Khi nào tài sản chung của vợ chồng được coi là di sản thừa kế hợp pháp? Tìm hiểu các quy định và trường hợp cụ thể về thừa kế tài sản chung.
Khi nào tài sản chung của vợ chồng được coi là di sản thừa kế hợp pháp?
Tài sản chung của vợ chồng bao gồm tất cả tài sản hình thành trong thời kỳ hôn nhân, ngoại trừ tài sản riêng của từng người theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình. Khi một trong hai vợ chồng qua đời, phần tài sản thuộc về người đã mất sẽ được coi là di sản thừa kế và được chia cho những người thừa kế hợp pháp. Tuy nhiên, chỉ một phần tài sản chung của vợ chồng mới được coi là di sản thừa kế hợp pháp – đó là phần thuộc quyền sở hữu của người đã qua đời.
Cụ thể, khi một người trong hai vợ chồng qua đời, tài sản chung sẽ được chia đôi. Một nửa tài sản sẽ thuộc quyền sở hữu của người còn sống, và nửa còn lại là di sản thừa kế của người đã mất. Theo quy định, di sản này sẽ được chia theo di chúc nếu người đã mất để lại di chúc hợp pháp. Nếu không có di chúc, di sản này sẽ được phân chia theo pháp luật, ưu tiên cho các thừa kế hàng thứ nhất bao gồm vợ/chồng còn sống, con cái, và cha mẹ của người đã mất.
- Khi nào tài sản chung của vợ chồng trở thành di sản thừa kế hợp pháp?
Tài sản chung của vợ chồng sẽ trở thành di sản thừa kế hợp pháp khi một trong hai người qua đời. Phần tài sản thuộc về người còn sống không phải là di sản thừa kế và thuộc sở hữu hợp pháp của họ. Phần tài sản của người đã mất sẽ được coi là di sản và được phân chia cho các thừa kế hợp pháp. Đây là cách mà pháp luật bảo vệ quyền lợi của người còn sống và đảm bảo sự công bằng trong việc chia tài sản cho những người thừa kế khác. - Phân chia di sản thừa kế trong trường hợp không có di chúc
Nếu người đã mất không để lại di chúc, di sản sẽ được phân chia theo pháp luật. Trong trường hợp này, pháp luật quy định phần di sản của người đã mất sẽ được chia đều cho các thừa kế hàng thứ nhất bao gồm vợ/chồng còn sống, con cái, và cha mẹ của người đã mất. Đây là quy định nhằm đảm bảo sự công bằng và tránh tranh chấp trong quá trình phân chia tài sản. - Phân chia di sản thừa kế khi có di chúc hợp pháp
Nếu người đã mất để lại di chúc, phần di sản sẽ được chia theo ý chí của người để lại di chúc. Di chúc này phải tuân thủ các quy định về hình thức và nội dung của pháp luật để được coi là hợp pháp. Trong trường hợp di chúc không rõ ràng hoặc có tranh chấp về tính hợp pháp, các thừa kế có quyền yêu cầu tòa án phân xử để đảm bảo quyền lợi của mình.
Ví dụ minh họa
Giả sử ông A và bà B là vợ chồng có tài sản chung là một căn nhà và một khoản tiền tiết kiệm. Khi ông A qua đời mà không để lại di chúc, tài sản chung của họ sẽ được coi là di sản thừa kế của ông A. Theo quy định pháp luật, bà B sẽ nhận một nửa căn nhà và một nửa khoản tiết kiệm, đó là phần tài sản của bà. Phần còn lại sẽ được coi là di sản của ông A và sẽ được chia đều cho các thừa kế hợp pháp bao gồm bà B và các con của ông A.
Trong trường hợp này, phần di sản thừa kế hợp pháp của ông A là phần tài sản thuộc quyền sở hữu của ông trong tài sản chung, và sẽ được chia đều cho các thừa kế hàng thứ nhất.
