Khi nào tài sản chung của vợ chồng phải được phân chia theo yêu cầu của tòa án?

Khi nào tài sản chung của vợ chồng phải được phân chia theo yêu cầu của tòa án?

Tài sản chung của vợ chồng là tài sản được tạo lập trong thời kỳ hôn nhân và thuộc quyền sở hữu chung của cả hai bên. Theo quy định pháp luật Việt Nam, tài sản chung thường sẽ được chia đôi khi hôn nhân kết thúc hoặc khi một trong hai vợ chồng qua đời, và có thể được chia theo thỏa thuận hoặc theo yêu cầu của một bên. Tuy nhiên, có những trường hợp mà tòa án cần can thiệp để phân chia tài sản chung của vợ chồng nhằm đảm bảo tính công bằng, bảo vệ quyền lợi của các bên và tránh những tranh chấp không mong muốn.

1. Trường hợp ly hôn
   Khi một trong hai vợ chồng yêu cầu ly hôn và không đạt được thỏa thuận về việc phân chia tài sản, tòa án sẽ can thiệp và phân chia tài sản chung theo các nguyên tắc công bằng, bình đẳng và dựa trên quyền lợi hợp pháp của mỗi bên. Trong trường hợp này, tòa án sẽ xem xét các yếu tố như công sức đóng góp của mỗi bên, nhu cầu và quyền lợi của con cái, và các yếu tố kinh tế khác để đảm bảo phân chia hợp lý.
2. Trường hợp một trong hai bên qua đời và có tranh chấp thừa kế
   Khi một trong hai vợ chồng qua đời và các thừa kế không đạt được sự đồng thuận về cách phân chia tài sản, tòa án có thể can thiệp để xác định phần tài sản của người đã mất và chia di sản theo pháp luật. Đây là cách tòa án đảm bảo quyền lợi của người còn sống và các thừa kế khác, bao gồm cả con riêng và con chung nếu có.
3. Trường hợp vợ chồng không thể đạt được thỏa thuận về phân chia tài sản
   Nếu hai vợ chồng không thể đạt được thỏa thuận về cách chia tài sản chung dù không ly hôn, một bên có thể yêu cầu tòa án phân chia tài sản để xác định rõ quyền sở hữu và quản lý tài sản. Trong trường hợp này, tòa án sẽ xác minh và xác định phần tài sản của mỗi bên theo quy định pháp luật.
4. Trường hợp cần bảo vệ quyền lợi của người có quyền thừa kế bắt buộc
   Trong một số trường hợp, khi phân chia tài sản chung của vợ chồng liên quan đến quyền lợi của các thừa kế bắt buộc như con chưa thành niên hoặc con mất khả năng lao động, tòa án có thể can thiệp để đảm bảo quyền lợi tối thiểu của các thừa kế này. Tòa án sẽ áp dụng quy định pháp luật để phân chia tài sản công bằng và đảm bảo bảo vệ quyền lợi cho những người dễ bị tổn thương.
5. Trường hợp tranh chấp tài sản lớn và phức tạp
   Nếu tài sản chung có giá trị lớn hoặc có tính phức tạp cao, việc phân chia cần có sự can thiệp của tòa án để xác minh và đảm bảo tính minh bạch và công bằng. Tòa án sẽ thực hiện các biện pháp pháp lý để đánh giá tài sản và phân chia dựa trên các quy định hiện hành, từ đó bảo vệ quyền lợi cho các bên liên quan.

Ví dụ minh họa

Giả sử ông A và bà B là vợ chồng có một căn nhà và một khoản tiết kiệm. Khi họ quyết định ly hôn nhưng không thể thỏa thuận được về việc chia căn nhà, ông A yêu cầu tòa án can thiệp để phân chia tài sản. Tòa án xem xét công sức đóng góp của mỗi bên trong thời kỳ hôn nhân, nhu cầu về chỗ ở cho con cái và các yếu tố khác. Kết quả là tòa án phân chia tài sản chung sao cho mỗi bên nhận được một phần hợp lý từ căn nhà và khoản tiết kiệm dựa trên nhu cầu và quyền lợi của cả hai.

Trong trường hợp khác, nếu ông A qua đời mà không để lại di chúc và có tranh chấp giữa bà B và các con riêng của ông về căn nhà và khoản tiết kiệm, tòa án sẽ xác định phần tài sản của ông A trong tài sản chung và phân chia di sản cho các thừa kế hợp pháp theo pháp luật thừa kế.

