Khi nào tài sản thừa kế đang có tranh chấp được chia theo di chúc là hợp pháp? Tìm hiểu quy định pháp luật, ví dụ và những lưu ý khi thực hiện phân chia tài sản theo di chúc.

Khi nào tài sản thừa kế đang có tranh chấp được chia theo di chúc là hợp pháp?

Khi nào tài sản thừa kế đang có tranh chấp được chia theo di chúc là hợp pháp? Đây là câu hỏi thường gặp khi xảy ra tranh chấp giữa những người thừa kế liên quan đến tài sản. Tình huống này đặc biệt phức tạp khi các bên liên quan không đạt được thỏa thuận hoặc có nghi ngờ về tính hợp pháp của di chúc. Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi sâu vào phân tích các quy định pháp luật liên quan đến việc chia tài sản thừa kế theo di chúc, điều kiện để di chúc có giá trị pháp lý, ví dụ thực tế, các vướng mắc thường gặp và các lưu ý quan trọng.

1. Trả lời chi tiết khi nào tài sản thừa kế đang có tranh chấp được chia theo di chúc là hợp pháp

Tài sản thừa kế tranh chấp được chia theo di chúc hợp pháp khi di chúc đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật về thừa kế, đảm bảo tính hợp pháp và không vi phạm quyền lợi của các bên thừa kế hợp pháp.

1.1. Điều kiện để di chúc hợp pháp

Theo Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc được coi là hợp pháp nếu đáp ứng các điều kiện sau:

• Người lập di chúc phải có năng lực hành vi dân sự đầy đủ: Người lập di chúc phải có khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của mình. Người này phải không bị hạn chế về năng lực hành vi dân sự và không bị bệnh tâm thần hoặc các bệnh khác ảnh hưởng đến khả năng nhận thức.
• Di chúc phải được lập một cách tự nguyện: Người lập di chúc không bị ép buộc, lừa dối hoặc đe dọa khi lập di chúc. Nếu có dấu hiệu ép buộc hoặc đe dọa trong quá trình lập di chúc, di chúc sẽ mất hiệu lực pháp lý.
• Nội dung di chúc không vi phạm điều cấm của pháp luật, không trái đạo đức xã hội: Di chúc không được bao gồm các nội dung trái pháp luật hoặc xâm phạm quyền lợi của người khác.
• Hình thức của di chúc: Di chúc phải được lập thành văn bản hoặc được lập thành di chúc miệng trong trường hợp đặc biệt. Di chúc văn bản phải có người làm chứng hoặc phải được công chứng, chứng thực theo quy định của pháp luật.

1.2. Các trường hợp di chúc không hợp pháp

Trong một số trường hợp, di chúc có thể bị tuyên vô hiệu nếu:

• Di chúc được lập bởi người không có đủ năng lực hành vi dân sự.
• Di chúc có nội dung vi phạm điều cấm hoặc trái đạo đức xã hội.
• Di chúc bị giả mạo, ép buộc hoặc lừa dối.
• Di chúc không tuân thủ hình thức theo quy định (ví dụ: không có người làm chứng khi lập di chúc miệng).

1.3. Quy định về hiệu lực của di chúc khi có tranh chấp

Khi có tranh chấp về tài sản thừa kế, việc phân chia tài sản theo di chúc chỉ được thực hiện khi di chúc đã được công nhận hợp pháp bởi tòa án. Trong trường hợp có nghi ngờ về tính hợp pháp của di chúc, một trong các bên thừa kế có quyền yêu cầu tòa án xem xét và đưa ra phán quyết. Sau khi tòa án xác định di chúc hợp pháp, tài sản sẽ được chia theo ý nguyện của người lập di chúc.

2. Ví dụ minh họa về chia tài sản thừa kế theo di chúc hợp pháp khi có tranh chấp

Ví dụ: Ông A có một căn nhà và một khoản tiền tiết kiệm. Trước khi qua đời, ông lập một di chúc để lại căn nhà cho con trai cả là anh B, và số tiền tiết kiệm cho con gái là chị C. Sau khi ông A qua đời, anh B và chị C có tranh chấp về quyền sở hữu căn nhà, cho rằng di chúc không hợp pháp vì ông A đã lập di chúc khi sức khỏe suy yếu.

