia di sản. Nếu có thêm thắc mắc hoặc cần hỗ trợ pháp lý về vấn đề thừa kế, bạn có thể tìm đến Bộ Tư pháp hoặc Tòa án nhân dân.
Bài viết này giải đáp chi tiết cho câu hỏi “Khi nào tài sản thừa kế được chia theo thỏa thuận giữa các đồng thừa kế?” và cung cấp các hướng dẫn cụ thể để người thừa kế thực hiện đúng quy trình pháp lý, bảo vệ quyền lợi của mình. Nếu cần tư vấn chuyên sâu về các quy trình pháp lý liên quan đến phân chia tài sản thừa kế, bạn có thể liên hệ Luật PVL Group để nhận được sự hỗ trợ tốt nhất.
Liên kết nội bộ: Chuyên mục thừa kế
Liên kết ngoài: Báo Pháp Luật