Những vướng mắc thực tế

Trong quá trình yêu cầu phân chia tài sản chung theo tòa án, có thể gặp một số vướng mắc thực tế như sau:

1. Tranh chấp giữa các thừa kế và người còn sống
   Khi một trong hai vợ chồng qua đời, nếu giữa người còn sống và các thừa kế khác không đạt được thỏa thuận, mâu thuẫn có thể xảy ra, đặc biệt nếu tài sản có giá trị lớn. Trong trường hợp này, tòa án cần can thiệp để phân chia tài sản một cách công bằng và tránh kéo dài tranh chấp.
2. Khó khăn trong việc xác định tài sản chung và tài sản riêng
   Một số trường hợp không có giấy tờ rõ ràng để phân biệt tài sản chung và tài sản riêng, dẫn đến tranh cãi và khó khăn trong việc xác định giá trị tài sản. Tòa án sẽ cần xem xét các bằng chứng và lời khai để phân định tài sản một cách hợp lý.
3. Xác định quyền lợi của các thừa kế bắt buộc
   Nếu trong số các thừa kế có người thuộc diện thừa kế bắt buộc như con chưa thành niên, con mất khả năng lao động, hoặc cha mẹ già yếu, tòa án sẽ phải cân nhắc đặc biệt để bảo vệ quyền lợi của những thừa kế này. Điều này làm quá trình phân chia tài sản phức tạp hơn và có thể kéo dài thời gian.
4. Chi phí và thời gian giải quyết qua tòa án
   Việc yêu cầu chia tài sản qua tòa án có thể tốn kém và mất nhiều thời gian, đặc biệt khi có nhiều tranh chấp hoặc tài sản có giá trị lớn. Điều này gây khó khăn cho các bên và có thể làm giảm giá trị thực tế của tài sản khi phân chia.

Những lưu ý cần thiết

Khi yêu cầu phân chia tài sản chung của vợ chồng theo yêu cầu của tòa án, các bên cần lưu ý các điểm sau:

1. Chuẩn bị tài liệu đầy đủ và chính xác
   Người yêu cầu cần cung cấp đầy đủ giấy tờ xác nhận quyền sở hữu tài sản, giấy chứng nhận kết hôn hoặc giấy chứng tử (nếu cần), và các tài liệu xác minh quyền thừa kế hợp pháp. Điều này giúp đảm bảo quy trình phân chia tài sản diễn ra nhanh chóng và hợp pháp.
2. Tham khảo ý kiến luật sư hoặc chuyên gia pháp lý
   Trong trường hợp gặp phải tranh chấp phức tạp, tham khảo ý kiến của luật sư hoặc chuyên gia pháp lý sẽ giúp bảo vệ quyền lợi của các bên và đảm bảo quy trình phân chia tài sản diễn ra theo quy định của pháp luật.
3. Nắm rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình
   Các bên cần hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong tài sản chung để bảo vệ quyền lợi hợp pháp và tránh tranh chấp không cần thiết.
4. Thỏa thuận trước với các thừa kế khác nếu có thể
   Nếu có thể, các bên nên thỏa thuận về việc phân chia tài sản trước khi đưa ra yêu cầu với tòa án. Sự thỏa thuận này sẽ giúp duy trì mối quan hệ gia đình và tiết kiệm thời gian và chi phí.

Căn cứ pháp lý

Quy định về việc phân chia tài sản chung của vợ chồng khi có yêu cầu của tòa án được xác định trong các văn bản pháp luật sau:

• Bộ luật Dân sự 2015, đặc biệt các điều khoản liên quan đến quyền yêu cầu phân chia tài sản và quyền lợi của thừa kế bắt buộc.
• Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, quy định rõ về tài sản chung, tài sản riêng của vợ chồng và quyền yêu cầu phân chia tài sản khi hôn nhân kết thúc hoặc một bên qua đời.

Để tìm hiểu thêm về các quy định pháp lý liên quan và nhận tư vấn từ các chuyên gia, bạn có thể tham khảo thêm tại Báo Pháp Luật và Luật PVL Group để bảo vệ quyền lợi hợp pháp trong quá trình phân chia tài sản chung khi có yêu cầu từ tòa án.