Khi nào tài sản chung của vợ chồng được chia theo thừa kế theo pháp luật? Bài viết giải đáp chi tiết, cung cấp ví dụ, phân tích vướng mắc và căn cứ pháp lý quan trọng.
1. Khi nào tài sản chung của vợ chồng được chia theo thừa kế theo pháp luật?
Tài sản chung của vợ chồng được chia theo thừa kế theo pháp luật trong các trường hợp nào?
Theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 và Bộ luật Dân sự năm 2015, tài sản chung của vợ chồng sẽ được chia theo thừa kế theo pháp luật trong các trường hợp sau:
- Một trong hai người vợ hoặc chồng qua đời:
Khi một trong hai người qua đời mà không để lại di chúc hoặc di chúc không hợp pháp, phần tài sản thuộc sở hữu của người đã mất sẽ được chia thừa kế theo pháp luật. Trước khi chia thừa kế, tài sản chung của vợ chồng phải được chia đôi, mỗi người sở hữu 50%. - Không có di chúc hoặc di chúc không hợp pháp:
Nếu người để lại di sản không lập di chúc, hoặc di chúc không đáp ứng các điều kiện pháp lý, tài sản thuộc phần của người này sẽ được chia theo thứ tự hàng thừa kế do pháp luật quy định. - Tài sản không được ghi nhận rõ ràng:
Trong trường hợp tài sản không có giấy tờ chứng minh quyền sở hữu riêng, tài sản này sẽ được xác định là tài sản chung của vợ chồng và chia theo quy định thừa kế. - Tài sản bị tranh chấp:
Nếu tài sản chung của vợ chồng bị tranh chấp bởi các bên thừa kế, tòa án sẽ xác định phần tài sản thuộc sở hữu của người đã qua đời và chia theo quy định pháp luật. - Thừa kế thế vị:
Nếu con của vợ hoặc chồng qua đời trước hoặc cùng thời điểm với họ, phần thừa kế của người con đó sẽ được chuyển cho các cháu (thừa kế thế vị).
Như vậy, tài sản chung của vợ chồng sẽ được chia theo thừa kế khi có một trong hai người qua đời mà không để lại di chúc hợp pháp hoặc xảy ra tranh chấp về tài sản.
2. Ví Dụ Minh Họa
Ví dụ thực tế:
Ông A và bà B là vợ chồng hợp pháp, có một căn nhà trị giá 4 tỷ đồng và một khoản tiết kiệm 600 triệu đồng. Ông A qua đời, không để lại di chúc. Gia đình ông A gồm: bà B, hai con ruột là C và D, và mẹ ruột của ông A.
Trong trường hợp này:
- Chia tài sản chung của vợ chồng: Căn nhà và khoản tiết kiệm là tài sản chung của ông A và bà B. Trước tiên, chia đôi tài sản chung, mỗi người sở hữu 2,3 tỷ đồng.
- Chia phần tài sản của ông A: Phần tài sản của ông A (2,3 tỷ đồng) sẽ được chia thừa kế cho hàng thừa kế thứ nhất gồm: bà B, C, D, và mẹ ông A. Mỗi người được hưởng 575 triệu đồng.
3. Những Vướng Mắc Thực Tế
Việc chia tài sản chung của vợ chồng theo thừa kế thường gặp nhiều khó khăn, như:
- Tranh chấp giữa các thừa kế:
Các bên thừa kế thường không thống nhất được giá trị và cách phân chia tài sản, đặc biệt là tài sản không thể chia nhỏ như đất đai hoặc nhà ở. - Xác định tài sản chung và riêng:
Trường hợp không có giấy tờ rõ ràng để chứng minh tài sản thuộc sở hữu riêng hoặc chung của vợ chồng có thể gây ra tranh chấp. - Tài sản bị chiếm giữ:
Một số trường hợp, tài sản chung của vợ chồng bị một bên thừa kế chiếm giữ hoặc sử dụng trái phép, gây khó khăn trong việc phân chia. - Thời gian xử lý kéo dài:
Quá trình xác minh, kê khai và phân chia tài sản có thể kéo dài do các bên không đồng thuận hoặc thiếu hồ sơ pháp lý. - Thừa kế thế vị:
Tranh chấp có thể phát sinh khi áp dụng quy định thừa kế thế vị, đặc biệt nếu không có giấy tờ chứng minh quan hệ huyết thống giữa cháu và ông bà.
4. Những Lưu Ý Cần Thiết
- Xác định rõ tài sản chung và riêng:
Trước khi tiến hành phân chia, cần xác định rõ ràng tài sản nào là tài sản chung, tài sản nào là tài sản riêng để tránh tranh chấp. - Chuẩn bị đầy đủ giấy tờ pháp lý:
Hồ sơ thừa kế cần bao gồm giấy chứng tử của người đã mất, giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản, và các giấy tờ chứng minh quan hệ huyết thống hoặc nuôi dưỡng. - Thống nhất trước khi khởi kiện:
Các bên nên cố gắng hòa giải và thống nhất cách phân chia tài sản để tránh phải đưa vụ việc ra tòa án. - Hiểu rõ quyền và nghĩa vụ:
Người thừa kế cần nắm rõ quyền và nghĩa vụ của mình trong việc thừa kế tài sản chung của vợ chồng, đặc biệt là trách nhiệm tài chính liên quan đến di sản. - Tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý:
Trong trường hợp phức tạp hoặc có tranh chấp, nên tìm đến luật sư hoặc các tổ chức pháp lý để được tư vấn và hỗ trợ.
5. Căn Cứ Pháp Lý
- Bộ luật Dân sự năm 2015:
- Điều 651: Quy định về hàng thừa kế.
- Điều 652: Quy định về thừa kế thế vị.
- Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014:
- Điều 33: Quy định về tài sản chung của vợ chồng.
- Nghị định 23/2015/NĐ-CP: Quy định về chứng thực và công chứng di sản thừa kế.
Liên kết nội bộ: Để tìm hiểu thêm về các vấn đề thừa kế, mời bạn tham khảo chuyên mục Thừa kế tại Luật PVL Group.
Liên kết ngoại: Thông tin pháp luật hữu ích cũng có thể được tìm thấy tại Báo Pháp Luật Online.
Kết luận: Tài sản chung của vợ chồng được chia theo thừa kế theo pháp luật trong trường hợp một trong hai người qua đời và không để lại di chúc hợp pháp. Việc hiểu rõ quy định pháp luật và thực hiện đúng thủ tục là cần thiết để đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan. Nếu cần thêm sự hỗ trợ, hãy liên hệ với Luật PVL Group để được tư vấn chi tiết!
