Khi nào tài sản thừa kế bị tòa án quyết định phân chia lại?

1) Khi nào tài sản thừa kế bị tòa án quyết định phân chia lại?

Việc tòa án quyết định phân chia lại tài sản thừa kế có thể diễn ra trong một số trường hợp nhất định. Theo Bộ luật Dân sự 2015 và các quy định pháp luật có liên quan, các bên thừa kế có quyền yêu cầu tòa án phân chia lại di sản thừa kế nếu có căn cứ rõ ràng và hợp pháp. Các tình huống dẫn đến việc phân chia lại tài sản thừa kế qua tòa án thường bao gồm:

• Có tranh chấp về việc phân chia tài sản: Nếu các đồng thừa kế không thể thống nhất về tỷ lệ hoặc cách thức phân chia tài sản, một hoặc nhiều người thừa kế có thể yêu cầu tòa án giải quyết. Trong trường hợp này, tòa án sẽ xem xét các bằng chứng, nguyện vọng của các bên liên quan và đưa ra phán quyết phân chia tài sản thừa kế theo pháp luật hoặc di chúc.
• Vi phạm di chúc hoặc di chúc không rõ ràng: Nếu di chúc của người để lại di sản có nội dung không rõ ràng, không đủ căn cứ pháp lý, hoặc có dấu hiệu vi phạm pháp luật (ví dụ: bị ép buộc, lừa dối), tòa án có thể quyết định phân chia lại tài sản theo quy định pháp luật thay vì thực hiện theo nội dung di chúc.
• Phát hiện tài sản mới hoặc tài sản bị che giấu: Trong quá trình phân chia tài sản thừa kế, nếu phát hiện ra tài sản mới hoặc tài sản đã bị một số người thừa kế che giấu, các bên liên quan có quyền yêu cầu tòa án phân chia lại tài sản để đảm bảo quyền lợi cho tất cả những người thừa kế.
• Tài sản thừa kế có giá trị đặc biệt hoặc khó phân chia: Một số tài sản có tính chất đặc biệt như cổ phần trong công ty gia đình, đất đai hoặc tài sản có giá trị lớn và không thể dễ dàng phân chia. Khi không thể tìm được sự đồng thuận, các bên có thể yêu cầu tòa án phân chia lại tài sản dựa trên quyền lợi hợp pháp của từng người thừa kế.
• Người thừa kế có quyền lợi đặc biệt: Một số đối tượng đặc biệt như con dưới 18 tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự hoặc vợ/chồng không còn khả năng lao động có quyền lợi đặc biệt trong việc nhận tài sản thừa kế. Nếu quyền lợi của những đối tượng này bị ảnh hưởng, tòa án có thể quyết định phân chia lại tài sản để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của họ.

1.1 Quy trình tòa án xem xét và quyết định phân chia lại tài sản thừa kế

Khi có yêu cầu phân chia lại tài sản, tòa án sẽ tiến hành xem xét hồ sơ và các chứng cứ từ phía các bên liên quan. Quy trình phân chia lại tài sản thừa kế qua tòa án bao gồm:

1. Chuẩn bị hồ sơ và nộp đơn yêu cầu: Các bên thừa kế nộp đơn yêu cầu phân chia lại tài sản thừa kế tại tòa án có thẩm quyền. Hồ sơ bao gồm chứng cứ về di sản, di chúc (nếu có), và các tài liệu chứng minh quyền lợi của từng người thừa kế.
2. Tòa án thụ lý và xem xét yêu cầu: Tòa án sẽ thụ lý đơn và tiến hành xem xét, điều tra, xác minh giá trị tài sản thừa kế, tính hợp pháp của di chúc, và các tranh chấp giữa các bên.
3. Phiên tòa phân chia tài sản thừa kế: Trong phiên tòa, các bên thừa kế sẽ trình bày quan điểm và yêu cầu của mình. Tòa án sẽ căn cứ vào bằng chứng và các quy định pháp luật để đưa ra phán quyết cuối cùng về việc phân chia tài sản thừa kế.
4. Thực hiện phán quyết của tòa án: Sau khi tòa án đưa ra quyết định, các bên thừa kế có trách nhiệm tuân thủ và thực hiện việc phân chia tài sản theo phán quyết của tòa. Nếu không đồng ý với phán quyết, các bên có thể kháng cáo lên tòa án cấp cao hơn để được xem xét lại.

2) Ví dụ minh họa

Ông B qua đời và để lại di sản bao gồm một căn nhà và một khoản tiền tiết kiệm. Theo di chúc, căn nhà sẽ chia đều cho ba người con là C, D, và E, còn khoản tiền tiết kiệm dành cho con nuôi F. Tuy nhiên, trong quá trình phân chia, D không đồng ý vì cho rằng mình đã chăm sóc ông B nhiều hơn các anh chị em khác và yêu cầu tòa án phân chia lại tài sản.

