Khi nào tài sản chung của vợ chồng bị tòa án yêu cầu phân chia sau khi một bên mất? Tìm hiểu về quy định pháp luật khi nào tòa án yêu cầu phân chia tài sản chung của vợ chồng sau khi một bên qua đời, các trường hợp áp dụng và lưu ý pháp lý quan trọng.
1) Khi nào tài sản chung của vợ chồng bị tòa án yêu cầu phân chia sau khi một bên mất?
Tài sản chung của vợ chồng bị tòa án yêu cầu phân chia sau khi một bên mất khi có tranh chấp giữa những người thừa kế hoặc khi các bên không thể đạt được sự đồng thuận trong việc chia tài sản chung. Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 và Bộ luật Hôn nhân và Gia đình 2014, tài sản chung của vợ chồng bao gồm các tài sản hình thành trong quá trình hôn nhân, và khi một trong hai vợ chồng qua đời, phần tài sản thuộc về người đã mất sẽ trở thành di sản thừa kế.
Trường hợp có di chúc hợp pháp, tài sản chung sẽ được phân chia theo di chúc. Tuy nhiên, nếu di chúc không hợp lệ hoặc không có di chúc, phần tài sản chung sẽ được chia theo pháp luật. Trong những trường hợp này, tòa án sẽ xem xét và ra quyết định phân chia tài sản nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp của tất cả các bên liên quan.
Một số lý do mà tài sản chung của vợ chồng có thể bị tòa án yêu cầu phân chia sau khi một bên mất bao gồm:
- Không có di chúc hợp lệ hoặc di chúc không rõ ràng: Nếu người đã mất không để lại di chúc, hoặc di chúc có điểm bất hợp lý hoặc không hợp lệ, các thành viên trong gia đình có thể không đồng ý với phương án phân chia tài sản theo pháp luật. Trong trường hợp này, tòa án sẽ can thiệp để phân chia tài sản công bằng.
- Có tranh chấp giữa những người thừa kế: Khi có sự bất đồng giữa các thành viên gia đình hoặc các người thừa kế khác về quyền lợi hoặc tỷ lệ phân chia tài sản, việc nhờ đến tòa án để giải quyết là điều cần thiết.
- Một bên thừa kế yêu cầu tòa án phân chia tài sản: Nếu một trong các thừa kế hợp pháp muốn được nhận phần tài sản theo pháp luật hoặc muốn xác định phần sở hữu rõ ràng, họ có quyền yêu cầu tòa án phân chia tài sản chung.
- Yêu cầu từ bên thứ ba (chủ nợ, người có quyền lợi liên quan): Trong một số trường hợp, khi người mất có nghĩa vụ tài chính chưa hoàn thành, chủ nợ hoặc bên liên quan có thể yêu cầu tòa án phân chia tài sản để thu hồi nợ.
2) Ví dụ minh họa
Anh Hùng và chị Thảo kết hôn và có một căn nhà chung mua trong thời gian hôn nhân. Họ không có con và cha mẹ của anh Hùng còn sống. Khi anh Hùng qua đời mà không để lại di chúc, căn nhà trở thành tài sản chung có phần thuộc về di sản của anh Hùng.
Trong trường hợp này, nếu cha mẹ anh Hùng muốn yêu cầu phần di sản của con trai mình nhưng chị Thảo không đồng ý, họ có thể yêu cầu tòa án phân chia tài sản. Tòa án sẽ tiến hành xem xét, xác định giá trị tài sản chung và chia tài sản theo quy định pháp luật để đảm bảo quyền lợi cho cả hai bên.
3) Những vướng mắc thực tế
- Xác định giá trị tài sản chung: Để phân chia tài sản, cần có sự định giá chính xác tài sản chung. Điều này có thể gây khó khăn nếu tài sản là bất động sản hoặc có giá trị cao và không đồng nhất. Việc xác định phần sở hữu của người đã mất và người còn sống đòi hỏi các thủ tục pháp lý và có thể kéo dài thời gian phân chia.