Những vướng mắc thực tế
Trong quá trình phân chia tài sản chung khi một trong hai vợ chồng qua đời, có thể gặp phải một số vướng mắc thực tế như sau:
- Tranh chấp giữa người còn sống và các thừa kế khác về quyền lợi thừa kế
Khi một bên qua đời, việc phân chia tài sản thường gây ra tranh cãi giữa người còn sống và các thừa kế khác, đặc biệt khi tài sản có giá trị lớn hoặc có nhiều yếu tố phức tạp. Trong trường hợp không có di chúc, tranh chấp có thể kéo dài và gây mất đoàn kết gia đình. - Khó khăn trong việc xác định tài sản chung và tài sản riêng
Đôi khi, việc xác định tài sản chung và tài sản riêng của người đã mất không dễ dàng, đặc biệt khi không có các giấy tờ xác minh rõ ràng. Điều này có thể gây ra tranh cãi và làm phức tạp quá trình phân chia tài sản. - Tranh chấp về tính hợp pháp của di chúc
Nếu người đã mất để lại di chúc nhưng di chúc không đáp ứng đủ các điều kiện hợp pháp, các thừa kế có quyền yêu cầu tòa án xác định lại tính hợp pháp của di chúc. Điều này sẽ làm kéo dài thời gian phân chia tài sản và gây khó khăn cho các bên liên quan. - Chi phí và thời gian thực hiện phân chia tài sản qua tòa án
Khi các bên không thể tự thỏa thuận phân chia tài sản, việc phân chia qua tòa án có thể kéo dài và gây tốn kém. Điều này ảnh hưởng đến quyền lợi của người còn sống và các thừa kế khác, đặc biệt khi tài sản cần được sử dụng ngay.
Những lưu ý cần thiết
Khi phân chia tài sản chung của vợ chồng khi một bên qua đời, các bên cần lưu ý các điểm sau:
- Chuẩn bị đầy đủ giấy tờ xác nhận quyền sở hữu tài sản
Người còn sống cần có đầy đủ giấy tờ xác nhận quyền sở hữu tài sản, giấy chứng tử của người đã mất và các giấy tờ liên quan đến quyền thừa kế. Điều này giúp đảm bảo quá trình phân chia tài sản được thực hiện đúng theo quy định pháp luật. - Tham khảo ý kiến của luật sư hoặc chuyên gia pháp lý
Trong trường hợp có tranh chấp hoặc vấn đề phức tạp, tham khảo ý kiến của luật sư hoặc chuyên gia pháp lý sẽ giúp bảo vệ quyền lợi của các bên và đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật. - Hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong quá trình phân chia tài sản
Người còn sống và các thừa kế cần hiểu rõ quyền lợi của mình trong tài sản chung và quy định pháp luật để đảm bảo quyền lợi hợp pháp và tránh các tranh chấp không đáng có. - Thỏa thuận trước với các thừa kế nếu có thể
Nếu có thể, các bên nên thỏa thuận trước về cách thức phân chia tài sản để tránh mất thời gian và chi phí qua tòa án. Điều này giúp duy trì mối quan hệ gia đình và đảm bảo tính công bằng cho các bên.
Căn cứ pháp lý
Quy định về việc phân chia tài sản chung của vợ chồng khi một bên qua đời và trở thành di sản thừa kế hợp pháp được xác định trong các văn bản pháp luật sau:
- Bộ luật Dân sự 2015, đặc biệt các điều khoản liên quan đến quyền thừa kế và quyền yêu cầu phân chia tài sản chung của vợ chồng khi một bên qua đời.
- Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, quy định rõ về tài sản chung, tài sản riêng của vợ chồng và quyền lợi của các bên thừa kế trong trường hợp tranh chấp về tài sản thừa kế.
Để tìm hiểu thêm về quy định pháp lý liên quan và nhận tư vấn từ các chuyên gia, bạn có thể tham khảo thêm tại Báo Pháp Luật và Luật PVL Group để bảo vệ quyền lợi hợp pháp trong quá trình phân chia tài sản chung của vợ chồng khi một bên qua đời.