Trong trường hợp này, tòa án sẽ xem xét nguyện vọng của D, giá trị căn nhà và tính hợp pháp của di chúc. Nếu có căn cứ rõ ràng, tòa án có thể chấp thuận yêu cầu của D và phân chia lại căn nhà để đảm bảo công bằng. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng sẽ phụ thuộc vào các bằng chứng mà D cung cấp.

3) Những vướng mắc thực tế

Trong thực tế, việc yêu cầu tòa án phân chia lại tài sản thừa kế thường gặp phải một số vướng mắc như:

• Khó khăn trong việc thu thập chứng cứ: Để yêu cầu phân chia lại tài sản, các bên thừa kế phải cung cấp bằng chứng về tính không hợp pháp của quá trình phân chia ban đầu hoặc các lý do khác. Tuy nhiên, việc thu thập chứng cứ, đặc biệt là trong trường hợp tài sản có giá trị lớn, có thể gặp khó khăn và mất nhiều thời gian.
• Mâu thuẫn và tranh chấp giữa các bên thừa kế: Khi các bên không thể đạt được thỏa thuận chung, tranh chấp kéo dài sẽ làm căng thẳng quan hệ gia đình và gây ảnh hưởng xấu đến môi trường gia đình.
• Quá trình pháp lý kéo dài: Thủ tục yêu cầu tòa án phân chia lại tài sản đòi hỏi nhiều bước pháp lý và có thể kéo dài từ vài tháng đến vài năm, gây mất thời gian và chi phí cho các bên liên quan. Điều này cũng khiến việc thực hiện quyền lợi của người thừa kế bị trì hoãn.
• Khó khăn trong việc định giá tài sản: Trong trường hợp tài sản thừa kế bao gồm những tài sản có giá trị lớn hoặc khó định giá như cổ phần công ty hoặc bất động sản, việc xác định giá trị tài sản sẽ gặp nhiều khó khăn và thường dẫn đến mâu thuẫn.

4) Những lưu ý cần thiết

• Thực hiện thỏa thuận trước khi yêu cầu tòa án: Trước khi yêu cầu tòa án phân chia lại tài sản, các bên thừa kế nên cố gắng đạt được thỏa thuận chung về phân chia tài sản. Điều này sẽ giúp tránh tranh chấp kéo dài và giảm bớt căng thẳng gia đình.
• Chuẩn bị đầy đủ chứng cứ: Để yêu cầu tòa án phân chia lại tài sản thành công, người thừa kế cần thu thập đầy đủ các chứng cứ như giấy tờ tài sản, hồ sơ di chúc, hoặc các chứng cứ khác liên quan đến tranh chấp.
• Tham khảo ý kiến từ luật sư hoặc chuyên gia pháp lý: Việc nhờ đến sự tư vấn của luật sư hoặc chuyên gia pháp lý sẽ giúp người thừa kế hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình, đồng thời đảm bảo yêu cầu phân chia tài sản có căn cứ pháp lý rõ ràng.
• Giữ mối quan hệ tốt trong gia đình: Dù có tranh chấp về tài sản, các bên thừa kế nên cố gắng duy trì mối quan hệ gia đình tốt đẹp, tránh những mâu thuẫn không đáng có và tìm cách hòa giải trước khi đưa ra yêu cầu tòa án.

5) Căn cứ pháp lý

Việc tòa án phân chia lại tài sản thừa kế được điều chỉnh bởi các quy định của Bộ luật Dân sự 2015 và các văn bản pháp luật liên quan, bao gồm:

• Điều 609 quy định quyền để lại di sản và quyền thừa kế của cá nhân.
• Điều 624 quy định về di chúc và các yêu cầu về tính hợp pháp của di chúc.
• Điều 643 về tính hợp pháp của di chúc và các trường hợp di chúc bị coi là không hợp pháp.
• Điều 659 quy định về quyền yêu cầu phân chia tài sản của người thừa kế.
• Điều 660 quy định quyền và nghĩa vụ của các đồng thừa kế trong quá trình phân chia tài sản.

Những quy định trên là cơ sở pháp lý để các bên thừa kế yêu cầu tòa án phân chia lại tài sản, đảm bảo quyền lợi hợp pháp và tính công bằng trong quá trình thừa kế. Nếu cần thêm thông tin hoặc hỗ trợ pháp lý, người thừa kế có thể tham khảo Bộ Tư pháp hoặc Tòa án nhân dân.

Bài viết này đã giải đáp chi tiết câu hỏi “Khi nào tài sản thừa kế bị tòa án quyết định phân chia lại?” và cung cấp các thông tin quan trọng để bảo vệ quyền lợi của người thừa kế. Để được tư vấn thêm về quy trình pháp lý liên quan đến thừa kế và phân chia tài sản, bạn có thể tham khảo dịch vụ tư vấn từ Luật PVL Group.

Liên kết nội bộ: Chuyên mục thừa kế

Liên kết ngoài: Báo Pháp Luật