- Tranh chấp quyền sở hữu tài sản riêng và tài sản chung: Có nhiều trường hợp xảy ra khi một bên gia đình cho rằng tài sản thuộc sở hữu riêng của người đã mất trước khi kết hôn. Những tranh chấp này cần sự can thiệp từ pháp luật và thậm chí là tòa án để phân định rạch ròi tài sản nào là của chung và tài sản nào là của riêng.
- Sự bất đồng giữa các thừa kế về tỷ lệ phân chia tài sản: Khi không có thỏa thuận đồng ý từ các bên liên quan về tỷ lệ phân chia, tòa án sẽ can thiệp dựa trên các quy định pháp luật. Tuy nhiên, nếu không có sự hợp tác giữa các bên, việc phân chia có thể kéo dài và khó khăn.
4) Những lưu ý cần thiết
- Chuẩn bị di chúc hợp lệ: Để tránh tình trạng phải đưa tài sản ra tòa án phân chia sau khi một bên mất, vợ chồng nên lập di chúc hợp lệ. Di chúc nên được công chứng và tuân thủ các yêu cầu về hình thức và nội dung của Bộ luật Dân sự để tránh rủi ro pháp lý.
- Xác định rõ quyền lợi của các bên liên quan: Để tránh tranh chấp, trước khi một bên qua đời, nên xác định rõ quyền lợi của các bên liên quan trong tài sản chung, bao gồm cả phần nghĩa vụ tài chính, nếu có.
- Thực hiện thỏa thuận tài sản trong hôn nhân: Trong một số trường hợp, vợ chồng có thể lập thỏa thuận về tài sản trong hôn nhân để xác định phần sở hữu của mỗi bên trước khi có sự cố xảy ra. Điều này sẽ giúp tránh rắc rối pháp lý nếu một bên qua đời mà không có di chúc.
- Tìm đến tư vấn pháp lý chuyên nghiệp: Khi có bất kỳ dấu hiệu tranh chấp nào liên quan đến tài sản chung hoặc nếu có yếu tố pháp lý phức tạp, việc nhờ đến sự hỗ trợ của luật sư hoặc chuyên gia tư vấn pháp lý sẽ giúp đảm bảo quyền lợi và tránh rủi ro không cần thiết.
5) Căn cứ pháp lý
Để hiểu rõ hơn về việc phân chia tài sản chung của vợ chồng sau khi một bên mất và vai trò của tòa án trong quá trình này, cần tham khảo các quy định trong các văn bản pháp luật sau:
- Bộ luật Dân sự 2015: Quy định các vấn đề về thừa kế theo di chúc, thừa kế theo pháp luật, và quyền lợi của người thừa kế trong tài sản chung.
- Bộ luật Hôn nhân và Gia đình 2014: Điều 33 và các điều khoản liên quan đến tài sản chung của vợ chồng, phân chia tài sản trong thời kỳ hôn nhân và khi một bên qua đời.
- Luật Công chứng 2014: Quy định về công chứng di chúc, đảm bảo tính hợp lệ và tránh tranh chấp về di chúc.
Để tìm hiểu chi tiết các vấn đề liên quan đến thủ tục phân chia tài sản chung và những quy định pháp lý về thừa kế, bạn có thể tham khảo thêm tại Thừa kế – Luật PVL Group hoặc đọc các bài viết liên quan trên Báo Pháp Luật – Bạn đọc.
Kết luận: Tài sản chung của vợ chồng có thể bị tòa án yêu cầu phân chia sau khi một bên mất nếu có tranh chấp giữa những người thừa kế hoặc khi không đạt được sự đồng thuận trong việc chia tài sản. Điều quan trọng là có sự chuẩn bị về pháp lý như lập di chúc và thực hiện thỏa thuận tài sản trong hôn nhân để tránh rủi ro tranh chấp. Trong mọi trường hợp, Luật PVL Group sẵn sàng hỗ trợ tư vấn và giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan đến thừa kế và phân chia tài sản chung của vợ chồng.
