Khi nào tài sản đang có tranh chấp được chia theo pháp luật? Tìm hiểu quy định phân chia tài sản khi có tranh chấp theo quy định pháp luật Việt Nam.
Khi nào tài sản đang có tranh chấp được chia theo pháp luật?
Tài sản đang có tranh chấp sẽ được chia theo pháp luật khi các bên không thể đạt được thỏa thuận chung về quyền sở hữu hoặc phân chia tài sản và yêu cầu cơ quan có thẩm quyền giải quyết. Thông thường, tài sản thừa kế sẽ được chia dựa trên di chúc hoặc thỏa thuận giữa các bên thừa kế. Tuy nhiên, nếu xảy ra tranh chấp, tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền sẽ can thiệp, căn cứ theo quy định của pháp luật để phân chia tài sản một cách công bằng.
Phân chia tài sản có tranh chấp theo pháp luật xảy ra trong các trường hợp sau:
- Không đạt được thỏa thuận giữa các bên thừa kế: Khi các bên thừa kế không thể tự thương lượng về quyền sở hữu tài sản hoặc không đồng ý về cách phân chia, họ có quyền yêu cầu tòa án phân xử dựa trên quy định pháp luật.
- Tranh chấp về quyền lợi của các thừa kế bắt buộc: Nếu có người thuộc diện thừa kế bắt buộc, như con chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, hoặc cha mẹ già yếu, và di chúc hoặc ý nguyện phân chia tài sản không bảo đảm quyền lợi của họ, tài sản sẽ được phân chia theo quy định pháp luật để đảm bảo quyền lợi của các thừa kế bắt buộc này.
- Có tranh chấp về tính hợp pháp của di chúc: Khi di chúc bị nghi ngờ về tính hợp pháp, không được công chứng, chứng thực hợp lệ, hoặc có các dấu hiệu gian lận, cơ quan có thẩm quyền sẽ xem xét và phân chia tài sản theo pháp luật nếu di chúc bị tuyên bố vô hiệu.
- Tài sản thuộc sở hữu chung của nhiều người: Khi tài sản thuộc sở hữu chung của nhiều người và có yêu cầu phân chia tài sản từ một trong các bên, tòa án có thẩm quyền sẽ xem xét và thực hiện phân chia theo quy định pháp luật nếu không có thỏa thuận nào khác được đưa ra.
Ví dụ minh họa
Ông L qua đời và để lại một căn nhà và một khoản tiền tiết kiệm trong ngân hàng. Theo di chúc, ông L để lại căn nhà cho con gái ông là chị H, và khoản tiền tiết kiệm cho con trai là anh K. Tuy nhiên, sau khi ông L mất, bà P – em gái ông L – yêu cầu chia một phần tài sản, cho rằng bà đã chăm sóc ông L trong những năm cuối đời và có quyền lợi trong di sản. Các bên thừa kế không đạt được thỏa thuận về cách phân chia tài sản, dẫn đến việc phải yêu cầu tòa án giải quyết.
Trong trường hợp này, tòa án sẽ xem xét quyền lợi của các bên, xác định tính hợp pháp của di chúc, và đưa ra quyết định phân chia tài sản theo quy định của pháp luật để đảm bảo công bằng.
Những vướng mắc thực tế
Quá trình giải quyết tranh chấp tài sản thừa kế qua tòa án có thể gặp nhiều vướng mắc và thách thức:
- Khó khăn trong việc xác minh quyền sở hữu tài sản:
Đối với một số tài sản, chẳng hạn như đất đai, quyền sở hữu thường phức tạp và có thể không có giấy tờ đầy đủ. Điều này đòi hỏi thời gian và công sức để xác minh, làm kéo dài thời gian giải quyết tranh chấp. - Tranh cãi về tính hợp pháp của di chúc:
Nhiều tranh chấp xảy ra do các bên không đồng ý về tính hợp pháp của di chúc hoặc cho rằng di chúc không phản ánh đúng ý chí của người để lại di sản. Điều này có thể dẫn đến các vụ tranh cãi kéo dài và cần sự can thiệp của tòa án. - Khó khăn trong việc bảo đảm quyền lợi của các thừa kế bắt buộc:
Quyền lợi của các thừa kế bắt buộc thường là nguyên nhân gây ra tranh chấp, đặc biệt khi di chúc không đảm bảo quyền lợi cho họ. Điều này đòi hỏi tòa án phải bảo vệ quyền lợi của những người này, khiến quá trình giải quyết trở nên phức tạp hơn. - Chi phí pháp lý và thời gian giải quyết kéo dài:
Khi tranh chấp phải đưa ra tòa án, chi phí và thời gian giải quyết có thể tăng cao, ảnh hưởng đến các bên liên quan. Đối với các vụ tranh chấp phức tạp, thời gian giải quyết có thể kéo dài nhiều năm.
Những lưu ý cần thiết
Khi tham gia vào quá trình phân chia tài sản đang có tranh chấp, các bên thừa kế cần lưu ý các điểm sau để bảo vệ quyền lợi của mình:
- Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và giấy tờ liên quan:
Người thừa kế nên chuẩn bị kỹ càng các giấy tờ chứng minh quyền thừa kế và quyền sở hữu tài sản. Điều này giúp tòa án xác minh và xử lý tranh chấp nhanh chóng hơn, đồng thời giảm thiểu rủi ro pháp lý. - Tham khảo ý kiến của luật sư hoặc chuyên gia pháp lý:
Tranh chấp tài sản thừa kế thường rất phức tạp, đặc biệt là khi liên quan đến tính hợp pháp của di chúc và quyền lợi của các thừa kế bắt buộc. Việc tham khảo ý kiến của luật sư sẽ giúp người thừa kế hiểu rõ quyền lợi của mình và tuân thủ đúng quy định pháp luật. - Cố gắng đạt thỏa thuận trước khi khởi kiện:
Nếu có thể, các bên nên cố gắng thương lượng để đạt được thỏa thuận phân chia tài sản trước khi đưa vụ việc ra tòa. Điều này giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và tránh được mâu thuẫn kéo dài. - Tuân thủ quyền lợi của các thừa kế bắt buộc:
Các bên liên quan cần tuân thủ quy định pháp luật để bảo đảm quyền lợi của các thừa kế bắt buộc, nhất là khi tranh chấp có thể ảnh hưởng đến quyền lợi của những thành viên yếu thế như con chưa thành niên, người cao tuổi hoặc người mất năng lực hành vi dân sự.
Căn cứ pháp lý
Các quy định pháp lý liên quan đến việc phân chia tài sản có tranh chấp theo pháp luật được quy định trong các văn bản pháp luật sau:
- Bộ luật Dân sự 2015, quy định chi tiết về quyền thừa kế, quyền lợi của các thừa kế bắt buộc, và quy định về di chúc.
- Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, quy định về thủ tục và thẩm quyền của tòa án trong việc xử lý các tranh chấp dân sự, bao gồm tranh chấp tài sản thừa kế.
- Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, quy định về quyền sở hữu tài sản trong hôn nhân và quyền lợi của các thành viên trong gia đình trong quá trình phân chia tài sản.
Để biết thêm về các quy định pháp lý và nhận tư vấn từ các chuyên gia, bạn có thể tham khảo thêm tại Báo Pháp Luật và Luật PVL Group nhằm đảm bảo quyền lợi của mình trong quá trình phân chia tài sản có tranh chấp.