Trong trường hợp này, tòa án sẽ xem xét các yếu tố về tính hợp pháp của di chúc, bao gồm năng lực hành vi dân sự của ông A tại thời điểm lập di chúc, tính tự nguyện và các quy định về hình thức của di chúc. Nếu tòa án xác định rằng ông A có đủ năng lực và di chúc được lập hợp pháp, căn nhà sẽ được chia cho anh B theo di chúc. Ngược lại, nếu di chúc bị tuyên vô hiệu, tài sản sẽ được chia theo pháp luật.

3. Những vướng mắc thực tế khi chia tài sản thừa kế theo di chúc trong trường hợp có tranh chấp

Trong thực tế, việc phân chia tài sản thừa kế theo di chúc thường gặp nhiều khó khăn và vướng mắc:

• Tranh chấp về tính hợp pháp của di chúc: Khi di chúc không rõ ràng hoặc có nghi ngờ về tính hợp pháp, các bên dễ phát sinh tranh chấp. Một số trường hợp, di chúc không được công chứng hoặc không có người làm chứng, gây khó khăn cho việc xác minh tính hợp pháp.
• Mâu thuẫn giữa các bên thừa kế: Các thành viên trong gia đình có thể không đồng ý với nội dung di chúc và muốn yêu cầu chia tài sản theo cách khác. Điều này đặc biệt phổ biến khi có sự chênh lệch lớn trong giá trị tài sản được chia.
• Khó khăn trong việc xác minh di chúc miệng: Đối với các di chúc miệng, việc xác minh rất phức tạp vì phụ thuộc vào lời làm chứng của những người liên quan, dễ phát sinh mâu thuẫn.

4. Những lưu ý cần thiết khi phân chia tài sản thừa kế theo di chúc

Khi tiến hành phân chia tài sản theo di chúc, các bên cần lưu ý các điểm sau:

• Kiểm tra tính hợp pháp của di chúc trước khi thực hiện: Việc kiểm tra tính hợp pháp của di chúc là rất quan trọng, giúp tránh được những tranh chấp không đáng có về sau.
• Công chứng hoặc chứng thực di chúc nếu có thể: Việc công chứng di chúc sẽ giúp tăng tính hợp pháp và giảm thiểu rủi ro tranh chấp về sau.
• Thỏa thuận hòa giải giữa các bên thừa kế: Trường hợp có mâu thuẫn, các bên nên cố gắng thỏa thuận hòa giải trước khi đưa tranh chấp ra tòa, vừa tiết kiệm thời gian vừa tránh gây tổn thương trong gia đình.

5. Căn cứ pháp lý cho việc chia tài sản thừa kế theo di chúc hợp pháp

Các quy định pháp lý liên quan đến phân chia tài sản thừa kế theo di chúc bao gồm:

• Bộ luật Dân sự 2015 – Điều 630 quy định về điều kiện hợp pháp của di chúc, Điều 643 về hiệu lực của di chúc.
• Luật Công chứng 2014 – Quy định về thủ tục công chứng di chúc nhằm tăng tính hợp pháp cho di chúc.
• Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 – Điều 66 về quyền thừa kế của các thành viên trong gia đình.

Để tìm hiểu chi tiết hơn, bạn có thể tham khảo tại Luật PVL Group – Thừa kế và Báo Pháp Luật – Bạn đọc.

Qua bài viết trên, chúng ta đã làm rõ khi nào tài sản thừa kế đang có tranh chấp được chia theo di chúc là hợp pháp, cùng những yếu tố cần thiết và các lưu ý quan trọng. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào hoặc cần hỗ trợ pháp lý chi tiết về việc phân chia tài sản thừa kế, hãy liên hệ với Luật PVL Group để được tư vấn và hỗ trợ đầy đủ.